Bulanık Yenileme Analizi

Abstract

Bu çalışmada, bulanık küme kavramlarından yararlanılarak geliştirilmiş bulanık matematik fonksiyonları kullanılarak Mühendislik Ekonomisi Yenileme Analizi temel kavramları incelenmiştir. Problemler genelde seçeneklerin eşit olmayan ömürlere sahip olduğu çok özel karar verme durumlarıdır. Eskimenin nicellenmesine ve geleceğe dair verilerin öngörülmesine dair yolları irdeledikten sonra, mala dair batmış maliyetler, dışarıdan bakış açısı ve ekonomik ömür gibi temel kavramlar sunulmuştur. Bu iki kavram, sonsuz planlama dönemi üzerinde çalışırken oldukça kullanışlıdır. Dışarıdan bakış açısı ise, incelemeyi yapan kişiye savunucu ile adayın göreceli ömür süreleri için düzgün eşdeğer kullanarak süratli kıyaslama yapma olanağı sunar. Diğer taraftan nakit akış yönteminde daha geniş çaplı hesaplamalar gerçekleştirmek için, incelemeyi yapan kişinin şimdiki zaman yöntemi kullanması gereklidir. Yatırım yenileme kararları bağlamındaki popüler bir varsayım da sonsuz planlama dönemidir. Çalışmada adayın vergi sonrası ömür süresini elde ettik ve sonra da savunucunun ne zaman yenileneceğini belirlemek için marjinal inceleme tekniği kullanılmıştır. Yeni model malların maliyetlerinin geometrik olarak değiştiği örnekler sunulmuştur. Literatürdeki çalışmaların çoğu, sınırlı planlama dönemi içerisinde ekipman yenileme problemini gözardı eder. Bizim yaklaşımımız ise ileriye dönük tekrarlamalı dinamik programlamalı algoritma içermektedir. Bu yöntemde edinme ve işletme maliyetleri ayrıştırılmış olduğu için, yıldan yıla, vergi sonrası bazda inceleme yapılabilmektedir. Bu güçlü teknik, planlama ufku açısından bir şekilde belirsiz, olabilmemize olanak vermektedir. Yenileme Analizleri’nde kullanılan tüm matematiksel artyetişimin bulanık kümelere ait gösterimleri hesaplanmış ve gösterilmiştir. Her matematiksel anlatım ve gösterimle ilgili ayrı örneklere yer verilmiş ve geliştirilen formüllerin netlik kazanması amaçlanmıştır. Yenileme Analizi formüllerinde bulanık matematik kullanılarak, Bulanık Yenileme Analizi altyapısı kurulmuştur. Söz konusu bulanık altyapı denk varlıkların yenilenmesi için geçerlidir. Klasik Yenileme Analizleri’nden farklı olarak Nakit Akışları, İskonto Oranları ve Hurda Değerleri belirsizlik ifade etmeleri için bulanık sayılar olarak nitelendirilmişlerdir. Yenileme Analizleri’nde kullanılan grafiksel anlatımlara bulanık sayıların eklenmesi gerçekleştirilmiştir. Çalışmada gerçekleştirilen Bulanık Yenilme Analizi altyapısı bilgi teknolojileri altyapılarında işletim sistemi seçimi gibi soyut bir karar verme uygulaması ile desteklenmiş ve sonuçlara ait detaylar çalışma içerisinde verilmiştir. Söz konusu uygulamada Analitik Hiyerarşi Süreçleri karar verme mekanizmasında yardımcı öğe olarak kullanılmıştır. Uygulamada sadece sayısal karar verme girdileri değil nicel karar verme etkenlerine de yer verilmiştir. Geliştirilen Bulanık Yenileme Analizi altyapısı ve uygulaması esas alınarak hazırlanan bilimsel makale International Journal of Production Economics uluslararası dergisi tarafından yayına kabul edilmiştir. Çalışmayı ve sonuçlarını literatürdeki çalışmalarla karşılaştırdığımızda, geliştirilen Bulanık Yenileme Analizi altyapısı, gerek sunduğu bilimsel altyapı gerekse beraberinde getirdiği grafiksel anlatım katkısı bakımından Mühendislik Ekonomisi konularında çalışan kişilere yararlı olacaktır.

In this study, the essential concepts of Replacement Analysis of Engineering Economics have been analyzed in the light of fuzzy mathematics functions derived from fuzzy sets concepts. In general, presented problems are based on special decision making issues since the decision options include non equal lives. After having analyzed the forecast of future information and qualitativeness of detoriation, basic concepts have been presented such as economic life and external point of view. These two concepts are useful especially when one is working on infinite planning horizon. The concept of external point of view enables decision maker to execute fast comparison technique by providing equivalent uniform cash flow for defender’s and challenger’s relative life time. Moreover, to execute more complex calculations in cash flow technique, the analyst should use the present worth method. The other pouplar technique used in investment replacement analysis is the planning horizon. On the study, after tax life time of challenger has been computed and than marginal analysis technique has been used for calculating when the defender should be renewed. The examples of geometric increasing cost of new assets have been presented. Most studies in literature disregard the equipment replacement analysis with a finite planning horizon. The approach used in this study includes dynamic programming algorithm for further repetitive use. With this technique, after tax based and year based studies can be made since the capital and operating costs have been separated. This powerful technique enables undetermined computation in terms of planning horizon. All mathematical background used on Replacement Analysis has been computed and presented according to fuzzy sets expressions. Unique examples have been presented for each mathematical expression and statement in order to give in-depth explanation for each subject. Fuzzy Replacement Analysis framework has been developed by using fuzzy mathematics in Replacement Analysis formulations. Developed fuzzy framework is valid for equal assumed assets. Cash Flows, Discount Rates and Salvage Values are determined as fuzzy numbers in order to represent vaguness contrary to classical discrete Replacement Analysis. Fuzzy number representations are added to graphical expressions used on Replacement Analysis. Fuzzy Replacement Analysis framework developed with this study has also been supported by a real life case on an operating system selection subject for information technology infrastructures which is considerably an intangible subject. The results have also been presented in detail. Analytic Hierarchy Process has also been used to help the decision making mechanism in the very same real life case. This case includes not only quantitative inputs but also qualitative decision making factors. A scientific article which has been prepared based on this study, has been accepted for publishing by the well reputated scientific journal called International Journal of Production Economics. Comparing the study and its results to related literature, the developed Fuzzy Replacement Analysis framework will be beneficial for Engineering Economics researchers not only from the scientific framework aspect which it presents but also for the contribution of its graphical representation innovation.