Makroekonomik Değişkenlerin Borsa İşlem Hacimleri Üzerindeki Etkisi

Abstract

Bu çalışmada makroekonomik değişkenlerin hisse senedi borsalarının toplam işlem hacimleri üzerindeki etkileri panel veri modelleri kullanarak incelenmiştir. Yatay kesitte 17 ülkenin 21 borsasının verileri, zaman boyutunda ise 1999-2010 yılları arasındaki 138 aylık dönemsel veriler yer almaktadır. Makroekonomik değişken olarak üretim (GSYH), 10 yıllık devlet tahvili getirisi, enflasyon oranı, işsizlik oranı ve para arzı kullanılmıştır: ayrıca borsa endeksi de borsa dinamiklerini yansıtması açısından çalışmaya dahil edilmiştir. Birim kök testleri işsizlik haricinde serilerin durağan olmadığını göstemiş, ardından yapılan eşbütünlük testleri değişkenler arasında uzun vadeli bir ilişki olduğuna işaret etmiştir. Vektör Hata Düzeltme yöntemi ile yapılan inceleme sonucunda üretim (GSYH), 10 yıllık devlet tahvili getirisi ve enflasyon oranının borsa işlem hacimleri üzerinde hem kısa hem de uzun vadeli etkileri olduğu görülmüştür. İşsizlik oranının etkisi yalnızca uzun dönemde görülürken, borsa endeksinin etkisinin ise yalnızca kısa dönemli olduğu görülmüştür. Para arzının ne uzun ne de kısa dönemde etkili olduğuna dair bir bulguya rastlanmamıştır. Etkiler beklendiği ve diğer çalışmaların sonuçlarını destekler şekilde GSYH’da ve uzun dönemli devlet tahvillerinde pozitif, enflasyon ve işsizlik oranında ise negatif yöndedir. Etki-tepki analizi sonuçları, değişkenlerde bir standart sapma şok yaratıldığında, bir istisna dışında, bu şokun işlem hacmi üzerindeki etkilerinin kalıcı olduğunu göstermektedir. Öte yandan varyans ayrıştırması sonuçları ise makroekonomik değişkelerin hiçbirinin işlem hacmi varyansı üzerinde kayda değer bir rol oynamadığına işaret etmektedir. Bulgular ışığında makroekonomik değişkenlerin işlem hacmi üzerinde etkili oldukları görülmekle birlikte, bu etki makroekonomik değişkenlerin doğası gereği belirli bir bant içinde kalmakta ve işlem hacminin artırılmasında başka yöntemlerden de faydalanılması gerektiğine işaret etmektedir.

In this study the effects of macroeconomic variables on aggregate trading volume of stock exchanges has been investigated using panel VEC methods. 17 countries and 21 stock exchanges constitute cross sectional data, while data for the period 1999 to 2010 a total of 138 monthly observations constitute the time series. Macroeconomic data used are: industrial production, inflation rate, long term (10 years) government bond yield, unemployment rate, and money supply. Market index is included as an indicator of the overall performance of the market. Industrial production, long term government bond yield, and inflation had all significant effects on trading volume not only in the long term, but also in the short term. Unemployment had only long term effect on trading volume whereas market index affected only in the short term. In the long term both industrial production and long term government bond yield had a positive effect, whereas inflation and unemployment had a negative effect. According to the results of implulse response functiona dn variance decomposition: in terms of drifts from the long term, industrial production responded such drifts negatively which is consistent with its short and long term effects. Regarding the variance of trading volume none of the macroeconomic variables seemed to play a significant role. The results show that macroeconomic variables fluctuate within a band: hence changes in macroeconomic variables are bounded by their vary nature, so are their effects on trading volume. The findings indicate that since macroecomic policies targeting to increase trading volume will not be effective after a certain point, policy makers shall search for other ways to increase the trading volume.