19. Yy Tarihi Tuğla Yiğma Duvarlarin Davranişi Üzerine Kapsamli Deneysel Bir Çalişma

Abstract

Bu çalışmada, tarihi bir yığma yapıdan alınan numuneler üzerinde kapsamlı bir deneysel çalışma yapılmıştır. Numuneler, 18. yy. da inşaatı gerçekleştirilen tarihi Akaretler sıraevlerinin taşıyıcı duvarlarından alınmıştır. Mevcut yapıların değerlendirilmesi için gerekli aşamalardan biri olan mevcut malzeme özelliklerinin belirlenmesi aşaması, incelenen yapının durumunun gerçekçi bir şekilde değerlendirilmesi için gereklidir. Türkiye’deki tarihi yapıların malzeme karakteristiklerine ilişkin kapsamlı ve sistematik bir veri mevcut olmadığı için; tarihi yığma ve yığmayı oluşturan birim ve harcın özelliklerinin belirlenmesi, üzerinde çalışılması gerekli bir konudur. Bu çalışma çerçevesinde, eğilme, basınç ve kayma deneyleri yapılarak, söz konusu malzemenin mekanik açıdan davranışı belirlenmiştir. Regresyon analizi yardımıyla, mekanik özellikler arasında ilişkiler kurulabilmiştir. İncelenen yapıyla aynı döneme ait olan birkaç yapının duvarlarındaki tuğlaların yüzey sertlik ölçümleri, hasarsız test yöntemlerinden olan Schmidt çekici ile ölçülmüş ve bu yapılardan alınan karot numunelerinin basınç dayanımları da deneysel olarak belirlenmiştir. Elde edilen ortalama sertlik değerleri ve ilgili ortalama basınç dayanımları arasında bir ilişki kurulabilmiştir. Basınç gerilmesi-düşey şekildeğiştirme arasındaki ilişkinin parabolik fonksiyonlarla ifade edilebileceği saptanmıştır. Ortalama kayma dayanımları ve bunlara karşı gelen basınç gerilmeleri ve eksenel basınç dayanımı kullanılarak, kayma ve basınç gerilmeleri arasındaki etkileşimi ifade eden diyagram ve bağıntılar, farklı numune grupları için elde edilebilmiştir.

In this study, a comprehensive experimental study conducted on historical masonry samples, which were obtained from a historical structure, is realized. The historical structure is the Akaretler Row Houses built in 19th century in İstanbul. Identification of the in-place material characteristics, which is a step of the procedure of the assessment of the existing structures, is needed to derive realistic results, such as the prediction of responses of them to possible seismic actions. The material characterization of the historical masonry and masonry constituents is a challenging subject due to both the lack of sufficient data concerning these materials in Turkey. In the frame of the thesis, mechanical characteristics of the historical masonry and its constituents are determined by testing different specimens in terms of size and composition under flexural tension, compression and shear loads. Several relations between the mechanical characteristics can be established based on the simple regression analysis. By evaluating the results of destructive and non-destructive tests, an equation is suggested to find compressive strength of masonry core specimens from the in situ rebound number of bricks. To express compressive stress-vertical strain relations, parabolic functions are derived for brick, mortar and masonry specimens. Using the shear test results and average compressive strengths, the interaction curves of shear strength and compressive stress can be captured for core, prism and wall specimens. The obtained relations and values are also evaluated in a comparative manner with the related codes and the inspected literature.