Yatırımcı Duyarlılığının Varlık Getirilerinin Koşullu Değişkenliğine Etkisi: Uluslararası Borsalardan Örnekler

Abstract

Hisse senedi pazarında gürültü yatırımcıların artan katılımı likidite sağladığı gibi, beraberinde gürültü yatırımcı riski, dolayısıyla fazladan volatilite de getirir. Ayrıca, hisse senedi pazarındaki yatırımcıların temel risklere ek olarak gürültü yatırımcı riskine de maruz kalmaları sonucunda, ortalama hisse senedi fiyatlarının olması gereken seviyelerin altına gerilediği gözlemlenir. Literatürdeki daha önce yapılan çalışmalara ek olarak bu tezin asıl amacı, yatırımcı duyarlılığının varlık getirileri üzerine etkilerini yalnızca borsa endeksleri bazında değil, tekil hisse bazında ve sektörler bazında da incelemektir. Bunu da gürültü yatırımcıların taleplerinin, varlık getirileri ve getirilerin volatiliteleri üzerinde yarattığı şokları EGARCH modeller önererek ölçmek ve incelemek tezin birinci önceliğidir. Tez üç ana bölüme ayrılmış olup, her bölüm farklı ama birbiriyle bağlantılı 3 ana hipoteze dair bulguları ve açıklamaları sunmaktadır. Tezin ilk bölümünde uluslararası bir bakış açısı ile hareket edilerek, dokuz farklı hisse senedi endeksinin haftalık getirileri bağımlı değişken olarak kullanılmıştır. Yapılan analizlerde dokuz hisse senedi endeksinde de volatilitenin asimetrik olduğu gözlemlenmiştir. Yatırımcı duyarlılığındaki artışın ise getirileri düşürürken, koşullu volatiliteyi artırarak normal şartlar altındaki risk-getiri ilişkisini bozduğu gözlemlenmiştir. Tezin ikinci bölümünde, yatırımcı duyarlılığı-koşullu volatilite ilişkisi hisse senedi endeksi yerine doğrudan hisse senedi bazında incelenmiştir. Yatırımcı duyarlılığının hisse senetleri üzerindeki etkilerini daha açık ve daha anlaşılır hale getirmek için tezin bu bölümünde yalnızca işlem hacmi değil, birden fazla yatırımcı duyarlılığı göstergesi kullanılarak hem karşılaştırma hem de hipotezleri doğrulama açısından model daha kullanışlı hale getirilmiştir. S&P500'deki hisse senetlerinden oluşan portföylerin getirileri kullanılmış ve yapılan analizler sonucunda yatırımcı duyarlılığındaki bir artışın özellikle piyasa değeri küçük olan ve piyasa değeri/defter değeri yüksek olan hisse senetlerinin koşullu volatilitesini, piyasa değeri büyük olan ve piyasa değeri/defter değeri düşük olan hisse senetlerine göre daha çok artırdığı gözlemlenmiştir. Tezin son bölümünde ise, yatırımcı duyarlılığındaki değişimlerden belli sektörlerdeki hisse senetlerinin daha çok etkilenip etkilenmediği araştırılmıltır. Analizlerde Borsa Istanbul'daki bazı sektör endekslerinin haftalık getirileri kullanılmış ve analiz sonuçları yatırımcı duyarlılığında yaşanan bir artışın, endüstri, banka ve gıda sektörlerine ait hisselerin koşullu volatilitesini diğer sektörlere ait hisselere göre daha çok artırdığı gözlemlenmiştir.

Although the increasing participation of noise traders in the market provides additional liquidity, it would also mean additional noise trader risk, hence volatility. Moreover, considering investors in assets are subject to noise trader risk in addition to fundamental risk, the average prices of assets would be below fundamental values. The main purpose of this thesis is to formulate a model to evaluate the impacts of investor sentiment on asset returns not only in terms of stock market indices but also on individual stock basis and economic sectors by measuring the effects of the demand shocks of noise traders on returns and volatility using an EGARCH model. The thesis is divided into three main parts that aim to provide substantial evidence for three different but interconnected hypotheses supported by noise trader theory. The first part of the thesis takes an international approach and uses the weekly returns of nine different stock market indices. Significant evidence is found that there is asymmetric volatility in these market indices and earning shocks have more influence on conditional volatility when the sentiment is high. The second part of the thesis explores the investor sentiment-conditional volatility relationship on an individual stock level. This part of the study also provides a better understanding of the impact of investor sentiment by using more than one investor sentiment proxy which has proven useful both in terms of comparison and verification purposes. Portfolio returns from S&P500 have been used and it has been observed that market capitalization and book-to-market ratio have a considerable effect on the investor sentiment – conditional variance relationship where a rise in the investor sentiment especially increases the conditional variance of small stocks and growth stocks. The last part of the thesis and the last hypothesis proposes that the effects of the investor sentiment vary for stocks from different sectors. Sector indices of Istanbul Stock Exchange 100 (BIST100) has been examined and significant evidence has been found that a change in investor sentiment has more influence on conditional volatility of industry, banking, and food and beverages sector indexes when compared with other sectors such as retail or telecommunication.