Niyobyum Ve Vanadyumlu Bir Boru Hattı Çeliğinde Mikroyapı-mekanik Özellik Karakterizasyonu

Abstract

Bu çalışmada, Ar-Ge faaliyetleri kapsamında ERDEMİR’de deneme amaçlı üretilen API X60 kalite petrol boru hattı çeliğinin, mikroyapı ve mekanik özelliklerine üretim parametrelerinin (ikmal ve sarılma sıcaklığı) etkisi incelenmiştir. Genel olarak ikmal ve sarılma sıcaklıkları düştükçe ferrit tane boyutu küçülmüş, buna paralel olarak oda sıcaklığındaki akma ve çekme mukavemeti ile özellikle sıfır altı sıcaklıklardaki darbe enerjisi artmıştır. Sarılma sıcaklığının düşük olması, soğutma hızının yüksek olduğunu ifade ettiğinden, soğutma hızının mikroyapı üzerindeki etkisi, laboratuar koşullarında Gleeble-3500 Termal-Mekanik Test ve Simülasyon Cihazı’nda dilatometre çalışması yapılarak incelenmiştir. Buna göre, düşük soğutma hızlarında bantlaşmış perlit yapısı oluşmuştur. Soğutma hızının artmasıyla; mikroyapı ferritik olmuş, ferrit tane boyutu küçülmüş ve sertlik artmıştır. Bu çalışma kapsamında ayrıca, 950 °C’den 0.1 - 10 °C/s arasında farklı soğutma hızlarında soğutulması sırasında incelenen çeliğin Ar3 ( dönüşümünün başlaması) sıcaklığı tespit edilmiş ve bu soğutma hızları için Sürekli Soğuma Dönüşüm (SSD) diyagramı çıkarılmıştır.

In this study, the effect of processing parameters (finishing and coiling temperatures) on the microstructure and mechanical properties of API X60 quality line pipe steel produced in ERDEMİR under R & D activities have been investigated. In general, with decreasing finishing and coiling temperatures, ferrite grain size decreased and yield strength, tensile strength and subzero impact energy increased. Since low coiling temperature corresponds to high cooling rate, the effect of cooling rate on the microstructure has been specifically examined by utilizing Gleeble-3500 Thermo-Mechanical Simulator. Dilatometric studies revealed formation of banded pearlite structure at very low cooling rates. At high cooling rates, fine grained ferritic microstructure accompanied with high hardness formed. Additionally, Ar3 ( transformation start) temperature of investigated steel cooled at 0.1 -10 °C/s from 950 °C have been determined and Continuous Cooling Transformation (CCT) diagram has been constructed.