Blokları İşitmek: Çocuklar İçin Sinestetik Mekansal Sistem Önerisi

Abstract

Bir çocuğun hayal gücü yetişkinlerinkinden çok daha güçlüdür. Günlük eylemlerinde objeleri dönüştürüp öykülendirirler. Kendi bilişsel yetenekleri ve kişisel bakış açıları, günlük objeleri kendi kurguları doğrultusunda yorumlamalarını sağlar. Çocuklar objelere gerçek fonksiyonlarından farklı sembolik anlamlar yüklerler ve böylelikle nesnelerin fonksiyonlarını da dönüştürmüş olurlar. Çocuklar halihazırda kendi araçlarının ve çevrelerinin aktif yaratıcılarıyken, günümüzde teknoloji bedensel olarak aktif katılamadıkları kısıtlı alanlar sunar. Kolay ulaşılabilir olsalar dahi, çoğunlukla belirgin amaçlarından dolayı etkileşim için yetersiz görülebilirler. Çocukların bedensel ve mekansal olarak deneyimleyemedikleri ekran tabanlı teknolojik sistemlerin, eğitsel çevrelerine katılımlarını desteklemek üzere yaygın olarak tercih edildiği görülür. Bu noktada, dokunsal arayüzlü üç boyutlu bir ilişkinin çocukları nesnelerle kalıcı ilişkinin kurulup çevresinin farkında olabilmesi için önemli olduğu öngörülmektedir. Çocukların kendi oyun alanlarını kurmalarına imkan tanınmasıyla, yaparak ve keşfederek öğrenmeleri için zemin hazırlanmış olur. Aracın çocuğun etkileşimli sisteme erişiminin ve sistemi kavramasının kolay olacağı şekilde tasarlanması önemli bir husustur. Bu noktada, DIY teknolojilerinin bir aracı olarak gelişimi ve etkileşimli sistem geliştirilmesine yönelik tasarlanmasıyla çocukların yeni deneyimlere açık olmaları ve etkin bir öğrenme biçimi edinmeleri söz konusudur. Tez kapsamında, DIY (Do-It-Yourself/ Kendi Başına Yap) teknolojisi kullanılarak çocukların çok algılı bir ortamda keşfederek, uyarlayarak ve yaparak öğrenebilecekleri bir ortam sağlanması amaç edinilmiştir. Böylelikle çocukların kendi kurallarını koyup kendi öğrenme metotlarını geliştirebilecekleri bir sistem tasarımı hedeflenmiştir. Farklı duyuları eş zamanlı tetikleyen etkileşimli sistemin geliştirilmesi ele alındığında, sistemin çocukların nesneleri ve çevresini yorumlamalarını olumlu yönde etkileyebileceği öngörülmektedir. Sinestezideki farklı duyuların eş zamanlı uyarılması baz alınarak çocukların yaratıcılıklarının ve yorum yeteneklerinin geliştirilmesi esas alınmıştır. Bu doğrultuda önerilen kurulum, farklı duyuların birleşimini taklit eden ve kullanıcı geri bildirimini sağlayan interaktif bir sistem olarak tasarlanmıştır. Kurulum, Froebel bloklarından esinlenilerek tasarlanmış bloklar ve blokların içlerine yerleştirilmiş etkileşimli sistemlerden oluşur. Bloklar 8-10 yaşında bir çocuğun eliyle kavrayabileceği büyüklükte ve etkileşimli sistemin içine yerleştirilebileceği ölçülerde, ahşap malzemeden tasarlanmıştır. Sistemin taşınabilir setler halinde üretilmesi öngörülmüştür. Böylece sistemin mekansal olarak kullanımında farklı alternatifler sunulup öğrenmenin yaygınlaşması ve mekansal olarak kolay ulaşılabilirliği sağlanmış olacaktır. Dokunma, öğrenmede etkin bir duyu olarak çocukların objelere dokunmayla etkileşiminde, objeyi tanımlamalarında ve süreci hafızalarına almalarında aktif rol oynar. Tasarlanan bloklar farklı geometrik biçimler olarak düşünülmüş olup, blokların içindeki interaktif sistem dijital arayüzde programlanarak her birine farklı notalar atanmıştır. Çocukların farklı biçimsel ve müzikal kombinasyonlar oluşturabilmeleri için kurgulanan her bir bloğa atanmış olan notalar bloklara dokunmayla aktif hale gelmektedir. Bloklarla temasa geçildiğinde ortaya çıkan sesler, bloklar için oluşturulan platformun içindeki sistem tarafından kaydedilmektedir. Kaydedilen ses tekrar dinlenebilir olup böylelikle sürecin işitsel geri bildiriminin sağlanması planlanmıştır. Bloklarla yapılan deneyler, öngörüler kazanma amacıyla sanal ortamda yürütülmüştür. Farklı durumları irdelemek için süreç ve sonuç ürünler üç boyutlu modelleme programıyla sanal ortamda modellenmiştir. Blokların eklenmesi ya da çıkarılmasıyla oluşan farklı biçimler ve biçimsel durumların karşılığı olan müzikal çıktılar incelenmiştir. Önerilen sistemde geri bildirimlerin çocukların bilişsel yeteneklerini geliştirmesi için yapıcı olacağı öngörülmektedir. El-zihin kordinasyonunu kullanarak eş zamanlı müzikal etkileşimi sağlayan sistemin çocukların işitsel algılarının ve müzikal yetilerinin gelişmesinde etkili olması beklenmektedir. Görsel ve işitsel yetilerini kullanmaları çocukların duyudevinimsel gelişimleri açısından önemli olduğu düşünülmektedir.

Children have more imaginative power than adults. They are able to transform objects and create related narrations in their daily expressions. When they match their cognitive and individual views, they interpret daily objects according to their own fiction. They see daily objects differently in their symbolic viewpoint rather than in their real function; therefore it is easy for them to transform functions. It is already known that children are active builders of their own mediums. Yet current technologies offer confined spaces that children cannot actively participate in. Even if these spaces have easy accessibility, they are mostly inadequate for interacting due to their definite purpose. Screen-based devices are commonly used for supporting children's active participation in educational environments but do not provide bodily or spatial experience. The tactile relationship is essential for children to understand the object and its permanency and to be aware of their environment. The thesis proposes a DIY (Do-It-Yourself) system that children can explore, imitate and through which learn. The system is for learning by doing in a multi-sensory environment where children are able to create their own rules and develop learning methods. As in synesthesia, the ability to perceive simultaneously two senses together, the proposed setup is devised to imitate the union of different senses and provides the user feedbacks in the interaction. The setup basically consists of blocks and an embedded interactive system with which children synchronously can create formal and musical combinations. The block size are thought in sizes that 8-10 years old children can easily grasp and the interactive system is able to fit in. Each block is described with a unique musical note that activates by touching the block. The experiments with blocks are conducted in the virtual environment to make further predictions. The process and the final products are modeled in the three-dimensional modeling program to examine which situations are created. Different formal situations and musical responses are investigated by adding, removing or repeating blocks. Therefore, both visual and audial feedbacks are considered constructive that enhance children's cognitive abilities.