Bakır Anot Çamurlarından Selenyum Geri Kazanımı Ve Rafinasyonu

Abstract

Bu çalışma elektrolitik bakır üretimi yapan tesislerin bir yan ürünü olan bakır anot çamurlarının içeriğinde bulunan bakırın ve selenyumun değişik koşullar ve parametreler altında kazanımının incelenmesini kapsamaktadır. SARKUYSAN Elektrolitik Bakır Sanayii ve Ticaret A.Ş. firmasından temin edilen bakır anot çamurunun kimyasal analizi, faz analizi yapılarak yapısı incelenmiştir. Ön işlemlerden geçirilen anot çamuru çalışmanın ilk kademesi olan bakırsızlaştırma işlemine tabi tutulmuştur. Bakırsızlaştırılan anot çamuru ise çalışmanın ikinci kademesini oluşturan selenyum çözümlendirme işlemine tabi tutulmuş ve bünyesindeki selenyum kazanılmıştır. Bakırsızlaştırma deneyleri sırasında çözümlendirme işlemi sülfürik asit içerisinde yapılmış ve oksidan ortam, sıcaklık ve oksijen miktarı gibi bakırın çözümlendirme verimine etki eden parametreler irdelenmiştir. Selenyum çözümlendirme deneyleri NaOH çözeltisi kullanılarak yapılmıştır. Yapılan çözümlendirme deneyleri sırasında NaOH konsantrasyonu, sıcaklık, farklı oksidanlar, oksidan miktarı, sıcaklık ve basıncın selenyum çözümlendirme verimlerine etkisi incelenmiştir. Yapılan deneylerle selenyum çözümlendirme işlemi için optimum parametreler belirlenmiştir. Son olarak, selenyum çözümlendirme işlemleri sırasında elde edilen çözeltilerden Na2S ile rafine edilip empüriteler uzaklaştırıldıktan sonra aseton ile redüklenerek selenyumun geri kazanımı sağlanmıştır.

This study comprises the research of recovery of copper and selenium, that are found in the content of copper anode slimes as by-products of electrolitic copper rafination processes, under different conditions and parameters. The composition of the copper anode slime, ensured from the firm named SARKUYSAN Elektrolitik Bakır Sanayi ve Ticaret A.Ş, is examined with the chemical and phase analyses. After preprocesses, the copper anode slimes are subjected to decopperization process which is the first step of the study. Leaching process, the second step of the study, is implemented to decopperized anode slime for recovery of selenium from its constitution. During the decopperization experiments, the leaching processes are performed in sulfuric acid and the effects of oxidant atmosphere, temperature and oxygen contents on the leaching effeciency are investigated. Selenium leaching experiments were carried out by using NaOH solution. During the leaching processes, the effects of experimental parametres namely; NaOH concenration, temperature, various oxidants, oxidant content and pressure, on the leaching effeciency of selenium were examined and the optimum parametres for the selenium leaching process were determined. Finally, with the intention of removing the inpurites, selenium was refined from the solutions generated during the selenium leaching experiments the with the usage of Na2S and then selenium recovery is achieved by the reduction with acetone.