Sosyo-ekonomik Ve Doğal Çevre Faktörlerinin Kültürel Peyzaja Etkileri: Rize Merkez İlçesi Örneği

Abstract

Bu çalışmanın kapsamı bir kültürel peyzaj alanı olarak seçilen Rize Merkez ilçesinin 1955-2009 yılları arasındaki kültürel peyzaj dokusunun; arazi kullanım şekilleri ve arazi örtüsünün zamansal değişiminin Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) yardımı ile tespit edilmesi ve bu değişimin altında yatan sosyo-ekonomik ve doğal çevre faktörlerinin irdelenmesidir. Bu amaçla 1955, 1989 ve 2009 yıllarına ait hava fotoğrafları, topoğrafik haritalar, önceden üretilmiş haritalar, raporlar gibi sayısal ve sayısal olmayan verileri Coğrafi Bilgi Sistemleri yardımı ile yorumlama, analiz, sayısallaştırma, haritalama ve değerlendirme işlemleri sonucunda her üç tarih dilimi için arazi örtüsü ve arazi kullanım şekilleri tespit edilmiştir. Daha sonra, 54 yıllık süreç içerisinde, zamansal değişim gösteren arazi örtüleri ve arazi kullanım şekilleri nitelikleri ve nicelikleri ile ortaya konmuştur. Bu değişimlerin altında yatan sosyo-ekonomik ve doğal çevre faktörlerinin neler olduğu ve bu değişimi nasıl etkilediklerini anlamak amacı ile yerel yöneticiler, kamu kurum ve kuruluşları ile görüşmeler yapılmıştır. Çalışmanın son aşamasında, önceki aşamalarında elde edilen değerlendirme ve analiz sonuçları temel alınarak genel bir değerlendirme yapılmış, Rize Merkez ilçesindeki zamansal kültürel peyzaj değişimi ve bu değişimin ortaya çıkardığı sorunlara yönelik çözüm önerileri getirilmiştir.

This study covers the selected region of cultural landscape area, Rize Merkez, between the years of 1955-2009 and scrutinizes Rize Merkez district’s cultural landscape structure; land use and land cover and its change in time with the use of the Geographic Information System (GIS) and analysis of socioeconomic and natural causes leading to this transformation. For this purpose, aerial photographs dated on 1955, 1989 and 2009, digital and non-digital data, topographic maps, thematic maps, pre-generated maps and reports are analyzed, digitized, interpreted, mapping by using the Geographic Information System for all these three time slots. In addition, this analysis, in the course of 54 years, has revealed the change both qualitatively and quantitatively, in land use and land cover of terrain over time. In order to identify the socio-economic and natural environmental factors with their role on affecting this change, interviews were conducted with local administrators, government bodies and organizations. The last section of this research, based on the interpretation and analytical results from the previous sections, problems that stem from the change in cultural landscape in Rize Merkez district are identified and solution recommendations to these problems are offered.