Olabilirsel Doğrusal Programlama İle Tedarik Zinciri Ağ Yapısının Modellenmesi Ve Bir Uygulama

Abstract

Çalışmada, tedarik zinciri (TZ) planlamada stratejik kararların verilmesine destek olacak bulanık mantığa dayalı bir model geliştirilmiştir. Stratejik planlama çerçevesinde talep planlama, dış kaynak kullanımı, tedarikçi seçimi ve ağ yapılandırma konularını içeren bir problem incelenmiştir. Çalışmada, TZ ağ yapılı olarak ele alınmış ve belirsizliklerin modellenebilmesi için bir olabilirsel doğrusal programlama (ODP) modeli geliştirilmiştir. Modelde belirsizlikler ile baş edebilmek için kararların belirsiz olarak verilmesi öngörülmüştür. Bu yüzden önerilen ODP’de, sadece talep ve verim oranları gibi kritik TZ planlama girdileri değil aynı zamanda satış miktarı, üretim miktarı, tedarik miktarı ve dış kaynak kullanımı gibi karar değişkenleri de üçgen bulanık sayılar ile gösterilmiştir. Önerilen ODP’nin temel amacı firmanın TZ faaliyetleri sonucunda oluşan kârı en büyüklemektedir. Modelde amaç fonksiyonu ve karar değişkenleri bulanık sayılar ile tanımlandığı için amaç fonksiyonundaki ve karar değişkenlerindeki belirsizlikleri en küçüklemek şeklinde iki ek amaç önerilmiştir. Sonuçta ortaya çıkan çok amaçlı ODP modelini çözmek için dört doğrusal programlama (DP) modeli içeren bir çözüm yordamı önerilmiştir. Çözüm yordamındaki DP’lerden ilk ikisi ODP’de tanımlanan amaçları normalize etmek için gerekli parametreleri bulmak üzere kullanılırken; birbirine alternatif olan diğer iki DP, ODP modelinin DP’ye çevrilerek çözülmesini sağlamaktadır. Çalışmada ayrıca ODP’nin en temel girdilerinden olan belirsiz talep tahminlerini oluşturmak için yeni bir yöntem önerilmiştir. Çalışmada önerilen model ve çözüm yordamının uygulanabilirliğini ve geçerliliğini göstermek için Mercedes Benz Türk A.Ş.’nin İstanbul, Hoşdere’de bulunan otobüs üretim tesislerinde karoseri imalatında bir uygulama gerçekleştirilmiştir.

In this study, a model based on fuzzy logic is proposed to support strategic supply chain (SC) planning decisions. The problem examined includes demand planning, outsourcing, supplier selection and network structuring in strategic planning context. A possibilistic linear programming (PLP) model is proposed to model the uncertainties for the network structured SC. Making fuzzy decisions is suggested to deal with the uncertainties encountered in the SC. For this purpose not only the critical SC planning inputs such as demands and yield rates but also the decision variables such as sales, production and outsourcing amounts are considered as triangular fuzzy numbers. The basic objective of the PLP is to maximize the profit of enterprise’s SC activities. Since the objective function and the decision variables are considered to be fuzzy numbers, two more objectives are included in the model as minimization of fuzziness in the objective function and minimization of fuzziness in the decision variables. The resulted multiple objective PLP is then solved through a methodology that is composed of four different linear programming (LP) models. The first two LPs in the methodology are designed to find the parameters for normalizing the objective functions of PLP. The PLP is solved by transforming it into third and fourth LPs that are alternative to each other. Besides, a new approach is proposed in the study to generate a composite fuzzy demand forecast, which is the basic input of the PLP. The proposed model is then applied to body manufacturing of Mercedes Benz Türk A.Ş.’s bus production plant that is located in İstanbul, Hoşdere to evaluate the applicability and validity of the model and the methodology.