Türkiye Kromit Yataklarının Platin Grubu Metaller Ve Nikel Açısından Değerlendirilmesinin Araştırılması

Abstract

Platin Grubu Metaller ağır ve hafif olmak üzere iki grupta incelenmektedir. Ağır olan grup; platin (Pt), iridyum (Ir), Osmiyum (Os) dan oluşmaktadır. Hafif olan grup ise paladyum (Pd), rutenyum (Ru) ve rodyum (Rh) elementlerinden oluşmaktadır. Türkiye önemli kromit rezervlerine sahip ve aynı zamanda önemli bir kromit üreticisidir. Kromit cevheri içeren ultrabazik oluşumlar, ülkemizin Marmara, Akdeniz ve Doğu Anadolu bölgelerinde yoğunlaşmaktadır. Gerek ultrabazik oluşumlar, gerekse bu oluşumların içinde yer alan kromit cevherleşmeleri genel olarak, kromitin yanı sıra değişik formlarda çeşitli metalleri de içermektedir. Bu metaller içinde en çok bilinenleri PGM (Platin, Paladyum, Osmiyum), Nikel ve Kobalt’tır. Bu çalışmada Türkiye kromitlerinin PGM ve Nikel açısından değerlendirilmesi ve kazanımları araştırılmıştır. Muğla bölgesine ait temsili numunenin kimyasal analizi sonucu değerli metal içerikleri olarak; PGM içeriğinin 0,02 g/t, Altın içeriğinin 0,03 g/t ve Nikel içeriğinin 881 g/t olduğu tespit edilmiştir. Cevher üzerinde özgül ağırlık farkına dayalı zenginleştirme deneyleri ve flotasyon deneyleri yapılmıştır. Flotasyon deneyleri sonucunda elde edilen konsantrenin PGM içeriği 0,24 g/t olmuştur. Kimyasal zenginleştirme deneyleri kapsamında en uygun liç parametrelerinin belirlenmesi için 5 ayrı asit konsantrasyonunda (60, 90, 120,150 ve 180g/L), 3 farklı sıcaklıkta (30, 60 ve 90ºC), 4 farklı sürede (1, 2, 4 ve 6) ve 3 farklı boyutta karıştırmalı asit liçi deneyleri yapılmıştır. Optimum çözündürme koşullarında (120g/L H2SO4, 90°C ortam sıcaklığı ve 2 saatlik çözündürme); %62,8 Ni çözünme verimlerine ulaşılmıştır.

Platinum group metals (PGM) have two sub groups. One of these groups is named as heavy group which is consist of platinum (Pt), iridium (Ir), and osmium (Os) elements. The other one is light group containing palladium (Pd), ruthenium (Ru), rhodium (Rh) elements. Turkey has an important chromite reserves at the same time an important chromite producer. Ultrabasic rock series of Turkey containing chromite ores are shown especially in the part of Marmara, Mediterranean and East Anatolia. Both ultrabasic series and chromite ores have much kind of metals on various mineral forms such as PGM (platinum, palladium, and osmium) nickel and cobalt. In this study, Turkey’s chromites were processed and investigated the recovery possibilities of the Platinum Group Metals and Nickel. PGM, Gold and Nickel content of the Muğla ore is 0,02 g/t, 0,03 g/t and 881g/t, respectively. Gravity concentration methods and Flotation tests were applied to the ore. PGM content in flotation concentrate is 0,24 g/t. In the following leaching experiments 5 different acid concentrations (60, 90, 120, 150 and 180 g\L), 3 different temperatures (30, 60 and 90ºC), 4 different leaching times (1, 2, 4 and 6 hours) and 3 different particle sizes were tested. Optimum leaching conditions were found as 120 g/L H2SO4, 90 ºC temperature and 2 hours of leaching time. At these conditions 62,8% Ni were extracted.