İstanbul Modern Sanat Müzesi koleksiyon yönetim politikası için bir model önerisi : Türk resminde 1950-1970 dönemi

Abstract

18. yüzyılda koleksiyonların kamuya açılmasıyla kurumsallaşmaya başlayan müzeler, 19 ve 20. yüzyıl boyunca hızlı bir değişim ve gelişim süreci içerisine girmişlerdir. 19. yüzyılın klasik müzecilik anlayışı, 20. yüzyılın ilk yarışma dek, müzelerin, toplumun dışında, "fildişi kuleler" olarak algılanmasına neden olmuş, bunun sonucunda müzeler toplumla ilişkilerini gösteren eylemleri önemle ortaya koyarak, hem fiziksel hem düşünce olarak topluma daha da açılmışlardır. Müzecilik uygulamalarının karmaşıklaşmasına ve "müze" kavramımn hızla değişmesine neden olan bu gelişimle birlikte, uygulamalarda "yönetim" kavramı önem kazanmış, "yönetim" 20. yüzyıl ortalarında müze faaliyetleri içinde en çok tartışılan konulardan biri haline gelmiştir. Müzelerde bilimsel yönetim teorilerinin uygulanmaya başlaması, müze yönetiminde radikal bir değişime neden olurken, koleksiyonlara ilişkin tüm faaliyetlerin, bir ve aynı hedefe yönelik gerçekleştirilmesi gereği, Koleksiyon Yönetimi de, müzeolojik çalışmalarda yeni bir kavram olarak ortaya çıkmıştır. Bugün, ziyaretçi ve iletişim temelli bir yaklaşımla, toplumla bütünleşmeyi hedefleyen müzeler artık; farklı kesimlerin ihtiyaçlarına duyarlı, toplumla mümkün olduğunca iletişim kuran, her yönüyle topluma açık, kamusal alanın demokratik kurumlarından biri olarak karşımıza çıkar. Koleksiyon yönetimi ve bunun yazılı bir beyanı olan koleksiyon yönetim politikaları ise, müzelerin bu hedeflerini gerçekleştirmede en önemli dayanaklarıdır. Bu çalışma kapsamında; koleksiyon yönetimi kavramı, işlevi, önemi, yönetim politikasının ana öğelerinin yam sıra, bu yeni kavramın hangi gereksinimlerden kaynaklandığım vurgulamak üzere, müzeciliğin tarihsel ve kavramsal gelişimi de ele alınmış; bu araştırmalar doğrultusunda bir koleksiyon yönetim politikası modeli oluşturulmuştur. Modelin, İSMV tarafından kurulması planlanan Istanbul Modern Sanat Müzesi örneğinde oluşturulması ise; koleksiyon yönetiminin Türkiye'deki müzelerde uygulanabilirliğini sınama olanağı sağlamıştır. Bunun yam sıra, bu yöndeki araştırmayla, yönetim politikasının müzeolojik çalışmalara katkısı ve özellikle müzenin toplumla bütünleşmesi açısından gereği de vurgulanmıştır.

The institutionalization of museums began in the 18th century with private collections becoming public, and museums entered an era of rapid development that lasted through the 19th and 20th centuries. The classical museum concept of the 19th century caused a public perception of museums as "ivory towers" in the 20th century, which in turn forced museums to highlight actions, representing of their relations with the public, thus becoming more and more open both physically and conceptually. Along with this development that made museum activities more complex and altered the concept of museum swiftly and irreversibly, the idea of management gained more significance, and management became one of the most controversial topics in museum discussions. The introduction of scientific management theories to museums drove a radical change in museum administrations, and collection management rose as an important issue due to the necessity to coordinate all museum activities toward the same and only goal. Today museums adopt a visitor- and communication-based approach, and appear before us as democratic public institutions that are sensitive to the needs of different groups, communicating with the public as much as possible, and opening to public in every way possible. Collection management and its written declaration, collection management policies, are the most important evidence of museums in reaching to this goal. This study entails the concept, function and significance of the concept of collection management, the main aspects of management policy, as well as the historical and conceptual development of museums to highlight the needs underlying this new concept. This research has resulted in a collection management policy model. The fact that the model was constructed over the example of the Istanbul Modern Art Museum that will be established by the Istanbul Art Museum Foundation has allowed testing the applicability of the model in museums in Turkey. Moreover, the research on this issue has served to emphasize the contribution of the management policy to museological studies, and ite necessity in the meeting of the museum with the public.