Çağdaş Çalgı Tekniklerinin Kemençe, Ud, Kanun Ve Neye Uyarlanması

Abstract

This dissertation is a research on the application of standardized contemporary instrumental techniques to certain Turkish music instruments - kemençe, ud, kanun, ney - in addition to the proposition of the notation of particular techniques that are unique to those instruments. The main purpose of this study is to contribute to the formation of the common terminology that will enrich the communication between contemporary music composers and traditional Turkish music composers and performers. This communication will strengthen composers? relation with the tradition in order to create access to unique artistic formations. In order to establish this communication, possibilities and characteristics of these four instruments are analyzed; according to the results of this research new notation methods are proposed. Meşk, a system that does not use any written material to transmit the musical works, remained as the only method in the tradition of Turkish Music education. Western notation has been adapted to Turkish Music only at the beginning of the twentieth century but especially by the establishment of the State Conservatory in 1976. Since the tradition focuses on the revelation of the single melodic line, the idiomatic principles of Turkish music instruments are not systemized even by the conservatory. Therefore, this thesis is not a research on the characteristics of the tradition rather is a research based on a practice study. Observations and experiences that are accomplished as a result of this process are enrolled in this dissertation as a proposition of a prototype of the idiomatic studies on Turkish music instruments. In the appendix section there are musical pieces that present exemplifications of the inferences of this research. These pieces are presented under the collective title ?hat? that contains every possible combination of these four instruments in an ensemble setting: four solos, six duos, four trios and two quartets.

Bu tezin konusu günümüzde müzikte evrensel olarak kabul görmüş çalgı tekniklerinin Türk müziğinin önde gelen dört çalgısına - kemençe, ud, kanun, ney - uyarlanabilirliklerinin araştırılması ve söz konusu çalgılara özgü tekniklerin nota yazımları konusunda öneriler sunulmasıdır. Çalışmanın temel amacı çağdaş müzik alanında eserler veren besteciler ile Türk Sanat Müziği geleneğinden gelen müzisyenlerin iletişimlerini güçlendirecek ortak terminolojinin oluşmasına katkıda bulunmaktır. Bu amaca ulaşmak için geleneksel Türk Sanat Müziği çalgılarının karakteristik özellikleri ve olanaklarının sınırları, icracıların görüşleri de göz önünde bulundurularak, araştırılmıştır. Belirlenen özelliklerin ve uygulamada kullanılacak tekniklerin hem Batı Sanat Müziği bestecileri hem de Türk Sanat Müziği icracı ve bestecileri tarafından kabul görecek şekilde notaya aktarılmasına öneriler getirilmiştir. Böylelikle bu çalgıların özellikleri kullanarak çağdaş müziğe yeni ses dünyaları, yeni estetik açılımlar kazandırmak yolunda bir adım atılmıştır. Türk Müziğinin geleneksel eğitim sisteminde yirminci yüzyıla değin ağırlıklı olarak meşk yöntemi kullanılmıştır. Bu yöntemde eserler nota yazımı kullanılmadan öğrenciye veya icracıya aktarılır. Yirminci yüzyılın ilk yıllarından itibaren çeşitli kurumlarda ve 1976'da kurulan Devlet Konservatuarında batı müziğinin nota sistemi Türk Müziğine uyarlanmıştır. Ancak Türk müziği icrasında temel amaç çalgıcıların tek bir melodik çizgiyi ortak ve doğru bir entonasyon ve ritmik kavrayışla aktarması olduğundan, her bir çalgıya özgü niteliklerin yazılı literatüre aktarılması kavramı gelişmemiştir. Bu sebepten ötürü bu tez bir gelenek üzerine yapılan bir araştırma değil, belirli icracılarla birlikte yaşanan bir süreç sonucunda elde edilen deneyimlerin ve gözlemlerin aktarılmasıdır. Bu aktarım, çalgılara özgü tekniklerin ve bu tekniklerin notaya aktarılma biçimlerinin Türk müziği eğitim ve icrasında kullanılmasına yönelik öneriler olarak görülebilir. Ek bölümde (appendix) ise yapılan araştırmalar sonucunda elde edilen verilerin kullanıldığı müzik eserleri bulunmaktadır. Bu eserler üzerinde çalışma yapılan dört çalgının bir arada bulunabileceği tüm olasılıkları yansıtır. Bu çerçevede ?hat? ismi altında toplanan bu eserler dört solo, altı ikili (duet), dört üçlü (trio) ve iki dördülden (quartet) oluşmaktadır.