Yerfıstığından Enzimatik Ekstraksiyon İle Yağ Eldesinde Yüzey Aktif Madde Kullanımının Etkisi

Abstract

Bu çalısmanın amacı, genellikle yağ ekstraksiyonunda kullanılan çözücü ekstraksiyonu yöntemine alternatif olabilecek, çözücüsüz ortamda yüksek yağ verimi ile yağın elde edilebileceği bir yöntemin gelistirilmesidir. Deneylerimizde içerisinde % 49,5 yağ içeren yerfıstığı tohumları kullanılmıstır. Yerfıstığı yağında ise % 59,44 oleik asit ve % 24,38 oranında linoleik asit bulunmaktadır. Alternatif ekstraksiyon yöntemi olarak enzimatik sulu ekstraksiyon seçilmistir. Enzimatik sulu ekstraksiyonda ortama hücre çeperlerini degrade etmesi için proteaz enzimi katılmıstır. Proteaz enzimi için optimum çalısma kosulları (pH, enzim miktarı ve süre) belirlenmistir. Enzimatik sulu ekstraksiyonda, yağ verimi üzerine yüzey aktif madde ve yüzey aktif madde-enzim kombinasyonlarının etkisi de incelenmistir. Yüzey aktif madde kullanımında optimum kosullarının belirlenmesi için ise farklı yüzey aktif madde ve tuz miktarları denenmistir. Enzimatik sulu ekstraksiyon yöntemi ile yerfıstığı tohumlarından yağ eldesi proteaz ile 50°C’de uygun kosullar pH 7’de, 0,5 mL/gr tohum enzim miktarında, 24 saat olarak tayin edilmistir. Yerfıstığı yağı ekstraksiyon verimi, sulu ortamdan geri kazanılan yağ miktarı üzerinden %81 olarak saptanmıstır. Ortama katılan yüzey aktif maddelerden Disponil NP10 ile daha yüksek verim elde edilmistir ve deneylere arttırılan yüzey aktif maddede (1,0-2,0 mL/100 mL çözelti) ve NaCl’deki miktar artısları (ağırlıkça %5 - %15) ile devam edilmistir. Maksimum değerler % 2 Disponil NP10 kullanıldığında % 88,5 ve % 2 Disponil NP10 - % 15 NaCl kullanıldığında ise 87,5’dir. Ayrıca enzimle beraber yüzey aktif madde kullanıldığında Labsa 101’de görülen verim artısı Disponil’e göre oldukça fazladır. Böylece yüzey aktif madde kullanımının yağ eldesi üzerindeki etkisi belirgin bir sekilde görülmektedir.

The aim of this study is the investigation of a method intended for elimination of toxic effects, economical issues and high yield of oil obtainment that is an alternative to solvent extraction by the use of generally hexane. The peanut seeds comprising 59.44% oleic acid and 24.38% linoleic acid were used in the experiments. The aqueous enzymatic extraction was selected as alternative. In addition, the effects of surfactants and the enzyme-surfactant combinations were tried. The determined suitable conditions at 50°C of peanut oil obtainment by aqueous enzymatic extraction with proteaz were designated as pH 7, enzyme amount of 0.5 mL/g seed and duration of 24 hours. The extraction yield of peanut oil was determined as 81% over oil amount recovered from aqueous medium. Higher yield was obtained from the surfactant Disponil NP10 and thus the experiments was continued with the increases in amounts of surfactants (1.0-2.0 mL/100 mL buffer solution) and salt (%5 -15 by weight). The maximum yield values are 88.5% when 2% Disponil NP10 was used and 87.5% when % 2 Disponil NP10 and % 15 NaCl were used. Additionally the increase in yield in case of the enzymesurfactant combination is higher with Labsa 101. Thus, the effect of surfactant use in oil obtainment is clearly seen.