AYBE- İklim ve Deniz Bilimleri Lisansüstü Programı - Yüksek Lisans
Bu koleksiyon için kalıcı URI
Gözat
Yazar "Baltacıbaşı, Seden" ile AYBE- İklim ve Deniz Bilimleri Lisansüstü Programı - Yüksek Lisans'a göz atma
Sayfa başına sonuç
Sıralama Seçenekleri
-
ÖgeTürkiye'deki Partikül Madde Konsantrasyonunun Alansal Ve Mekansal Analizi(Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü, ) Baltacıbaşı, Seden ; Kındap, Tayfun ; 373661 ; İklim ve Deniz Bilimleri ; Climate and Marine SciencesPartikül madde kirliliği insan sağlığı üzerindeki zararlı etkisi nedeniyle, gelişmekte olan ülkelerde en önemli sorunlardan biri olmuştur. Atkinson ve diğerlerinin (2001) çalışmasına gore, PM10 konsantrasyonundaki 10 μg'lık artış genel ölümlerde %0.6'lık bir artışa sebep olmaktadır. Türkiyedeki hava kirliliği seviyesini belirleyebilmek için, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na ait 118 hava kalitesi izleme istasyonunun 2008-2010 yılları arasındaki PM10 ölçümleri kullanılmıştır. 81 il arasında 12 ilde birden fazla istasyon bulunmaktadır. Bu ölçüm istasyonları kırsal, kentsel ve yarıkentsel olarak sınıflandırılıp bu çalışmada 2 tane kırsal istasyon analizlerde kullanılmamıştır. Mekansal ve zamansal analizler ile yüksek PM10 konsantrasyonlarının sınıflandırılması ve olası eğilimler incelenmiştir. Yıllık PM10 ortalamaları 2008, 2009 ve 2010 yılları için sırasıyla 82.3, 76.5, 73.9 μg/m3 'tür ve bu ölçümlerin hepsi Avrupa Birliği yıllık PM10 standardı olan 40 μg/m3 değerinin üstündedir. Zamansal analizler sonucuna göre yıllık ortalamalardaki düşüş belirgin bir düşüş eğilimi olarak açıklanmamaktadır. Mekansal analiz için kullanılan K-means sınıflandırma method, Türkiye'deki 118 istasyonun 5 gruba ayrılabileceğini göstermiştir. Analiz 5 aşamada gerçekleştirilmiştir. İlk aşamada tek değişken (ortalama değer), ikinci aşamada 4 değişken (ortalama, %2.5, medyanve %97.5), son olarak 5 değişken (50%, 75%, 90%, 95%, 97.5%) kullanılmıştır. Son iki aşama olarakta K-means sınıflandırma metodu uygulanırken iki farklı uzaklık hesaplama yöntemi kullanılmıştır; Manhattan ve Öklid uzaklıkları. Bu analizlere ek olarak, seçilen parametrelere Temel Bileşenler Analizi uygulanmış ve sonuçlar tekrar sınıflandırılmıştır. Doğu Anadolu Bölgesi, yüzde elli değeri 81.8 μg/m3(Iğdır) ile 126.9μg/m3 (Van) olan en yüksek PM10 konsantrasyonu sınıfında yer almıştır. Bunun yanı sıra daha kalabalık nüfusa ve daha geniş endüstriyel alana sahip olan batı bölgeleri yüzde elli değeri 32.6 μg/m3 (Sinop) ile 51.7μg/m3 (Kırşehir) olan en temiz PM10 konsantrasyonu sınıfında yer almıştır. K-means sınıflandırma sonuçlarında ortaya çıkan mekansal dağılımdaki değişkenliği açıklamak için TNO emisyon envanteri, NCEP-NCAR verilerinden elde edilen farklı basınç seviyelerindeki sıcaklık farkı ve 2008 yılı için WRF modeli çalıştırılarak elde edilen PBL değerleri analiz edilmiştir. TNO emisyon envanteri ve NCEP-NCAR verilerinin analizi sonucunda PM10 dağılımındaki değişkenliğe kesin biraçıklama getirilememiştir. Bununla birlikte, PBL yükseklikleri zamansal ve mekansal analizi sonuçları PBL yüksekliklerinin PM10 dağılımında etkili bir parameter olduğunu göstermiştir. Bu çalışma PM10 seviyelerinin mekansal ve zamansal analiz sonuçlarını belirtip, mekansal değişikliklerin sebeplerini açıklayacaktır.