İstanbul Boğaz Köprüleri Nde Taşıtların Yarattığı Kirliliğin Copert Iıı Ve Mobıle 6 Modelleri İle Hesaplanması

Abstract

Hava kirliliği, günümüzde gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerdeki şehirlerde en önemli çevre problemlerinden birisidir. İnsan eliyle oluşturulan kaynaklar bu problemde belirleyici konumundadır. Enerji üretimi ve ulaşım ise giderek en önemli kaynaklar haline gelmektedir. Ulaştırma motorlu araçların kullanıldığı bir hava kirletici kaynaktır. Toplumların refah seviyelerinin artması araç sayısının artmasına neden olmaktadır. Gelişmiş ülkelerde neredeyse iki kişiye bir araç düşmektedir. Bu bakımdan şehirlerde günümüzde ve gelecekte ulaşımdan kaynaklanan hava kirlenmesi gittikçe daha fazla öne çıkma potansiyeli kazanmaktadır. Bu çalışmada İstanbul’da motorlu taşıtlardan kaynaklanan hava kirletici emisyonlarının uygun modeller kullanılarak hesaplanmıştır. Bu amaçla Avrupa Birliği Ülkeleri tarafından geliştirilen COPERT III modeli ile Amerika Birleşik Devletlerinde EPA tarafından geliştirilen MOBİLE 6 modelinin kullanılması amaçlanmıştır. COPERT III modeli ülkemizde kullanılan araçların büyük ölçüde Avrupa Birliği ülkelerinde ya da bu ülkelerin lisansı ile yurtiçinde üretilen araçlar olması dolayısı ile önem kazanırken, MOBİLE 6 modelinin uygulanması gerçekleştirilememiştir. İstanbul genelinin yanında Boğaz Köprüleri için özel uygulamalar düzenlenmiştir. Boğaziçi Köprüsü (BK) ve Fatih Sultan Mehmet Köprüsü (FSMK) İstanbul’da Avrupa ile Asya yakaları arasında iletişimi sağlayan en önemli bağlantılardır. 4 Nisan 2006 tarihinde Ulaştırma Bakanlığı tarafından alınan bir kararla BK sadece otomobil grubu araçların geçişine tahsis edilmiştir. Aynı zamanda nakit ödeme gişeleri kaldırılarak, geçişlerin sadece Otomatik Geçiş Sistemi (OGS) ve Kartlı Geçiş Sistemi (KGS)’ne tahsis edilmiştir. FSMK ise bu tarihten sonra hafif vasıtalar yanında şehir içi ve şehirlerarası ağır vasıta trafiğinin tamamını almak zorunda kalmıştır. Bu değişimin emisyonlar üzerinde neden olduğu değişiklikler, COPERT III modeli kullanılarak, tahmin edilmiştir.

Air pollution is one of the most important environmental problems in developed and developing countries at present. Anthropogenic sources are determinative position in this problem. Energy production and transportation facilities have priority in anthropogenic sources. Transportation is an air pollution source that motorized vehicles are used. Increasing of prosperity level of societies is caused to increasing of motorized vehicles. For this reason, today and in the future, transportation, source of air pollution, is attaining to be in the foreground day by day. In this study, models for air pollution emissions originated from vehicles have been used and emissions have been calculated. For this purpose, COPERT III model, developed by Europian Union Countries, and MOBİLE 6 model, developed by EPA in United States of America, have been used. Specific applications have been arrenged for either general of İstanbul or bosporus bridges. The Bosphorus and Fatih Sultan Mehmet Bridges are the only connections that connect Asia and Europian Sides of İstanbul. The Bosphorus Bridge have been assigned only for passenger cars by the Ministry of Transportation in 4 April, 2006. At the same time, transitions have beem appropriated by Electronic Tall Collection System and Transition System with cards, except of cash payment desks. Afterwards, Fatih Sultan Mehmet Bridge has had to be a way for both lıght duty vehicles and heavy duty vehicles. Effects of this change on traffic emissions have been estimated by using COPERT III model.