İnsan-merkezli Akıllı Binalar İçin Bir Tasarım Aracı

Abstract

“Bilgi teknolojilerinin”, “iletişim ağlarının” ve “dijital teknolojiler”’in yayılan etkisiyle kullanıcıların fiziksel, sosyal, psikolojik ve ekonomik gereksinimlerinde radikal bir değişim yaşanmaktadır. İletişim ve bilgi teknolojilerindeki bu gelişmeler sonucunda çalışma kalıpları ve organizasyonel yapılarda değişmektedir. Bu değişimler akıllı bina “sistemleri”, “servisleri” ve “malzemeleri” kullanan “teknoloji-yönelimli” Akıllı Bina tasarim ölçütlerinin ortaya çıkışı üzerinde etkili olmuştur. Fakat, kullanıcıyı ve çevreyi dışarıda bırakan, sadece teknoloji-yönelimli akıllı bina tasarım yaklaşımlarının başarılı olamadığı tespit edilmiştir. Tezde önerilen bütünleşik tasarım yaklaşiminda, değişen kullanıcı ihtiyaçlarına uyumlu, tepki verebilen ve esnek bir İnsan-merkezli akıllı bina tasarımı; pasif (çevre) ve aktif (teknoloji) tasarım ölçütleri tarafından desteklenir. İnsan-merkezli akıllı binalar için bütünleşik tasarım kriterlerini ortaya koyarken “teknoloji-yönelimli” tasarım ölçütleri ve çevre-yönelimli tasarım ölçütleri uzlaştırılarak maliyet etkinliği, verimlilik, ve insan konforu maksimize edilebilir. Bu araştırmanın ana amacı; İnsan-merkezli bir akıllı bina kavramının ana unsurları olan “kullanıcı-yönelimli”, “çevre-yönelimli” ve “teknoloji-yönelimli” tasarım ölçütlerini bütünleştirip, değişen kullanıcı ihtiyaçlarına göre öğrenebilen, uyum sağlayabilen, ve tepki verme yeteneğine sahip İnsan-merkezli bir akıllı bina tasarım aracı geliştirmektir. Araştırma çalışmaları sırasında, Akıllı bina tasarımına başlamadan önce ortak bir tasarım temeli olarak alınabilecek bütünleşik bir tasarım aracı olmadığının farkına varılmıştır. Bu nedenle, insan-merkezli akıllı binalar için bütünleşik tasarım ölçütleri yaklaşımını gösteren bazı örnek kontrol listeleri oluşturulur. Bu kontrol listelerinde; “kullanıcı-yönelimli”, “çevre-yönelimli” ve “teknoloji-yönelimli” tasarım ölcütleri, İnsan-merkezli akıllı binalarda ortak bir tasarım temeline ulaşmak için birbirleriyle ilişkilendirilmiştir.

There is a radical change in physical, social, psychological and economic needs of the users in global scale by the impact of pervasive “information technologies”, “communication networks” and “digital technologies”. As a result of these developments in communication and information technologies, there are changes ongoing in working patterns and organization structures. These changes have a direct impact on the emergence of “technology-oriented” Intelligent Building (IB) design criteria consisting of building “systems”, “services” and “materials”. But it is realized that “technology-oriented” IB design approaches that are precluding the user and the environment can not be successful. In the proposed integrated design approach, Human-centered IB design which is adaptive, responsive and flexible to cope with changing “user needs” are supported by passive (environment) and active (technology) design criteria. While formulating the integrated design criteria for Human-centered IBs, technology and environment-oriented design parameters can be reconciled to maximize the cost effectiveness, work productivity, and human comfort. Main goal of this research study is to integrate the major components of a Human-centered IB design which are; “user”, “environment” and “technology” oriented design criteria to develop a design tool for Human-centered IBs which has learning, adaptive, responsive skills to cope with changing user requirements. During the research studies, it is also realized that there is no integrated design tool to be taken as a common design basis before starting the design of IBs. For this reason, the author creates some sample checklists displaying the integrated design criteria approach for Human-centered IBs. In these checklists, different parameters belonging to “user”, “environment”, and “technology” oriented design criteria are correlated for reaching a common design basis for Human-centered IBs.