1999 Kocaeli Depreminde Adapazarı Nda Gözlenen Yapısal Hasarlarda Yakın Fay Etkilerinin Rolü

Abstract

Son on yıl içerisinde dünya genelinde meydana gelen şiddetli yer hareketleri incelendiğinde bazılarında diğerlerine nazaran farklılık görülmektedir. Bu farklılıkta bu depremlerin yakın mesafede beklenmedik ölçüde büyük hız sinyal piki vermeleridir. Bölgelerin kırılan faya uzaklığı, fayın kırılma mekanizması ve kırılmanın ilerleme yönü gibi etkiler aynı depremden etkilenen bölgelerde farklı içerikte kayıtlar elde edilmesi ve farklı hasar durumları ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bu tez kapsamında, bu farklılığın oluşmasında önemli bir etkisi olduğu düşünülen yakın fay etkisi ele alınmıştır. Yakın fay etkilerinin oluşması, oluşma mekanizması, kırılma doğrultu etkisi ve savrulma etkileri yine tez kapsamında ele alınmıştır. Yakın fay etkilerinin bariz bir şekilde görüldüğü Adapazarı inceleme alanı olarak seçilmiştir. Adapazarı’nda İzmit ve Sakarya caddeleri karşılaştırılmıştır. Bu iki cadde, iki cadde arasındaki hasar oranları arasındaki farklılık dikkate alınarak seçilmiştir. Bu iki caddeye ait 8 adet zemin sondajı elde edilmiş ve bu zemin sondajından elde edilen değerler kullanılarak dinamik zemin parametreleri bulunmuş ve buradan da deprem spektrumları, zemin büyütme grafikleri Proshake bilgisayar programı kullanılarak elde edilmiştir. Bu bölgelerdeki yapıların dinamik özelliklerinin tespiti amacıyla örnek bir yapı seçilmiştir. Bu yapı Sap2000 bilgisayar programı kullanılarak modellenmiş ve yukarıda bahsedilen deprem kayıtları kullanılarak zaman tanım alanında çözüm yapılmıştır. Ayrıca kıyas yapılabilmesi amacıyla modal ve spektrum analizi de yapılmıştır.

If we investigate severe earthquakes that have occured in the last decade, we can see a main difference that is valid for some of these earthquakes. This difference is that earthquakes have caused large velocity peaks in the near fault regions. Distance from ruptured fault, rupture mechanism of the fault and direction of rupture had caused different damages at near districts for the same earthquake. It is believed that this damage difference was due to near fault effects. In this thesis, near fault effects, directivity effects and fling effects have been investigated. In Adapazari, Izmit and Sakarya streets were choosen as the research field because of significant damage differences. By using the data of eight boreholes drilled in this area, dynamic soil properties had been determined and thereafter earthquake spectrum and soil amplification graphics were calculated with the computer program Proshake. During these calculations, August 17, 1999 Kocaeli Earthquake-Sakarya record together with Hospital and Imar records of September 13, 1999 Izmit aftershock were used. Results of the calculations have showed that soil characteristics of these streets are the same. For the determination of dynamic properties of structures in the earthquake area, one structure was choosen. During this calculation, modal, lineer modal history and linear response spectrum analysis were used and the obtained results have been compared with the related Turkish Earthquake Code recommendations.