LEE_İktisat Lisansüstü Programı - Yüksek Lisans

Bu koleksiyon için kalıcı URI

http://hdl.handle.net/11527/205

Gözat

Yazar "Akçakaya, Mariye" ile LEE_İktisat Lisansüstü Programı - Yüksek Lisans'a göz atma
  • Öge
    Türkiye’de Bölgesel Yoksulluk
    (Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2009) Akçakaya, Mariye ; Günçavdı, Öner ; 253839 ; İktisat ; Economics
    Yoksulluk ve nedenleri hakkında birçok araştırma yapılmıştır. Bu araştırmalarda, çeşitli faktörlerin yoksulluğa etkisi ile ilgili olarak kimi zaman görüş birliğine varılamasa da her birinin hemfikir olduğu konu, yoksulluğun çok önemli bir sorun olduğu ve mutlaka en kısa sürede ortadan kaldırılması gerektiğidir. Genel anlamda yoksulluk; toplumsal refah düzeyi, toplumun yaşam standardının minimum bir düzeyinin mutlak veya göreli olarak altında kalan kişinin statüsü olarak tanımlanmaktadır. Daha özel olarak ise toplam gelirin yaşamı sürdürebilmek için gerekli olan minimum ihtiyaçları karşılayamaması durumu şeklinde de ele alınmaktadır. Yoksulluğun, işgücü piyasasına, hanehalkına ve coğrafi koşullara ilişkin özelliklerden bir veya birkaçına bağlı birçok nedeni vardır. Bunların yanında, bazı yoksulluk nedenleri ise büyüme ve gelir eşitsizliği, sosyal politikalar, ekonomik dalgalanmalar ve enflasyon, şoklardır. Bunların her biri yoksullukla ve birbirleriyle farklı ilişkiler içindedir. Bir diğer önemli konu da yoksulluğun ölçüm yöntemleridir. Bir yoksulluk ölçüsünün temel görevi, çalışmaya konu olan kişilerin, yaşamlarını sürdürebilecek yeterli kaynaklara sahip olup olmadıklarını, diğer bir deyişle yoksul olup olmadıklarını belirlemektir. Aslında yoksulluğun nedenleri ile ölçümü birbirine sıkı sıkıya bağlı iki konudur. Yoksulluk, temel ihtiyaçları karşılamaya yetecek kaynaklardan yoksun olma şeklinde tanımlanmıştı. Temel ihtiyaçlar ise kişinin yaşına, cinsiyetine, medeni durumuna, yaşadığı coğrafi bölgeye, istihdam koşullarına, hanehalkının büyüklüğüne, bileşimine ve daha birçok etkene bağlıdır. Bunlar ise zaten yoksulluğun nedenlerinden bazılarıdır. Bu çalışmanın temel amacı, Türkiye'de bölgesel yoksulluğu incelemektir. Bu doğrultuda, yoksulluk tanımları, ölçüm yöntemleri ve nedenleri hakkında bir literatür çalışmasının ardından Türkiye ekonomisi için sayısal uygulamalar yapılmıştır. Burada kullanılan veriler, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yapılan 2003 Hanehahalkı Bütçe Anketi'ne dayanmaktadır. Bu çalışmadaki tüm sayısal uygulamalarda bireysel eşdeğer gelir yöntemi kullanılmıştır. Yoksulluk ölçülerinin bölgesel ayrıştırma sonuçlarına göre Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin yoksulluk oranı, payı ve riski diğer altı bölgeden daha büyüktür. Ayrıca, yoksulluk ölçüleri ve yoksulların yoksulluk çizgisine göre konumu açısından en iyi durumda olan bölge Marmara olmasına rağmen Türkiye'deki yoksullukta en az paya sahip bölge Ege'dir. Tüm bunlara ek olarak, bölgesel satınalma gücündeki farklılıkların sayısal uygulama sonuçlarını etkileyebileceği düşüncesiyle, tüm ölçüler bölgesel satınalma gücü paritesi değerleri kullanılarak yeniden hesaplanmıştır. Ölçülerdeki küçük farklılıklara rağmen bölgeler arasındaki sıralama değişmemiştir. Bundan sonraki aşamada, bazı ölçülebilir yoksulluk nedenleri, hanehalklarının yoksul olma olasılıklarına etkilerini görmek amacıyla açıklayıcı değişkenler olarak kullanılmıştır. Logit modeli tahminine göre bir hanehalkının yoksul olma olasılığı %4,27'dir. Marmara Bölgesi'ne göre, Doğu Anadolu'da yaşayan hanehalkları yoksulluk çizgisinin altında olma olasılığı en yüksek olanlardır. Ancak, Ege Bölgesi'nde yaşayan hanehalkları en düşük yoksulluk olasılığına sahip olanlardır. Ayrıca kırsal kesimde yaşayanların aksine, kentsel kesimde yaşayan hanehalklarının yoksulluk olasılığı daha düşüktür. İşgücü piyasası özellikleri arasında ise hanehalkının yoksulluk olasılığını arttıran tek unsur, reisin kamu sektöründe istihdam edilmesidir. Hanehalkı özellikleri katsayılarına göre ise gecekonduda yaşamak ve hanehalkı büyüklüğündeki artış yoksul olma olasılığını da arttıran, ancak hanehalkı reisinin bir yaş yaşlanması, erkek, hiç evlenmemiş, yüksek eğitim seviyesine sahip olması ve hanehalkının iki veya daha az çocuklu çekirdek aileden oluşması bu olasılığı düşüren faktörlerdir. Burada bahsedilen tüm sonuçlar değerlendirilirken unutulmaması gereken en önemli nokta, tüm bu faktörlerin yoksulluğa etkisi konusunda genellemelerden söz edilebilmesine rağmen, bu etkilerin hanehalklarının ya da ülkelerin özel durumlarına göre değişebileceğidir.