6 Şubat depreminin Türkiye'nin Hatay ili yeraltı su seviyelerine etkisi

Abstract

Ülkemizde yaşayan herkesin bildiği ancak o an gelene kadar görmezden geldiği deprem gerçeği 6 Şubat günü kendini bir kez daha unutulmayacak şekilde hatırlatmıştır. Art arda yaşanan iki büyük deprem; dünya genelinde ender görülen ikili bir deprem olayı olup, Türkiye'nin 11 ilinde çok şiddetli hissedilmiş; on binlerce can kaybına, yüz binlerce kişinin yaralanmasına ve binlerce binanın yıkılmasına ya da kullanılamayacak kadar hasar görmesine neden olmuştur. Bu denli etkili ikili depremin yaşandığı durumda, bölgenin hidrojeolojik özelliklerinde birtakım değişikliklere yol açması kaçınılmazdır. Okyanuslara kıyımızın olmaması ve 6 Şubat depreminin karasal bir deprem olması nedeniyle, deniz sularının seviyesinde belirgin bir değişiklik beklenmemektedir. Ancak, yer altı su kaynakları için bunu söylemek mümkün değildir. Nitekim, deprem bölgesinde gözle görülür birçok değişiklik de meydana gelmiştir. Bunlardan bazıları; sıvılaşma etkisi altında kum kaymaları, kum fışkırmaları, yeni kaynak oluşumları ve yapıların sıvılaşma etkisi altında konsolidasyonu ile yıkılması olarak etkisini ortaya koymuştur. Bazı bölgelerde ise; kaynak sularının rengi değişmiş, bazılarının debileri artmış, bazılarınınki ise azalmıştır. Bazı yerlerde su kuyularının su seviyelerinin düştüğü, bazılarının ise arttığı, bir kısmında ise kuyuların ve su kaynaklarının kuruduğu gözlenmiştir. Buna bağlı olarak, yer altı su seviyesinde düşme, ya da tam tersi su seviyelerinde yükselme yaşandığı, görülmüştür. Sık rastlanmayan ikili deprem durumunda, Hatay İli içerisinde bulunan, deprem anında veri okuması yapabilen ve tarafımızdan verilerine ulaşılabilen 4 adet su kuyusu üzerinden yapılan değerlendirme neticesinde deprem ve yeraltı suları arasındaki ilişki araştırılmıştır. Saptama yapılan su kuyularındaki su seviyelerinin deprem anındaki davranışları irdelenmiş ve aralarında herhangi bir korelasyon olup olmadığı araştırılmıştır. Yapılan hesaplamalar ve değerlendirmeler neticesinde, jeolojik yapının ve akifer kaynaklarına yakınlığın su kuyularında meydana gelen dalgalanmalardaki en büyük etken olduğu, ortaya çıkmıştır. Ayrıca kuyu suyu seviyelerindeki değişimlerin deprem anından dakikalar öncesinde tespit edilebileceğine dair önemli sayısal veriler elde edilmiştir.