İklim Degişikliğinin Fırat-dicle Havzası Hidrolojisine Olan Etkileri

Abstract

İklim değişikliğinin Fırat-Dicle Havzası hidrolojisine olan etkisi hem tarihsel hidroklima verisi hem de model tabanlı gelecek projeksiyonları ile araştırılmıştır. Tarihsel veriler havzanın kaynak kısımları için son yıllarda hem minimum hem de maksimum sıcaklıklarda istatistiksel olarak anlamlı yükselmelerin meydana geldiğini göstermiştir. Benzer bir analiz yağış için herhangi önemli bir değişikliğin olmadığını ortaya çıkarmıştır. Aynı şekilde bölgenin yıllık akımlarında da anlamlı bir değişiklik gözlenmemiştir. Ancak, tepe akım zamanlarında 5 gün civarında erkene kaymalar tespit edilmiştir. Bu değişim de istatistiksel olarak anlamlıdır. Model tabanlı projeksiyonlar bu parametrelerden halen değişmekte olanların, gelecekte de aynı yönde değişmeye devam edeceğini, diğerlerinin ise gelecekte önemli değişikliklere maruz kalacağını ortaya koymuştur. Sıcaklıklar bölgede artmaya devam edecektir. Farklı senaryolara göre artış yüzyılın sonuna doğru 2-6 oC arasında gerçekleşecektir. Nehir akımları daha da erkene (2-5 hafta arası) kayacaktır. Geçmişte anlamlı değişim göstermeyen yağış gelecekte önemli oranlarda (yüzyıl sonuna doğru %5-35 arasında) azalacaktır. Bunun neticesinde yıllık toplam akımlar da istatistiksel olarak anlamlı miktarlarda (%25-55) azalacaktır. Bütün bu bulgular gelecekte havzanın su kaynaklarının azalacağına işaret etmektedir. Bu durumda zaten hassas dengeler üzerinde yürüyen havzanın su paylaşımı denkleminin, daha da müşkül bir hal alacağını söylemek yanlış olmaz.

Impacts of climate change on the hydrology of the Euphrates-Tigris Basin were investigated using both historical hydroclimate data and model based future projections. Historical data showed statistically significant increases in both minimum and maximum temperatures in the headwaters region of the basin in recent years. A similar analysis revealed that precipitation didn't have any significant change for the same region. Likewise, no significant change was detected in the annual discharges of the region. However, about 5-day shifts to earlier times were observed in the peak discharge times. This change was statistically significant. Model based projections revealed that the already changing parameters will continue to change in the same direction in the future while the others will be subject to significant changes in the future. Temperatures will continue to increase in the region. Based on different scenarios, the increase will be 2-6 oC by the end of the century. River discharges will further shift (2-5 weeks) to earlier times. Precipitation, which did not show any significant change in the past, will decrease significantly (5-35% by the end of the century) in the future. Consequently, total annual discharges will decrease at statistically significant quantities (25-55%). All these findings indicate that the water resources of the basin will decrease in the future. In this case, it could be argued that the already sensitive issue of the water partition equation of the basin will take a more challenging status in the future.