İnsan-makina Sistemlerinin Değerlendirilmesinde Bulanık Modelleme
İnsan-makina Sistemlerinin Değerlendirilmesinde Bulanık Modelleme
Dosyalar
Tarih
2013-07-23
Yazarlar
Mercan, Emre
Süreli Yayın başlığı
Süreli Yayın ISSN
Cilt Başlığı
Yayınevi
Fen Bilimleri Enstitüsü
Institute of Science and Technology
Institute of Science and Technology
Özet
Ergonomi biliminin temel felsefesi, iĢ sistemlerinin verimliliğini, sistemin merkezinde yer alan insan öğesinin çalıĢma koĢullarının rahatlığını ve güvenliğini de sağlayarak artırabilmek olarak tanımlanabilir. Bu yaklaĢım doğrultusunda, ergonomik koĢullardaki iyileĢtirme faaliyetlerinin, kalite, verimlilik ve çalıĢan memnuniyeti artıĢı çerçevesinde sürekli takibini sağlayan değerlendirme sistemlerinin geliĢtirilmesi gerekmektedir. Bu bağlamda, çalıĢan üzerinde oluĢan çevresel, fizyolojik ve mental yüklenme boyutlarının ergonomik açıdan ölçümlenmesini olanaklı kılan, çok çeĢitli ve birbirinden farklı üretim teknolojilerinin kullanıldığı karmaĢık imalat süreçlerine odaklanılmasına ve buradaki insan-makina ara kesitlerinin ergonomik performanslarının değerlendirmesine imkan tanıyan bir değerlendirme modeli geliĢtirilmiĢtir. GeliĢtirilen modelin, her iĢletmenin kendine has imalat koĢullarına uyarlanabilecek esneklikte olması ve çeĢitli birimlerden uzmanların bilgi birikimlerini de değerlendirme sürecine aktarabilmesi amaçlarına yönelik olarak, sübjektif tanımlamaların ve sözel ifadelerin matematiksel ifadelere çevrilerek kullanılmasına olanak sağlayan, bulanık çıkarım yöntemi tabanlı bir uzman sistem yapısında olması sağlanmıĢtır. Bu model temel alınarak geliĢtirilen yazılım uygulaması ile bilgi toplama, analiz ve raporlama süreç adımlarının etkin bir Ģekilde yürütülmesi mümkün hale getirilmiĢtir. GeliĢtirilen model, otomotiv sektöründe faaliyet gösteren, yolcu ve belediye otobüslerinin üretildiği Mercedes-Benz Türk A.ġ. HoĢdere fabrikasındaki karoseri, montaj ve boyahane kısımlarındaki iĢ istasyonlarının ergonomik değerlendirmesinde kullanılarak, söz konusu iĢ istasyonları için ergonomik performans değerleri ve odaklanılması gereken ergonomik kriterler belirlenmiĢtir.
Ergonomic assessment of man-machine systems is a necessity to increase the efficiency and productivity of work systems, while maintaining comfortable, safe and hygienic work places. It helps to realize the main philosophy of ergonomics, which puts the human to the center of work systems, tries to identify the roots of the problems caused by work conditions and defines solutions for them. In this context, a Mamdani fuzzy inference based expert system has been developed for the ergonomic assessment model, which is capable to translate linguistic terms of strain levels into mathematical terms for each ergonomic criterion and to analyze the tasks and define risk levels, i.e., ergonomic performance, according to some predefined ergonomic criteria by considering the physiological, psychological and environmental interactions between workers and work systems. Furthermore, a web based software has been developed to enable more efficient data management, analysis and reporting. The ergonomic assessment model has been utilized to analyze some work stations at the Mercedes-Benz Türk bus production factory in Istanbul, including body production, paint shop and assembly departments. Ergonomic performance or strain value of each work station for all criteria have been derived as output.
Ergonomic assessment of man-machine systems is a necessity to increase the efficiency and productivity of work systems, while maintaining comfortable, safe and hygienic work places. It helps to realize the main philosophy of ergonomics, which puts the human to the center of work systems, tries to identify the roots of the problems caused by work conditions and defines solutions for them. In this context, a Mamdani fuzzy inference based expert system has been developed for the ergonomic assessment model, which is capable to translate linguistic terms of strain levels into mathematical terms for each ergonomic criterion and to analyze the tasks and define risk levels, i.e., ergonomic performance, according to some predefined ergonomic criteria by considering the physiological, psychological and environmental interactions between workers and work systems. Furthermore, a web based software has been developed to enable more efficient data management, analysis and reporting. The ergonomic assessment model has been utilized to analyze some work stations at the Mercedes-Benz Türk bus production factory in Istanbul, including body production, paint shop and assembly departments. Ergonomic performance or strain value of each work station for all criteria have been derived as output.
Açıklama
Tez (Doktora) -- İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2013
Thesis (PhD) -- İstanbul Technical University, Institute of Science and Technology, 2013
Thesis (PhD) -- İstanbul Technical University, Institute of Science and Technology, 2013
Anahtar kelimeler
Ergonomik değerlendirme,
Mamdani bulanık çıkarım yöntemi,
uzman sistem,
Ergonomic assessment,
Mamdani fuzzy inference,
expert system