Mekan Sesi Besteciliği, Çağdaş Estetiklerin Analizi

Abstract

Soundscape (mekan sesi) besteciliği Simon Fraser Üniversitesi`nde ve başka çeşitli yerlerde geliştirilen bir elektroakustik müzik formudur. Karakteristik özelliği tanımlanabilir ve algılanabilir mekan seslerinin olmasıdır. Bu formun amacı dinleyicinin o mekan ile ilgili hatıralarını ve hayalgücünü harekete geçirmektir. Dünya Mekan sesi Projesi`nin mekanların tınıları ile ilgili farkındalık yaratma fikri ile doğal olarak oluşmuştur. İlk olarak kullanılan besteleme teknikleri minimal idi. Böylelikle dinleyicinin seçilen mekan ile olan işitsel bağı daha rahat kurulabiliyordu. Bu formu başlatan ilk besteciler R Murray Schafer, Hildegard Westerkamp, Barry Truax, Claude Schryer ve Bruce Davis idi. İlerleyen senelerde, bu müzik türü birçok farklı besteci üzerinde çeşitli seviyelerde etkili oldu. Soundscape besteciliği ve onunla birlikte anılan estetik anlayışlar ve teknik özellikler Türk besteciler tarafından da birkaç eserde kullanılmıştır. Bu tezin ilk bölümünde tezin amacı ve metodolojisi tanımlanmaktadır. Tezin amacı farklı estetik anlayış ve felsefeleri ortaya çıkarmak olduğu için, dünyanın beş farklı kıtasından beş farklı besteci seçilmiştir. Bu besteciler Hildegard Westerkamp, Ros Bandt, Rajivan Ayyappan, Thomas Gerwin ve Damian Keller idir. Tezin ikinci bölümünde soundscape besteciliğinin tarihi, estetik anlayışı ve bestecilikte kullanılan çeşitli teknikler anlatılmıştır. Tezin üçüncü bölümünde dünyanın çeşitli yerlerinden kırküç besteci ile yapılan röportajlar yer almaktadır. Bu bestecilere hem genel, hem de kişisel sorular sorulmuştur. Cevapların karşılaştırmalı analizi de bu bölümde yer almaktadır. Dördüncü bölümde elektroakustik müzikte kullanılan çeşitli analiz yöntemleri tanıtılmıştır. Bu yöntemler dinleme, genetik ve hesaplama adları ile genel olarak üçe ayrılmıştır. Beşinci bölümde beş eserin analizi yapılmıştır. Teknik ve estetik analizler dışında, bestecilerin eserler hakkında yazdığı notlar, eskizler ve fikirler de kullanılmıştır. Tezin altıncı bölümünde bu tezin yazarı tarafından bestelenen -Aeterna Pulchritudo? eserinin detaylı analizi yapılmıştır. Tezin yedinci bölümünde ise, analiz ve röportajlara dayanan bir sonuç yazılmıştır.

The soundscape composition is a form of electroacoustic music, developed at Simon Fraser University and elsewhere, characterized by the presence of recognizable environmental sounds and contexts, the purpose being to invoke the listener's associations, memories, and imagination related to the soundscape. It grew naturally out of the pedagogical intent of the World Soundscape Project to foster soundscape awareness. At first, the simple exercise of 'framing' environmental sound by taking it out of context, where often it is ignored, and directing the listener's attention to it in a publication or public presentation, meant that the compositional technique involved was minimal, involving only selection, transparent editing, and unobstrusive crossfading. The first composers who have started developing this aesthetic and genre are R Murray Schafer, Barry Truax, Hildegard Westerkamp, Claude Schryer and Bruce Davis. In the years to come, this genre has been influential on many different electronic music composers on different levels. Soundscape composition, aesthetics and techniques associated with it are also being implemented on a few compositions by Turkish composers. Within the first chapter of the thesis, the aim and the methodology of the dissertation has been discussed. Because the aim is to find similarities, differences between different composers all around the world, five composers from five different continents have been chosen. These composers are Hildegard Westerkamp, Ros Bandt, Rajivan Ayyappan, Thomas Gerwin and Damian Keller. Within the second chapter of the thesis, the history, aesthetics and techniques of soundscape composition have been discussed. For the third chapter, interviews with forty three composers all around the world have been done. These questions for these interviews included both general and personal questions. Comparative analysis of these interviews have been done within this chapter too. Within the fourth chapter, the techniques for the analysis of electroacoustic music have been discussed. These techniques include listening analysis, genetic analysis and computational analysis. Within the fifth chapter, the analysis of the five compositions have been made. Besides the technical and aesthetic analysis, program notes, personal ideas, notes written by the composers about their own pieces have been used. Within the sixth chapter, the detailed analysis of the soundscape work -Aeterna Pulchritudo? composed by the writer of this dissertation has been made. Within the seventh chapter, a conclusion based on the analysis and interviews has been written.