Adaptif Hata Kestirimine Dayalı Dinamik Alt Yapılandırma Yöntemi İle Katılaşma Ve Elastodinamik Problemlerinin Nümerik Çözümü

dc.contributor.advisor Muğan, Ata tr_TR
dc.contributor.author Uyar, Özgür tr_TR
dc.contributor.authorID 10100726 tr_TR
dc.contributor.department Makina Mühendisliği tr_TR
dc.contributor.department Mechanical Engineering en_US
dc.date 2016 tr_TR
dc.date.accessioned 2017-03-29T12:56:08Z
dc.date.available 2017-03-29T12:56:08Z
dc.date.issued 2016-02-02 tr_TR
dc.description Tez (Doktora) -- İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2016 tr_TR
dc.description Thesis (PhD) -- İstanbul Technical University, Institute of Science and Technology, 2016 en_US
dc.description.abstract Günümüzde klasik sonlu elemanlar yöntemi bir çok mühendislik probleminin nümerik olarak çözümünde kullanılan oldukça güçlü bir yöntemdir. Polinomların yaklaşım fonksiyonu olarak kullanılması sonlu elemanlar yönteminin temelini oluşturmaktadır ve bu sebeple problemlerin sonlu elemanlar yöntemi ile çözümünden elde edilen sonuçlar polinomlar gibi yumuşak bir karakteristiğe sahiptir. Katılaşma problemleri ve elastodinamik problemleri gibi hareketli keskin cepheler ve süreksizlikler içeren dinamik problemler gözönüne alındığında sonlu elemanlar yönteminin yumuşak yapısından dolayı kabul edilebilir hassas sonuçların elde edilebilmesi için çözüm bölgesinde çok ince sonlu elemalar ağının kullanılması gerekmektedir. Bu durum eleman sayısını artırarak çözüm sürelerinin uzamasına ve hesaplama maliyetlerinin artmasına sebep olmaktadır. Keskin cepheler ve süreksizlikler içeren dinamik problemlerin çözümünde klasik sonlu elemanlar yönteminin kullanılmasının dez avantajı çözüm maliyetlerinin yüksek olmasıdır. Bu tez çalışmasında klasik sonlu elemanlar yönteminin çözüm maliyetlerini düşürerek hassas sonuçlar elde edebilmek için adaptif hata kestirimine dayalı dinamik alt yapılandırma yöntemi geliştirilerek katılaşma ve elastodinamik problemlerine uygulanmıştır. Katılaşma problemleri ele alındığında sonlu elemanlar yöntemi ile hassas sonuçların elde edilebilmesi için iki hususa dikkat edilmesi gerekmektedir. Bunlardan birincisi katılaşma cephesinin konumunun doğru bir şekilde tesbit edilmesi diğer husus ise katılaşma cephesinden etkilenen peltemsi bölgenin konumunun düzgün bir şekilde belirlenmesidir. Literatürde bulunan daha önceki çalışmalar incelendiğinde kayar sonlu elemanlar yöntemi, genelleştirilmiş sonlu elemanlar yöntemi, uzatılmış sonlu elemanlar yöntemi ve ağsız yöntemlerin daha çok süreksizliğin olduğu katı sıvı bölge arasında bulunan katılaşma cephesinin bulunduğu ara yüze yoğunlaştığı ve bu ara yüze düğüm noktaları yerleştirerek çözümün gerçekleştirildiği görülmektedir. Bu sebeple bu yöntemler ile süreksizliğin bulunduğu katılaşma cephesinde oldukça hassas sonuçlar elde edilebilmektedir. Ancak bu yöntemlerin tamamı katılaşma problemlerinin çözüm hassasiyetini etkileyen peltemsi bölgeyi gözardı etmektedir. Katılaşma problemlerinin çözümünde kullanılan diğer bir yöntem ise adaptif hata kestirimine dayalı yeniden sonlu elemanlar ağı oluşturma yöntemidir. Diğer yöntemlerden farklı olarak bu yöntem hem süreksizliğin olduğu katılaşma cephesini hem de peltems bölgeyi başarılı bir şekilde yakalayabilmektedir. Bu yöntemin dezavantajı ise bütün çözüm bölgesinde yeniden sonlu elemanlar ağı oluşturulduğu için yine yüksek çözüm maliyetidir. Çözüm bölgesinin boyutları büyüdüğü zaman çözüm süreli şiddetli bir şekilde artmaktadır. Bu yöntemin diğer bir dezavantajı ise sonlu elemanlar ağının uyumudur. Bu yöntem uygulanırken eski sonlu elemanlar ağı ile elde edilen sonuçların yeni sonlu elemanlar ağına aktarılması gerekmektedir ve bunun için yine çözüm sürelerini uzatan özel algoritmalar kullanılmaktadır. Eğer çözüm bölgesinin küçük bir kısmına bölgesel olarak yeniden sonlu elemanlar ağı oluşturulacaksa yeni sonlu elemanlar ağını eski sonlu elemanlar ağına bölgesel olarak bağlamak da oldukça zordur. Bu çalışmada geliştirilen adaptif hata kestirimine dayalı dinamik alt yapılandırma yönteminde, oluşturulan alt yapı orjinal global sonlu elemanlar ağından ayrı olarak oluşturulduğu için böyle bir durum oluşmamaktadır ve alt yapı bölgesinde bulunan sonlu elemanlar ağının yoğunluğu serbest bir şekilde artırılabilmektedir. Benzer şekilde elastodinamik problemleri ele alındığında ise sonlu elemanlar yöntemi ile hassas sonuçların elde edilebilmesi için üç hususa dikkat etmek gerekmektedir. Bunlardan birincisi dalga cephesinin konumunun doğru bir şekilde belirlenmesi, ikincisi dalga boyunu içeren elemanların doğru bir şekilde belirlenmesi ve son husus ise dağılım ve ayrılma hatalarının azaltılmasıdır. Dağılım hatalarının kaynağını büyük zaman adımları oluştururken ayrılma hatalarına büyük eleman boyutları neden olmaktadır. Elastodinamik problemlerinin çözümünde klasik sonlu elemanlar yöntemi kullanılarak çok küçük zaman adımları ve çok küçük eleman boyutları ile hassas çözümler elde edilebilir ancak bu durum CPU zamanlarının ve çözüm maliyetlerinin şiddetli bir şekilde yükselmesine sebep olacaktır. Literatürde çözüm zamanlarını azaltarak kabul edilebilir seviyelerde sonuçların elde edilebileceği yöntemler bulunmaktadır. Bu yöntemlerden genelleştirilmiş sonlu elemanlar yöntemi / uzatılmış sonlu elemanlar yöntemi / zenginleştirilmiş sonlu elemanlar yöntemi ve ağsız yöntemler oldukça güçlü yöntemlerdir ve bu yöntemler ile süreksizlik arayüzünde oldukça hassas sonuçlar elde edilebilmektedir. Belirtilen yöntemler çözüm esnasında dalga cephesinin bulunduğu süreksizlik arayüzüne sanal veya gerçek düğüm noktaları ekleyerek bu bölgede hassas çözümlerin elde edilmesine imkan tanımaktadır fakat dalga boyunu içeren elemanları gözardı etmektedir. Bu sebeple bu bölgedeki ayrılma hataları hesaplamalara katılmamaktadır. Spektral sonlu elemanlar yöntemi ve dalgacık sonlu elemanlar yöntemi incelendiğinde ise bu yöntemlerin çözüm bölgesinde hassas sonuçların elde edilebilmesi için yaklaşım fonksiyonu olarak polinom olmayan bazı özel fonksiyonları kullandığı görülmektedir ancak bu fonksiyonların kullanımı yine hesaplama ve çözüm maliyetlerinin artmasına neden olmaktadır. Diğer bir yöntem olan uzay-zaman sonlu elemanlar yönteminde uzayda sürekli, zamanda ise süreksiz olan şekil fonksiyonları kullanılarak uzay ve zaman eş zamanlı olarak bölünmektedir. Bu yöntem ile gerilme dalgası cephesinde oldukça hassas ve dengeli çözümler elde edilebilmektedir. Fakat bu yöntemde karmaşık formülasyonların kullanılmasından dolayı ve oluşturulan lineer sistemlerin boyutlarının büyük olmasından dolayı çözüm süreleri oldukça yüksektir. Bu durum büyük çözüm bölgelerinde çözüm süresi açısından dezavantaj yaratmaktadır. Katılaşma problemleri ile ilgili olan bir önceki paragrafta bahsedilen hata kestirimine dayalı adaptif yeniden sonlu elemanlar ağı oluşturma yöntemi elastodinamik problemlerine de uygulanmaktadır. Benzer bir yöntem olan adaptif ölçeklendirilmiş sınır sonlu elemanlar yöntemi de bu problemlerin çözümünde kulanılan diğer bir yöntemdir. Her iki yöntem de katılaşma problemlerinin anlatıldığı bir önceki paragrafta belirtilen adaptif yeniden sonlu elemanlar ağı oluşturma yönteminin avantaj ve dezavantajlara sahiptir. Adaptif sonlu elemanlar ağı süperpozisyonu yöntemi, global modelden bağımsız olarak iyileştirilmiş sonlu elemanlar ağına sahip alt bölgeler oluşturarak global modelin sonlu elemanlar ağını global matrisleri değiştirmeden iyileştirmektedir. Bu yöntem dalga cephesini ve dalga boyunu içeren bölgeleri yakalayarak bu bölgelerde iyileştirilmiş sonlu elemanlar ağının oluşturulmasına imkan tanımakta ve bu bölgelerde hassas sonuçların elde edilmesini sağlamaktadır. Adaptif sonlu elemanlar ağı süperpozisyonu yönteminin bu özellikleri her ne kadar bu tezde geliştirilen adaptif hata kestirimine dayalı dinamik alt yapılandırma yöntemine benzese de iki yöntem arasında kesin farklar bulunmaktadır. Adaptif sonlu elemanlar ağı süperpozisyonu yöntemi lokal olarak iyileştirilmiş sonlu elemanlar ağı sonuçları ile global kaba sonlu elemanlar ağı sonuçlarını süperpoze ederek problemlerin çözümünü elde etmektedir. Adaptif hata kestirimine dayalı dinamik alt yapılandırma yöntemi ise lokal olarak iyileştirilmiş sonlu elemanlar ağı sonuçlarını global modelden bağımsız bir alt yapı modeli ile elde etmekte ve bu sonuçları global model kaba sonlu elemanlar ağı ile elde edilen sonuçlar ile birleştirmektedir. Adaptif sonlu elemanlar ağı süperpozisyonu yönteminde lokal sonlu elemanlar ağı düğüm noktası ile global sonlu elemanlar ağı düğüm noktası çakıştığında, toplam yer değiştirmedeki uyumluluğu sağlamak için ilgili düğüm noktasının lokal sonlu elemanlar ağındaki değeri sıfır olarak alınmaktadır. Bu sebeple çakışan düğüm noktalarındaki hatalar adaptif sonlu elemanlar ağı süperpozisyonu yöntemi ile düzeltilememektedir. Adaptif hata kestirimine dayalı dinamik alt yapılandırma yöntemi ise yüksek hata içeren elemanlara komşu olan düşük hata içeren elemanların düğüm noktalarını sınır şartı olarak kullanmaktadır. Bu sebeple yüksek hata içeren elemanların tüm düğüm noktalarındaki çözümler iyileştirilmektedir. Bu sebeple bu tez çalışmasında geliştirilen adaptif hata kestirimine dayalı dinamik alt yapılandırma yöntemi ile daha hassas ve doğru çözümler elde edilebilmektedir. Adaptif sonlu elemanlar ağı süperpozisyonu yöntemi, birleştirme matrislerini oluşturmak için lokal koordinatları ve global koordinatlardan lokal koordinatlara geçmek için ters eşleştirme ve Newton-Raphson iterasyonlarını kullanmaktadır. Koordinat transferleri için kullanılan bu lineer olmayan transferler çözüm sürelerinin artmasına sebep olmaktadır. Adaptif hata kestirimine dayalı dinamik alt yapılandırma yöntemi ise alt yapı modeli ile elde edilen lokal çözümleri direkt olarak global model çözümleri ile birleştirmektedir. Bu nedenle ters eşleştirme ve Newton-Raphson iterasyonları kullanılmamaktadır. Bu özelliğinden dolayı adaptif hata kestirimine dayalı dinamik alt yapılandırma yöntemi adaptif sonlu elemanlar ağı süperpozisyonu yöntemine göre daha hızlı çalışmaktadır. Yukarıda anlatılan yöntemlerin eksikliklerinden dolayı, bu tezde yeni bir teknik olan adaptif hata kestirimine dayalı dinamik alt yapılandırma yöntemi geliştirilmiştir. Bu yöntem ile dinamik problemlerin çözüm adımlarında orjinal sonlu elemanlar ağı değişmemekte ve kaba sonlu elemanlar ağı ile oldukça hassas sonuçlar elde edilebilmektedir. Dinamik problerin çözümü esnasında hesaplama bölgesinde kaba bir sonlu elemanlar ağı oluşturulmakta daha sonra hata seviyesi belli bir eşik değerin üzerinde olan katılaşma cephesini, dalga cephesini, peltemsi bölgeyi ve dalga boyunu içeren elemanlar her bir çözüm adımında hata enerji norm kestirimi ile belirlenmektedir. Daha sonra belirlenen bu elemanlar kullanılarak global modelden bağımsız bir alt yapı modeli oluşturulmakta ve bu modelin sonlu elemanlar ağı elemanlar bölünerek inceltilmektedir. Böylece her bir çözüm adımında orjinal global model için ince elemanlar ile yeniden sonlu elemanlar modeli oluşturulmadığı için çözüm zamanları önemli ölçüde azalmaktadır. Alt yapı modelinin sınır şartları ise global modelin alt yapıya komşu olan elemanlarının düğüm noktalarından elde edilmektedir ki bu düğüm noktalarında hesaplanan değerlerin hata oranı belirlenen eşik değerinin altındadır. Daha sonra orijinal global modelin sonlu elemanlar denklemleri ile alt yapı modelinin sonlu elemanlar denklemleri birleştirilmekte ve birleştirilmiş sonlu elemanlar denklemleri eş zamanlı olarak çözülmektedir. Bu şekilde her bir çözüm adımında adaptif hata kestirimine dayalı olarak alt yapı modelleri oluşturulmakta ve eğer çözüm adımları esnasında alt yapı modelini oluşturan elemanların hata seviyeleri belirlenen eşik değerinin altına düşerse bu elemanlar alt yapı modelinden çıkarılmaktadır. Bu tez çalışmasının katışama bölümünde geliştirilen yöntem kurşun alaşımının katılaşma problemine uygulanmıştır. Öncelikle çözüm için geliştirilen Matlab kodunun güvenilirliğini belirlemek için karşılaştırma çalışmaları yapılmıştır. Karşılaştırma çalışmaları esnasında basit bir zamana bağlı ısı transferi problemi hem geliştirilen Matlab kodu hem de Abaqus ticari sonlu elemanlar yazılımı ile çözülmüştür. Daha sonra elde edilen sonuçlar birbiri ile karşılaştırılmıştır. Karşılaştırma çalışmalarından oldukça yakın sonuçlar elde edildikten sonra geliştirilen dinamik alt yapılandırma yöntemi kodu katılaşma problemlerine uygulanmıştır. Çalışma esnasında her bir adımda elemanların hata enerji normlarını değerlendirmek için kullanılan ısı akıları süper yakınsak yama iyileştirmesi tekniği ile elde edilmiştir. Katılaşma cephesi, peltemsi bölge ve belirlenen eşik değerinin üzerinde hata içeren elemanlar hata kestirimi ile belirlenmiştir. Daha sonra belirlenen elemanlar kullanılarak alt yapı modeli oluşturulmuş ve bu alt yapının sonlu elemalar ağı ince bir şekilde global modelden bağımsız olarak oluşturulmuştur. Son olarak global model sonlu elemanlar denklemleri ile alt yapı sonlu elemanlar modelleri birleştirilerek eş zamanlı olarak çözümler gerçekleştirilmiştir. Aynı problem ince sonlu elemanlar ağı ile modellenerek ve klasik sonlu elemanlar yöntemi kullanılarak yeniden çözülmüş ve elde edilen sonuçlar dinamik alt yapılandırma yöntemi ile elde edilen sonuçlarla karşılaştırılmıştır. Karşılaştırma sonucunda kaba sonlu elemanlar ağ denklemlerinin kulalnılmasının hesaplama maliyetlerini düşürdüğü görülmüştür. Bölüm sonunda sayısal sonuçlar sunulmuş ve önerilen yaklaşımın adaptif hata kestirimi algoritmasının yardımı ile diğer yöntemlere göre üstünlükleri gösterilmiştir. Önerilen yöntem nümerik çözüm sürelerini kısaltırken çözümlerin hassasiyetini artırmakta ve hassas bir şekilde katılaşma cephesini ve peltemsi bölgeyi yakalamaktadır. Çaışmanın elastodinamik bölümünde ise geliştirilen yöntem elastodinamik problemine uygulanmıştır. Öncelikle çözüm için geliştirilen Matlab kodunun güvenilirliğini belirlemek için karşılaştırma çalışmaları yapılmıştır. Karşılaştırma çalışmaları esnasında basit bir problem hem geliştirilen Matlab kodu hem de Abaqus ticari sonlu elemanlar yazılımı ile çözülmüştür. Daha sonra elde edilen sonuçlar birbiri ile karşılaştırılmıştır. Karşılaştırma çalışmalarından oldukça yakın sonuçlar elde edildikten sonra geliştirilen dinamik alt yapılandırma yöntemi kodu elastodinamik problemlerine uygulanmıştır. Çalışma esnasında her bir adımda elemanların hata enerji normlarını değerlendirmek için kullanılan gerilme değerleri süper yakınsak yama iyileştirmesi tekniği ile elde edilmiştir. Gerilme dalga cephesi, gerilme dalga boyu bölgesi ve belirlenen eşik değerinin üzerinde hata içeren elemanlar hata kestirimi ile belirlenmiştir. Daha sonra belirlenen elemanlar kullanılarak alt yapı modeli oluşturulmuş ve bu alt yapının sonlu elemalar ağı ince bir şekilde global modelden bağımsız olarak oluşturulmuştur. Son olarak global model sonlu elemanlar denklemleri ile alt yapı sonlu elemanlar modelleri birleştirilerek eş zamanlı olarak çözümler gerçekleştirilmiştir. Aynı problem ince sonlu elemanlar ağı ile modellenerek ve klasik sonlu elemanlar yöntemi kullanılarak yeniden çözülmüş ve elde edilen sonuçlar dinamik alt yapılandırma yöntemi ile elde edilen sonuçlarla karşılaştırılmıştır. Karşılaştırma sonucunda kaba sonlu elemanlar ağ denklemlerinin kulalnılmasının hesaplama maliyetlerini düşürdüğü görülmüştür. Bölüm sonunda sayısal sonuçlar sunulmuş ve önerilen yaklaşımın adaptif hata kestirimi algoritmasının yardımı ile diğer yöntemlere göre üstünlükleri gösterilmiştir. Önerilen yöntem nümerik çözüm sürelerini kısaltırken çözümlerin hassasiyetini artırmakta ve hassas bir şekilde gerilme dalga cephesini ve gerilme dalga boyu bölgesini yakalamaktadır. Elde edilen nümerik sonuçların sonucunda dinamik alt yapılandırma tekniğinin literatürde bulunan diğer yöntemlerle karşılaştırıldığında oldukça avantajlı olduğu belirlenmiştir. Literatürde bulunan diğer yöntemlerin eksiklikleri aşağıdaki paragrafta verilmiştir. Literatürde alternatif yöntemlerle ilgili olarak net bir CPU zamanı karşılaştırması bulunmamaktadır. Fakat, ilgili alternatif yöntemler incelendiğinde bu yöntemlerin birçoğunda çözüm hassasiyetinin artırılması amacıyla global çözüm bölgesinin düğüm noktası sayılarının ve eleman sayılarının çözüm esnasında artırıldığı görülmektedir ve bu durum her bir çözüm adımında global matrislerin güncelleştirilmesini gerekli kılmaktadır. Her bir çözüm adımında global matrislerin yeniden oluşturulması özellikle büyük çözüm bölgelerinde çözüm sürelerinin şiddetli bir şekilde yükselmesine sebep olacaktır. Adaptif hata kestirimine dayalı dinamik alt yapılandırma yönteminin avntajı bu noktada ortaya çıkmaktadır. Adaptif hata kestirimine dayalı dinamik alt yapılandırma yöntemi kullanıldığında orjinal global model etkilenmemekte ve global matrislerin her bir adımda yeniden oluşturulması gerekmemektedir. Bunun yerine her bir çözüm adımında global modelin küçük bir kısmını oluşturan alt yapı modeli global modelden baağımsız olarak oluşturulmaktadır. Bu sebeple alt yapı modeli matrislerinin oluşturulması alternatif yöntemlere göre çok daha hızlı ve zaman kazandırıcıdır. Ayrıca çözüm esnasında adımlar arasında alt yapının oluşturulduğu bölgelerin değişmemesi durumunda bir önceki adımda hazırlanan alt yapı modeli aynen kullanılabilir ve bu durum çözüm sürelerinin daha da kısalmasını sağlayacaktır. Yeniden sonlu elemanlar ağı oluşturulmasını ve dolayısıyla global matrislerin güncellenmesini gerektirmeyen diğer yöntemler ise yüksek mertebeli elemanlar ve karmaşık çözüm yöntemleri kullanmaktadır. Çözüm yöntemlerinin karmaşık oluşu ve yüksek mertebeli elemanların kullanılması çözüm sürelerinin artmasına sebep olmaktadır. Adaptif hata kestirimine dayalı dinamik alt yapılandırma yöntemi oldukça basit ve kullanışlı olan klasik sonlu elemanlar formülasyonlarını kullanmaktadır. Bu sebeple, bu elemanlar kullanılarak gerçekleştirilen hesaplamaların maliyetleri literatürdeki diğer yöntemlere göre daha düşüktür. tr_TR
dc.description.abstract The classical finite element method (FEM) is one of the most powerful tools for solution of engineering problems. Main idea of FEM is to use polynomials as approximation functions and due to this fact that solutions obtained by FEM have smooth characteristic. When we consider the dynamic problems that contain moving discontinuities such as solidification problems and elastodynamics problems, very fine meshes need to be used to obtain acceptable results because of the smooth characteristic of FEM. But, using very fine mesh in computational domain increases CPU times and solution costs. This is the main disadvantage of classical FEM. In this thesis, a new technique called as dynamic substructuring based on adaptive error estimation is developed and applied to solidification problems and elastodynamics problems to overcome solution cost disadvantage of FEM. When the solidification problems are examined two points need to be cared to be able to obtain accurate results. One of them is capturing the correct location of solidification front and other point is capturing the zones affected by solidification front such as mushy zone. When the previously developed methods to overcome solution cost disadvantage of FEM are examined it is observed that moving mesh methods, generalized FEM (GFEM), eXtended FEM (XFEM) and meshless methods focus on aligning the nodes to the discontinuity interface. Thus, very accurate solutions around the discontinuity interface can be obtained with these methods. However, all of these methods ignore mushy zone during the solution of solidification problems. On the other hand, error estimator based adaptive remeshing methods are also used for solution of solidification problems. Unlike other methods this method can also capture both solidification front and the mushy zone but disadvantage of it is high CPU times because the whole domain is remeshed with refined elements in these methods. When the size of model geometry increases, the solution time also increases drastically. Another disadvantage of this method is mesh compatibility. In this method during remeshing, old mesh data needs to be mapped onto new mesh data and special algorithms are required to obtain accurate solutions. If the local remeshing is applied to the domain, it is hard to connect the new generated refined elements to the coarse mesh of domain. This phenomenon does not occur at dynamic substructuring based on adaptive error estimation approach because the substructure is created explicitly and independent from the original global model. Thus, substructure domain elements can be refined freely. When the elastodynamics problems are examined three points need to be cared to be able to obtain accurate results. One of them is capturing correct location of wave front, other point is capturing wave length region and last point is reducing dissipation and dispersion errors. While the dissipation errors are caused by large time steps, dispersion errors are caused by large element sizes. Most straightforwardly, a fine mesh with a very small time step size can be used to get accurate results of elastodynamics problems. But this condition causes CPU times and solution costs to increase drastically. There are some methods to get optimal accuracy while decreasing solution times in literature. GFEM / XFEM / enriched FEM and meshless methods are very powerful methods and they are used for obtaining accurate results at discontinuity interface. These methods adds imaginary or real nodes to discontinuity interface but they ignore elements located in wave length region. So, dispersion errors are ignored in wave length region. Spectral FEM and wavelet FEM methods use special approximation functions to obtain accurate results in computational domain however use of these functions is computationally expensive. Space-time FEM method uses finite element discretizations in space and time simultaneously with basis functions which are continuous in space and discontinuous at the discrete time levels. Good convergence and stability properties near sharp gradients are obtained in solution. But, CPU time and solution costs are high due to complex formulation and large sizes of linear systems. This condition is a disadvantage for solution of problems which have large domains. Error estimator based adaptive remeshing methods and adaptive scaled boundary FEM methods are also used for solution of elastodynamics problems. When these methods are applied to elastodynamics problems they have the same advantages and disadvantages with solidification problems told in previous paragraph. Adaptive mesh superposition FEM method creates independent refined subdomains and refines the mesh locally by superposition without changing global matrices. This method enables to use fine mesh around captured locations and to get accurate results around these locations. These properties of adaptive mesh superposition finite element method seems very similar with the dynamic substructuring approach based on adaptive error estimation which is proposed in this thesis. However there are certain differences between two methods. While the adaptive mesh superposition method obtains the solutions by superposing local refined mesh results with global coarse mesh results, dynamic substructuring approach based on adaptive error estimation method obtains the local refined mesh results independent from global coarse mesh results and augments obtained local fine mesh results to global coarse mesh results. When the local mesh node and global mesh node coincides, adaptive mesh superposition FEM supposes local displacement values as zero to ensure compatibility of the total displacement solution and uniqueness of the displacement fields on global mesh and local mesh. So, errors on nodal solutions of coincident nodes are not improved with adaptive mesh superposition FEM. Dynamic substructuring approach based on adaptive error estimation method uses nodes of elements which are neighbor to elements that have larger error levels than permissible error threshold as boundary condition. So, nodal solutions of all error elements are improved. So, more accurate results can be obtained with proposed dynamic substructuring approach based on adaptive error estimation method. Adaptive Mesh superposition FEM uses local coordinates to create coupling matrix and it uses inverse mapping and newton-Raphson iterations to transfer from global coordinates to local coordinates. These extra calculations causes solution times to increase. Dynamic substructuring approach based on adaptive error estimation method augments the local solution to global solution. So, inverse mapping and Newton-Raphson iterations are not used. So, proposed method in this thesis works faster than adaptive mesh superposition FEM. Motivated by the drawbacks of above methods, a new technique using FEM is proposed called dynamic substructuring based on adaptive error estimation. In this method, the original FEM mesh is not changed during the solution steps and accurate solutions can be obtained using very coarse meshes. The computational domain is meshed with a coarse mesh and elements having errors above a threshold value which includes solidification front, wave front, mushy zone and wave length zone are captured with an error energy norm estimator at each analysis step. Then, a substructure independent from the global model is generated by refining the elements having errors above the error threshold; thus, remeshing of the entire original mesh at each analysis step is avoided that helps reduce the CPU time considerably. Substructure boundary conditions are obtained from the nodes of global model which are the neighbours to the elements used for the substructure. Following, the original global equations are augmented by the substructure equations and then the coupled equations of original and substructure equations are solved simultaneously. The mesh refinement is adaptive based on the adaptive error estimator calculations and the refined regions are removed in the substructure if their error level reduces to below the threshold value during analysis steps.. In solidification chapter of this thesis, developed method is applied to solidification of lead alloy. Firstly, benchmark studies are performed to examine the reliability of developed Matlab code by applying it a simple transient heat transfer problem and obtained results are compared with results of same problem modelled with commercial Abaqus software. After getting accurate results with benchmark study, developed dynamic substructuring method code is applied to solidification problem. Superconvergent patch recovery technique is used to obtain the heat fluxes to evaluate the error energy norm of elements at each analysis step. Solidification front, mushy zone and elements having errors above a threshold value are captured with the error estimator. Then, elements having errors above the threshold value are refined by creating a substructure which is independent from the original global mesh. Equations of the global coarse mesh are augmented with the equations of the substructure and solutions are obtained. Same problem is also solved with fine mesh with classical FEM. Results and solution times of classical FEM with fine mesh and dynamic substructuring method with coarse mesh are compared with each other. It is seen that employing the equations of the original coarse mesh help reduce the computational cost. Numerical solutions are presented and it is shown that the proposed approach has advantages over the alternative methods and, by the virtue of the adaptive error estimation algorithm, significantly decreases the CPU time of numerical solutions while it increases the accuracy of solutions and locates precisely the solidification front and mushy zone. In elastodynamics chapter of this thesis, developed method is applied to an elastodynamics problem. Firstly, benchmark studies are performed to examine the reliability of developed Matlab code by applying it a simple problem and obtained results are compared with results of same problem modelled with commercial Abaqus software. After getting accurate results with benchmark study, developed dynamic substructuring method based on error estimation code applied to elastodynamics problem. Superconvergent patch recovery technique is used to obtain the stresses to evaluate the error energy norm of elements at each analysis step. Stress wave front, stress wave length zone and elements having errors above a threshold value are captured with the error estimator. Then, elements having errors above the threshold value are refined by creating a substructure which is independent from the original global mesh. Equations of the global coarse mesh are augmented with the equations of the substructure and solutions are obtained. Same problem is also solved with fine mesh with classical FEM. Results and solution times of classical FEM with fine mesh and dynamic substructuring method with coarse mesh are compared with each other. It is seen that employing the equations of the original coarse mesh help reduce the computational cost. Numerical solutions are presented and it is shown that the proposed approach has advantages over the alternative methods and, by the virtue of the adaptive error estimation algorithm, significantly decreases the CPU time of numerical solutions while it increases the accuracy of solutions and locates precisely the stress wave front and stress wave length zone. Under the light of numerical results, it is observed that dynamic substructuring based on adaptive error estimation technique is more advantageous when compared with the other methods in literature whose main drawbacks are listed below. There is no clear CPU time comparisions of alternative methods in literature. But, when the alternative methods are considered, most of the methods require that node numbers and element numbers of the global domain are to be increased to improve the accuracy and this condition causes the global matrices to be updated at each analysis step. When the computation domain gets larger, solution time will increase drastically. Advantage of dynamic substructuring based on adaptive error estimation method arises at this point. The original global model is not affected when dynamic substructuring based on adaptive error estimation approach is used. The substructure which is a smaller portion of the global model is prepared at each step. Thus, CPU times for substructure matrix preparation will be less time consuming when compared with alternative methods. Moreover, the initial global equations can be used throughout the solution procedure if associated FEM matrices are unchanged that further reduces the CPU time of the proposed approach. Other methods which do not require remeshing use higher order elements and complex solution methodologies. Complexity of solution methodologies and use of higher order elements causes solution times to increase. Dynamic substructuring based on adaptive error estimation method uses classical finite element formulations which are simple and easy to imlement. So, computational costs of these elements are lower than alternative methods in literature. en_US
dc.description.degree Doktora tr_TR
dc.description.degree PhD en_US
dc.identifier.uri http://hdl.handle.net/11527/14068
dc.publisher Fen Bilimleri Enstitüsü tr_TR
dc.publisher Institute of Science And Technology en_US
dc.rights İTÜ tezleri telif hakkı ile korunmaktadır. Bunlar, bu kaynak üzerinden herhangi bir amaçla görüntülenebilir, ancak yazılı izin alınmadan herhangi bir biçimde yeniden oluşturulması veya dağıtılması yasaklanmıştır. tr_TR
dc.rights İTÜ theses are protected by copyright. They may be viewed from this source for any purpose, but reproduction or distribution in any format is prohibited without written permission. en_US
dc.subject Sonlu Elemanlar Yöntemi tr_TR
dc.subject Alt Yapılandırma tr_TR
dc.subject Stefan Problemi tr_TR
dc.subject Katılaşma tr_TR
dc.subject Elastodinamik tr_TR
dc.subject Gerilme Dalga İlerlemesi tr_TR
dc.subject Hata Kestirimi tr_TR
dc.subject Finite Element Method en_US
dc.subject Substructuring en_US
dc.subject Stefan Problem en_US
dc.subject Solidification en_US
dc.subject Elastodynamics en_US
dc.subject Stress Wave Propagation en_US
dc.subject Error Estimation en_US
dc.title Adaptif Hata Kestirimine Dayalı Dinamik Alt Yapılandırma Yöntemi İle Katılaşma Ve Elastodinamik Problemlerinin Nümerik Çözümü tr_TR
dc.title.alternative Numerical Solution Of Solidification And Elastodynamics Problems Using Dynamic Substructuring Based On Adaptive Error Estimation en_US
dc.type Doctoral Thesis en_US
Dosyalar
Lisanslı seri
Şimdi gösteriliyor 1 - 1 / 1
thumbnail.default.placeholder
Ad:
license.txt
Boyut:
3.14 KB
Format:
Plain Text
Açıklama