Az alaşımlı ve karbon çeliklerinde borlama ile yüzeye kaplanan borürlerin bazı özelliklerinin tesbiti

Abstract

Türkiye'nin sahip olduğu en önemli doğal kaynaklardan biri bor rezervleridir. Bor ve türevlerinin endüstride kullanım alanı geniştir. Bor, teknolojide hem bileşik ha linde hem de alaşım elementi olarak kullanılabilmektedir. Bor ürünlerinin kullanım alanlarından biri de termo-difüz- yonal bir proses olan bor lama "boronizing" dır. Bu çalışmada değişik sürelerde horlanan, üç ticari karbon çeliği (AISI 1020, 1040 ve 1050) ile özel olarak hazırlanmış altı adet âz alaşımlı çelik malzemelerde fi ziksel ve kimyasal bazı parametrelerin değişimi incelen miştir. Borlama boraks, borik asit, Fe-Si'den ibaret 940 el deki bir banyoda değişik sürelerde gerçekleştirilmiştir. Borlanmış malzemeler, X-ışmları, SEM, metalografi, meka nik ve korozyon deneyleri ile incelenmiştir. Böylece, bileşim ve borlama süresi ile; borür tabakasının kalınlı ğı, faz analizi, sertlik, kırılma tokluğu ve korozyon dav ranışının değişimi araştırılmıştır. Borlama süresiyle borür tabakası kalınlığı azalan bir hızla artmaktadır. Halbuki sertlik ve kırılma toklu ğu gibi mekanik parametreler borlama süresinden çok, olu şan borür bileşiğinin cinsi ile ilişkilidir. Alaşım ele menti ilavesi ise tabaka kalınlığını çarpıcı bir şekilde etkilememiş fakat borür tabakasının sıkılığını (kolonla rın birbirleriyle yakınlığını) artırmıştır. Sertlik ve kırılma tokluğu, mangan ilavesi ile krom ilavesine göre nisbi bir artış göstermiştir. 56°C!de hacımca % 10'luk H2S04 ortamında korozyon davranışının da alaşım elementi ilavesiyle relatif ola rak iyileştiği ve Mn'ın bu hususta daha etkili olduğu tesbit edilmiştir.