Başlangıcından Günümüze Türkiye'de Rüzgâr Enerjisi Mevzuatı Lisanslı Ve Lisanssız Üretim

Abstract

Enerjinin hayatın her alanında etkili olduğu günümüzde, artan nüfusa paralel olarak, gelişen enerji tabanlı teknolojik aygıtların kullanımının artması sebebiyle oluşan enerji ihtiyacına, devletler ve sivil toplum organizasyonları, potansiyel enerji krizlerinin ve aynı eksenli savaşların önüne geçebilmek adına çözüm aramaktadırlar. Bu bağlamda insanlığın en eski çağlardan bu yana kullana geldiği tabii kaynakların, daha verimli kullanılması gerekliliği ortaya çıkmaktadır. 21. Yüzyıl verimlilik ve sürdürülebilirlik kavramları üzerine yoğunlaşmış ve bu kavramlar yenilenebilir enerjiyi daha rasyonel ele alma yolunda yeni fikirleri beslemiştir. Bir yenilenebilir enerji kaynağı ile çalışan ve son yılların en çok gelişmeye uğrayan enerji üretim tekniği olan rüzgâr santralleri, uzun süredir Dünya'da ve yakın geçmişte Türkiye'de kullanımı yaygınlaşmış olan enerji santralleridir. Gelişmişliğin ve sürdürülebilir yaşamın en önemli göstergelerinden olan hukukun üstünlüğü, kamu idaresinin vazgeçilmez unsurudur. Türkiye'de de enerjinin her alanında, düzenleyici, denetleyici uzlaştırıcı faaliyetler yürüten kurum ve kuruluşlar bulunmakta ve enerji mevzuatı söz konusu kurum ve kuruluşlar vasıtasıyla şekillenmektedir. Bu bağlamda, özellikle son yıllarda yapısı değişen veya yeni kurulan EPDK, YEGM vb. kurumların yön vermesi ile hızla gelişen ve değişen enerji mevzuatı sektörün gelişiminde oldukça önemli açılımlara sebep olmuştur. Bu tez çalışması kapsamında Türkiye'de yenilenebilir enerji mevzuatı rüzgâr enerjisi açısından irdelenmiş, sektör adına anlamlı bulunan noktalar başlangıcından günümüze karşılaştırmalı olarak işlenmiştir. Mevzuatta kullanılan hukuki ifadeler, olabildiğince sade ve açık şekilde ifade edilmiş, ilgili kanun, yönetmelik, tebliğ, standard vb. düzenlemeler teknik getirileri, kısıtları ve uygulamaya dönük hususları dikkate alınarak özetlenmeye çalışılmıştır. Türkiye'de enerji piyasasındaki temel faaliyetlerden olan lisanslı ve lisanssız üretim tipleri, mevcut düzenlemeler eksenli değerlendirilmeye çalışılmış, geçmişten günümüze yaşanan gelişmeler ve bu gelişmeler neticesinde ilgili üretim alanlarında ortaya çıkan değişiklikler tespit edilmiştir. Bu bulgular ışığında, lisanlı ve lisanssız üretim tipleri hususunda, gerçekleştiği takdirde sektör adına fayda sağlayacağı düşünülen tespit ve öneriler sunulmuştur. Türkiye'de 2005-2013 yılları arası gerçekleşen rüzgâr enerjisi alanındaki 100 katı aşkın kurulu güç gelişiminin, özellikle 2005 yılında yürürlüğe giren 5346 sayılı "Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun" sonrası olduğu bilgisi ışığında bakıldığında, bu çalışma ile hayatın her alanında olduğu gibi enerji alanında da mevzuat düzenleyici idare organlarının ve yasamanın her türlü gelişme üzerinde doğrudan etkili olduğu ifade edilmeye çalışılmıştır.

In today's world, energy takes an important place in all areas of life. Because of the growing population and increase in the usage of technological devices with high energy consumtion, the energy need has been increasing. Governments and civil non-governmental organizations are trying to find out solutions for potential energy crisis and wars for controlling energy sources. In this context, the necessity of more efficient use of the natural resources, which have been used by mankind since the most ancient times, comes into question. In the 21st Century people have focused on efficiency and sustainability concepts, and renewable energy has encouraged new ideas towards a more rational handling of these concepts. Wind power plants which are the most effected ones from the development of energy production techniques in recent years, have been used widely in the world for a long time and also in Turkey for a couple of decades. The rule of law, which is one of the most important indicators of sophistication and sustainable living, is an indispensable element of public administration. In Turkey, the legislative activities are carried out by TBMM (Grand National Assembly of Turkey). However, authorized institutions which were established by law also take place in legislation activities. Within the scope of this thesis, Turkey's renewable energy legislation have been analyzed mainly focusin on the wind energy. All Turkish legislation was carefully examined and searched for the word of "wind" in all documents. The findings have been screened under wind based electric energy producing. These findings were collected under the regulating title of legislation that are laws, regulations, notices, circulars, such as methods and standards. Enough information about the relevant section under each heading have been submitted. One of the each type of the basis activities In Turkey's energy market licensed and unlicensed production types have been tried to evaluate according to existing regulations axis.Developments from the past to the present and also the changes in relevant production areas occured by these developments have been identified. In light of these findings, for licensed and unlicensed production types, key points and recommendations are presented which are thought to provide benefits when realized for the sector. This study is intended to express objective ideas about legislative regulatory authorities and legislative bodies having a direct impact on the development of energy sector. This thesis is supported by the fact that Turkey's installed capacity has increased over 100 times in the field of wind energy between the years of 2005-2013. The main reason behind this sharp inrease in the numbers is the "Renewable Energy Resources for the Purpose of Generating Electrical Energy Law" which entered into force in 2005.