Ticari Serbestlik Döneminde Gelir Ve Ücret Eşitsizliği: Türkiye Örneği

Abstract

Türkiye, ticari serbestlik dönemiyle birlikte çeşitli yapısal dönüşümler içerisine girmiştir. 2001 yılında yaşanan ekonomik krizin ardından, 1980’li yıllarda uygulanan reformların devamı olarak kapsamlı bir yapısal reform programı uygulanmaya başlanmıştır. Bu bağlamda, ekonomik öncelikler değiştirilmiş ve yeni önceliklerle uyumlu yeni mekanizmalar ekonomide yerini almıştır. Bu dönemde, yerli üretime verilen önem azalırken, buna karşın uluslararası piyasalarda rekabet edebilecek ürünlerin üretimine verilen önem artmıştır. 2001 yılından itibaren, Türkiye ekonomisi büyük bir ekonomik performans sergileyerek yüksek ekonomik büyüme içerisine girmiştir. Dolayısıyla, ülkedeki gelir dağılımının ekonomideki değişen koşullardan etkilenmesi nedeniyle, ticarete-konu-olan ve konu-olmayan faaliyetlerin ayrımı ve bu faaliyetlere ilişkin üretim ve istihdam olanaklarının belirlenmesi önem kazanmıştır. Önceki dönemlerden farklı olarak, bu yeni dönemde gelir eşitsizliği ticarete-konu-olmayan faaliyetlerin hız kazanmasından etkilenmiştir. Bu itibarla, bu çalışmanın üç amacı söz konusudur. Bunlardan birincisi, Türkiye’deki genel gelir eşitsizliği üzerinde etkili olan gelir kaynaklarının belirlenmesidir. İkincisi, 2002-2007 ve 2007-2009 olmak üzere iki farklı alt dönemdeki gelir eşitsizliğinde yaşanan değişimde etkili olan gelir kaynaklarının ayrıştırılmasıdır. Üçüncüsü ise, farklı ayrıştırma yöntemleri kullanarak ticarete-konu-olan ve konu-olmayan faaliyetlerdeki bireylerin ücret gelirleri arasındaki farklılığın nedenlerinin tespit edilmesidir. Araştırma için TÜİK tarafından 2002-2009 dönemi için yayımlanan yıllık Hanehalkı Bütçe Anketlerinden faydanılmıştır. Bulgular, 2002-2009 döneminde gelir eşitsizliğinde bir iyileşmenin olduğunu göstermektedir. Buna ek olarak, ticarete-konu-olmayan faaliyetlerin gelir eşitsizliği üzerindeki etkisinin ticarete-konu-olan faaliyetlere oranla daha fazla olduğu görülmüştür. Son olarak, ticarete-konu-olan ve konu-olmayan faaliyetlerdeki bireylerin ücret düzeyleri arasındaki farklılığın ticarete-konu-olmayan faaliyetler lehine olduğu belirlenmiş ve ücret dağılımı boyunca farklılaşmanın alt kantillerde daha derin olduğu, ücret dağılımı boyunca hareket edildiğinde farklılaşmanın daraldığı tespit edilmiştir.

Turkey has undergone various structural transformations with trade liberalisation. Following the crisis in 2001, Turkey undertook a comprehensive structural reform package which is a continuation of previous ones undertaken in 1980s. With this respect, economic priorities have been changed and new mechanisms have been take place with regards to new priorities. The priority given to domestic production is decreased whereas the production of goods that could compete in the international markets is gained importance. As the income distribution of a country is affected from the changing conditions of the economy, the distinction of tradable and nontradable activities and the determination of their production and employment capacity become an important issue. Unlike previous periods, income inequality in new period influenced by increased economic activities in nontradable activities. In this respect, this study has three related aims. One is to determine the impact of various income sources had on the overall level of income inequality in Turkey. The other is to decompose the changes in inequality into income sources over the periods of 2002-2007 and 2007-2009. The last one is to examine the sources of wage gap between tradable and nontradable activities by applying different decomposition methods. For the investigation, the required data is obtained from the Household Expenditure Surveys conducted by the Turkish Statistical Institute for the years 2002 to 2009. The obtained results show that income inequality in Turkey is improved over the period of 2002-2009. Besides, it is found that nontradable activities have contributed overall inequality more than the ones in tradable activities. Nevertheless, a wage gap between tradable and nontradable individuals is favour of nontradable ones is found and also, it is seen that wage differential is more widen at the lower quantiles and decreases over the wage distribution.