Toplu Taşıma Türü Seçiminde Simülasyon Destekli Analitik Hiyerarşi Yaklaşımı

Abstract

Ulaştırma yatırımları ve özellikle de kentiçi koridorlarda gerçekleştirilecek olan toplu taşıma yatırımlarında hangi ulaştırma türünün tercih edileceği son derece önemli bir karardır. Bu tercihte bir bölümü nicel bir bölümü ise nitel olan pek çok faktör etkili olur. Ölçüt olarak kabul edilen bu faktörlerin hepsinin birlikte değerlendirmede etkili olmasını sağlayacak yöntemlerden bir tanesi, bir çok ölçütlü karar verme yöntemi olan analitik hiyerarşi yöntemidir. Öte yandan, toplu taşıma türünün seçimi, seçenek türlerin performanslarının koşullara göre nasıl değişeceği öngörülerek yapılmalıdır. Değişen yolcu talebi, durak aralıkları, ödeme türü, hız gibi koşullara göre toplu taşıma sistemlerinin performanslarının nasıl değiştiğini görebilmek için bu çalışmada bir simülasyon modeli geliştirilmiştir. Bu simülasyon modeli ile elde edilen sonuçlar, toplu taşıma türleri arasında seçim yapılması amacıyla kullanılan analitik hiyerarşi yöntemine uyarlanmıştır. Bu simülasyon destekli analitik hiyerarşi yöntemi, İstanbul kenti içerisindeki iki koridorda “otobüs yolu” ve “tramvay” seçenekleri için uygulanmıştır.

Selection of a transport mode in transportation investments and especially investments in urban corridors is an extremely important decision. In this decision, many quantitative factors, as well as qualitative ones play important roles. One of the methods that allows all of these factors, which become criteria in this aspect, is the analytical hierarchy method, a multi-criteria decision making tool. On the other hand, selection of the appropriate public transit mode should be done by predicting the alternative modes’ performances under varying conditions. In this study, a simulation model that will allow this under varying conditions like variable passenger demand, station spacing, method of payment, speed is developed. The results obtained by this simulation method are then adopted for the analytical hierarchy method in order to make the selection between different public transport modes. This simulation supported analytical hierarchy method is then applied for the “busway” and “tram” alternatives in two urban corridors within the city of İstanbul.