Tarihi yarımada'da turizm amaçlı, mekansal tabanlı sanal gerçeklik olanaklarının araştırılması

Abstract

Üç boyutlu (3B) kent modellerinin yaygınlaşması, kentlere ilişkin mekansal bilgilerin 3B olarak sunulmasını ve dolayısıyla kullanıcıların mekansal algılarının artırılmasını mümkün hale getirmiştir. Coğrafi verilerin 3B olarak dijital ortamlarda sunulmaya başlamasıyla birlikte büyük hacimli veri setlerinin saklanması, paylaşılması, sunulması ve farklı uygulamalar için farklı ayrıntı düzeylerine ihtiyaç duyulması gibi sorunlar, verilerin standartlaştırılması ve gereksiz verilerin elimine edilmesi gibi ihtiyaçları beraberinde getirmiştir. Her ne kadar farklı genelleştirme yöntemleri çalışılmış olsa da genelleştirmenin nasıl, ne zaman ve ne kadar etkili olduğuna dair soruların cevapları hala araştırılmaktadır. Sanal gerçeklik (SG) bilgisayar ve yazılımlar aracılığıyla kullanıcılara gerçeklik hissi veren ortamların hazırlanmasıdır. Günümüzde farklı uygulama alanları bulunan SG'den turizm alanında da yararlanılmaktadır. Turistlere bilgi amaçlı hazırlanan bu uygulamalar çoğunlukla 360 derece panorama fotoğraflarının kullanıldığı ve kullanıcı etkileşiminin oldukça kısıtlı olduğu uygulamalar şeklindedir. Bu çalışmada, hava LiDAR (Light Detection and Ranging) verileri kullanılarak Tarihi Yarımada sınırları içerisinde yer alan Eminönü Meydanı ve çevresi için turizm amaçlı LoD3 (Level of Detail) ayrıntı düzeyinde 3B kent modeli oluşturulmuştur. Çalışma üç aşamada gerçekleştirilmiştir. Birinci aşamada, LiDAR verisi sınıflandırılarak zemin, bina ve bitki örtüsü sınıfları oluşturulmuştur. İkinci aşamada, zemin ve bina sınıfları kullanılarak modelleme çalışmalarına başlanmıştır. Ayrıntılı modelin olduğu bölgede gerek zemin ve kent aksesuarları gerekse referans yapılar için ayrıntı düzeyi yüksek tutulmuştur. Çalışmanın üçüncü aşamasında ise turistik açıdan önemi olmayan binaların ayrıntı düzeyi 3B bina genelleştirme uygulanarak indirgenmiştir. Böylelikle, turistik açıdan önemli yerlerin vurgulu gösterimi mümkün olmuştur. Uygulama sırasında karşılaşılan sorunlar ve çözümleri ilgili başlıklar altında açıklanmıştır. 3B kent modelinin oluşturulması için yüksek ayrıntı düzeyindeki modeller, gerçek orto fotolar, genelleştirilmiş binalar, OpenStreetMap (OSM) ve öznitelik bilgileri gibi farklı yöntemler kullanılarak üretilmiş farklı formatlardaki verilerin oyun motoru içinde entegrasyonu sağlanmıştır. Oyun motoru tabanlı yapılan sunumda, modelin OSM ile uyumu sağlanarak kullanıcıların model içerisinde etkileşimli olarak gezerken gerçek konum ve adres bilgilerine ulaşmaları sağlanmış ve referans yapılara eklenen öznitelikler ile modelin bilgi içeriği zenginleştirilmiştir. Hazırlanan modelin geliştirilebilmesi için ilerki aşamalarda araştırılması gereken konular belirtilerek çalışma sonlandırılmıştır.