An Evaluation of statistical data analysis method for water quality assesment

dc.contributor.advisor Baykal, Bilsen tr_TR
dc.contributor.author Meriç, Murat tr_TR
dc.contributor.authorID 75146 tr_TR
dc.contributor.department Çevre Mühendisliği tr_TR
dc.contributor.department Environmental Engineering en_US
dc.date 1998 tr_TR
dc.date.accessioned 2021-01-11T12:23:05Z
dc.date.available 2021-01-11T12:23:05Z
dc.date.issued 1998 tr_TR
dc.description Tez (Yüksek Lisans) -- İstanbul Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1998 tr_TR
dc.description Thesis (M.Sc.) -- İstanbul Technical University, Institute of Science and Technology, 1998 en_US
dc.description.abstract Sürdürülebilir kalkınma günümüzün modern su kaynaklan yönetim politikalarının temel hedefi olmuştur. Sürdürülebilirlik insana ve çevresinin ekolojik kalitesine yönelik bir kavramdır. Sürdürülebilir kalkınma izleme ve denetim gerektirir. İzleme programlan, su kaynaklan yöneticilerinin kaynakların durumu hakkında bilgilenmiş olarak karar vermelerine ve aldıkları kararların gerçekçi olmasına olanak sağlamak üzere veri üreten sistemlerdir. Günümüze dek, kaynak yöneticilerinin verdikleri kararlar su kaynaklarının belirlenmesi ve geliştirilmesi üzerine yoğunlaşmış bulunmaktadır. Doğal olarak, veri birikimine yapılan yatırımlar da bu kararlar paralelinde olmuştur. Bununla beraber, ekosistemlerin sadece kullanılması gereken değil, kullanımı kadar da korunması gereken kaynaklar olduğu görüşü yaygınlaşmıştır. Bu görüşü paylaşan kaynak yöneticileri, aldıkları kararlara yeni bir yön vermişler ve kaynakların belirlenip kullanım için geliştirilmesi kadar sürdürülebilir bir biçimde kullanımlarını da gözönüne almışlardır. Kaynak yöneticileri günümüzde daha uzun vadeli bir perspektifle kararlar almaktadır ve kaynakların sürdürülebilirliğini sağlamaya çalışmaktadır. Bakış açısındaki bu değişim, veri toplama sistemleri ve bunları destekleyen teknolojiye de yansımışta. Bu değişim, izleme programlarının dizaynında ve toplanan velinin değerlendirilmesinde değişikliklere yol açacakta. Kaynak geliştirme çalışmaları miktar ve konsantrasyon gibi verilerle ilgilenirken günümüzün sürdürülebilir kalkınma temelli çalışmaları doğal kaynakların dinamik ve kendine has özellikleri hakkında bilgi veren verilerle ilgilenmektedir. Bu çalışmalar mevcut bilgileri daha kapsamlı olarak kullanırken, diğer yandan potansiyel olarak "elde ne bilgi var?" sorusundan çok "bana ne hakkında bilgi gerekiyor?" sorusu üzerinde yoğunlaşmaktadır. Bir su kaynağı hakkındaki bilginin ne mertebede olduğunun belirlenmesinde temel kavram veri kalitesidir. Günümüzde üretilen velinin kalitesi hala şüphelidir ya da ne kadar kaliteli olduğu hiç bilinmemektedir. Buna rağmen hem veriyi sağlayanlar, hem de veriyi kullananlar onun kaliteli ve yeterli olduğunu düşünmektedir. Su kalitesi izleme ve yönetim programlan geliştirilmeden önce problemin tüm boyutlarıyla tanımı yapılmış olmalıdır. Mevcut çalışmalar ve benzer sorunlar gözden geçirilmelidir. Gerekli bilgiler su ve atıksu arıtma tesislerinden, üniversiteler ve bölgesel, ulusal laboratuvarlar gibi diğer arastama merkezlerinden, bilim ve mühendislik literatüründen sağlanabilir. Birtakım kontrol ve koruma çalışmaları bu xıv bilgiler olmaksızın derhal başlatılabilir, fakat kullanım amaçlarının geliştirilmesi gibi yönetimsel konular mutlaka ve mutlaka sistemli bilgi akışı gerektirir. Eldeki veri değerlendirme ve yönetim maksatlarının ihtiyaç duyduğu bilgiyi sağlamakta yetersiz ise, havza bazında ve/veya su kaynağı içinde bir izleme programı başlatılmalıdır. Değerlendirme ve yönetim programlan aşağıda sayılmış sebeplerden dolayı veriye ihtiyaç duyar: 1- Problemin ne olduğunun belirlenmesi için geçmiş ve günümüz şartlarının belirlenmesi ve sorunun çözüme ulaşıp ulaşmadığını gösterecek bir referans oluşturma, 2- Dikkate değer bilgi açıklarının saptanması, 3- Uygun maliyetli bir izleme programı oluşturmak. Bir izleme programı başlangıçta sade olabilir. Bununla beraber, izleme ağı, değişen ihtiyaçlara cevap verebilmeli ve genişlemeye, gözden geçirilip düzeltilmeye yatkın olmalıdır. Durum raporları ilgili bütün kuruluşlara ve halka ulaşabilmeli, karşılıklı iletişimi sağlayarak su kalitesi yönetim amaçlarının değerlendirilmesine olanak vermelidir. Buraya kadar ana hatları verilen konu çerçevesinde, bu çalışmanın amacı, su kaynaklarından toplanan verilerin istatistiksel analiz metodları kullanılarak bilgiye nasıl dönüştürüldüğünün bir değerlendirmesini yapmaktır. İstatistiksel analiz metodları hem velinin kalitesinin sınanmasında, hem de örnekleme ve analiz çabalan ile üretilen verinin karar mercilerine bilgi olarak ulaştırılmasında sıklıkla kullanılmaktadır. T- testleri, varyasyon oluşturan faktörlerin belirlenmesi için varyans analizi, ortalamanın güven aralıklarının belirlenmesi başlıca metodlardır. Bu metodlar, su kalitesi izleme programlarının entegre bir parçası olarak, su kaynaklarının kalitelerinin belirlenmesinde, su kalitesindeki eğilimlerin tespitinde, yasal limitlerin ihlallerinin ve standartlara uygunluğun kontrolunda, maliyeti uygun izleme programlarının oluşturulması ve geliştirilmesinde, izleme programlarında örnekleme ve analiz ile görevlendirilmiş, birlikte çalışan farklı kurumların sonuçlarının uyumluluğunun kontrolunda başarıyla kullanılmaktadır. Bu çalışmada tanıtılan istatistiksel metodlar ayrıca, bir su kalitesi sınıflandırma uygulaması üzerinde sınanmıştır. Çalışmanın ilk adımını, su kalitesinin değerlendirilmesinde kullanılan istatistiksel analiz metodlarının gözden geçirilmesi oluşturmaktadır. Bu adımda, herhangi bir veri toplama ve analiz çalışması ile karşı karşıya kalındığında insanın aklına gelen "İstatistik, problemin çözümünde nasıl yardımcı olur?" ve "Hangi metodlar kullanılmalı?" sorularına cevap verilmiştir. İstatistik, verinin özetlenmesi ve veriden birtakım sonuçların çıkarılması ile ilgilenen bilim dalıdır. Verinin özetlenmesi ve tertiplenmesi ile ilgili kısmına TANIMLAYICI İSTATİSTİK denir. Veriden sonuç çıkarılması ve veriye dayanarak verinin alındığı ortam hakkında bilgi oluşturulması ile YORUMLA YICI İSTA TİSTİK ilgilenir. XV OLASILIK tanımlayıcı ve yorumlayıcı metodlar arasındaki bağı oluşturur, yorumlayıcı metodların nasıl geliştirildiğini ve nasıl kullanılması gerektiğini anlamamıza yardımcı olur, istatistiksel sonuçların günlük dile çevrilmesinde ve yorumlanmasında rol alır, ayrıca analiz metodlar uygulanırken nerelerde güçlükler yaşanacağını gösterir. Olasılık ve istatistik toplum ve örnekleri ilgilendiren somlarla uğraşır, fakat bunu birbirine zıt şekilde yaparlar. Bir olasılık probleminde, toplumun özellikleri bilinil- ve bu toplumdan alınmış bir örneğe bu özelliklerin ne kadar yansıdığı araştırılır. Bir istatistik probleminde ise, örneğin özellikleri bilinir ve bu bilgi yardımıyla örneğin alınmış olduğu toplum hakkında yorumlar yapılır. Olasılık tümdengelimle sorgular, istatistik ise tümevarımla sorgular. Çevresel verinin toplanması ve yorumununda karşılaşılan problemlerin birtakım kantitatif yönleri vardır ve bu problemlerin çözümü istatistiğin kullanımını zorunlu kılar. Çeşitli istatistiksel analiz metodları vardır. Bazı problemler verinin tek bir nıetodla incelenmesi ile çözülürken, bazı problemler daha inatçıdır. Böyle durumlarda verinin bir metodla incelenmesi, incelenip ayıklanmış ya da düzenlenmiş verinin başka bir metodla tekrar incelenmesi gerekebilir. Mesela veri çok tuhaf değerler içerebilir. Bunlar büyük örnekleme ya da ölçüm hatalarından kaynaklanabilir, ya da veri yanlış kaydedilmiştir. Bu açılardan bakıldığında, bu değerlerin atılması akla çok yatkın gelir. Nitekim, stratosferdeki ozon konsantrasyonunu ilk araştıranlar, bilgisayar sistemlerinin verideki tuhaf değerleri elemesi yüzünden ozon tabakasındaki deliği tespit edememişlerdir. Tuhaf değerler belki de önemli bilgiyi taşıyan tek değerlerdir. Sık sık görülen başka bir sorun da sansürlü veridir. Analizlerde aranan maddenin tespit edilir düzeyin altoda kalması halinde sonuç "tespit edilmememiştir" ya da " tr_TR
dc.description.abstract The main focus of this study is to present the statistical principles in the assessment of environmental data produced, which will provide to verify the quality of data and to extract the information in the data produced by environmental sampling and analysis efforts. It has been realized that descriptive methods of statistics such as means, variances are insufficient to verify that the environmental data meets our data quality objectives. Consider this questions: "Does this sample information conclusively demonstrate that the mean value of total phosphorus concentration is something other than 43. 7 pjg/l ? " or "Does this sample information point out that at least 90% of all DO measurements qualify the water quality of Lake as 3rd class ? " or "How confident can we be that the true mean value ofpH is in the interval of (6.57-8.21) in summer in River ?" The methods of inferential statistics such as significance tests like t-tests, analysis of variance to identify sources of variation in data and determination of confidence intervals of estimates of mean and variance presented in this study are aimed to reply such questions. These methods are successfully used as integrated parts of water quality monitoring such as the assessment of water quality conditions in a waterbody, detection of trends in water quality, detection of regulatory limits violation, design and maximization of cost-effectiveness of monitoring programs and performance check of different analyst laboratories and sampling teams involved in sampling and analysis steps of monitoring programs. A case study is also presented to verify the efficiency of these methods on a water quality classification apphcation. As a conclusion, the major help of these methods is to answer the questions below: "Why to sample, what to sample, where to sample and when to sample to produce data which in turn produces reliable information with a limited source of finance? " en_US
dc.description.degree Yüksek Lisans tr_TR
dc.description.degree M.Sc. en_US
dc.identifier.uri http://hdl.handle.net/11527/19068
dc.language.iso en
dc.publisher Fen Bilimleri Enstitüsü tr_TR
dc.publisher Institute of Science and Technology en_US
dc.rights Kurumsal arşive yüklenen tüm eserler telif hakkı ile korunmaktadır. Bunlar, bu kaynak üzerinden herhangi bir amaçla görüntülenebilir, ancak yazılı izin alınmadan herhangi bir biçimde yeniden oluşturulması veya dağıtılması yasaklanmıştır. tr_TR
dc.rights All works uploaded to the institutional repository are protected by copyright. They may be viewed from this source for any purpose, but reproduction or distribution in any format is prohibited without written permission. en_US
dc.subject Sapanca gölü tr_TR
dc.subject Su kaynakları tr_TR
dc.subject Su kalitesi tr_TR
dc.subject İstatiksel analiz tr_TR
dc.subject Sapanca lake en_US
dc.subject Water quality en_US
dc.subject Water resources en_US
dc.subject Statistical analysis en_US
dc.title An Evaluation of statistical data analysis method for water quality assesment en_US
dc.title.alternative Su kalitesi belirlenmesi için istatistiksel veri analiz metodlarının değerlendirilmesi tr_TR
dc.type Master Thesis en_US
Dosyalar
Orijinal seri
Şimdi gösteriliyor 1 - 1 / 1
thumbnail.default.alt
Ad:
75146.pdf
Boyut:
7.98 MB
Format:
Adobe Portable Document Format
Açıklama
Lisanslı seri
Şimdi gösteriliyor 1 - 1 / 1
thumbnail.default.placeholder
Ad:
license.txt
Boyut:
3.16 KB
Format:
Plain Text
Açıklama