Bankacılıkta Operasyonel Risk Ölçüm Modelleri Ve Sermaye Yeterliliğine Etkisi : Türk bankacılık sektöründe faaliyet gösteren bir bankaya uygulanması

Abstract

Bankaların maruz kaldığı riskler öteden beri kredi riski ve piyasa riski olarak bilinmekteydi. Ancak piyasalarda sunulan ürün ve hizmetlerin gelişmesi ve daha karmaşık hale gelmesiyle ortaya çıkan fınansal skandallar sonucu operasyonel riskin bankalar için önemli boyutu anlaşılmaya başlanmıştır. Operasyonel risk genel olarak kredi ve piyasa riski dışında kalan tüm riskler olarak ifade edilmiştir. Basel Komite operasyonel riski "uygun olmayan ya da işlemeyen iç süreçler, insanlar, sistemler ya da dış etkenler nedeniyle ortaya çıkabilecek zarara uğrama riski" olarak tanımlanmıştır. Bu tanımdan yola çıkarak operasyonel riske neden olan faktörler; insan, sistem, süreç ve dışsal faktörler olarak sınıflandırılmaktadır. insan faktörü banka personelinin yapmış olduğu hata ve yolsuzluklar olarak tanımlanmaktadır. Sistem faktörü, banka sisteminden kaynaklanan hatalar, kapasite yetersizliği, sistemin güvensizliği olarak örneklendirilebilir. Operasyonel riske neden olan başka bir faktör bankanın süreçlerinde yaşanan aksaklıklardır. Banka iç süreçleri banka içi iletişimi ve kontrolü sağlamak amacıyla oluşturulmuş olsa da yanlış modellenmesi ya da yanlış Çeşitli raporlama hataları, banka içi iletişim eksikliği ve muhasebe hataları süreç faktörü altında incelenmektedir. Dışsal faktörler yasal ve politik olaylar, soygun, hırsızlık ve yolsuzluk gibi banka dışı kişilerin suistimali ve terör saldırıları olarak gruplanabilir. Basel II düzenlemesinin Temmuz 2004 tarihinde yayımlanmasıyla birlikte, bankacılıkta operasyonel risklerin tanımlanması, ölçümü ve sermaye yeterliliği oranına dahil edilmesi konusu daha güncel hale gelmiştir. Basel H'nin uygulanmaya başlanmasıyla birlikte, bankalar, operasyonel risklerine neden olan faktörleri tanımlayacak, operasyonel risklerini ölçecek ve gerekli sermayeyi ayıracaklardır. "Bankacılıkta Operasyonel Risk ölçüm Modelleri ve Sermaye Yeterliliğine Etkisi: Türk Bankacılık Sektöründe Faaliyet Gösteren Bir Bankaya Uygulanması" başlıklı doktora tezinde operasyonel risk yönetim süreçleri detaylı olarak anlatılmaktadır. Bu tez çalışmasında operasyonel riskleri oluşturan faktörler, fınansal piyasalarda meydana gelen krizler ile örneklendirilerek anlatılmakta ve bankaların operasyonel risklerini ölçmede hangi yöntemlerin kullanılabileceği ve ölçülen risklerin banka sermaye yeterliliğine nasıl yansıtılacağı anlatılmaktadır. Tezin uygulama bölümünde, Türk Bankacılık sektöründe faaliyet gösteren bir bankanın gerçek verileri kullanılarak, bankanın operasyonel riskleri ölçülmüş, sermaye gereksinimi hesaplanmış ve sermaye yeterlilik oranına etkisi incelenmiştir.

The risks that the banks incur are known as credit and market risks. However in recent years by the occurance of financial crises resulting from the complexity of the developments in the financial products and services; the banking sectors realised the reality of operational risks. Operational risk is basicly defined as all the risks other than credit and market risks. The Basel Comitte definines operational risk as "the loss resulting from inadequate or failed internal processes, people, systems or from external events". Due to Committee's definition, the factors resulting to operational risk are grouped as human, system, processes and external events. Human factor is categorised as the bank employee's error or fraud. System risk is defined as the loss that the bank incur because of virus attacks, system breakdowns, capacity problems and lack of security. A Bank's internal processes and accompanying internal controls are implemented to avoid risks. However, they may develop into risks in themselves if a process is wongly designed or wrongly implemented. The examples for process risk may be classified as misleading internal or external reporting, accounting errors and communication problems. Finaly, external events can be subcategorised as risks regarding external services and suppliers, external criminal activities and disasters. By the official announcement of Basel II in July 2004, measuring and managing operational risk and including in the banks' capital adequacy computations became one of the most crucial subjects in banking sectors. This research presents the factors causing operational losses using real case examples and examines the approaches for calculating capital requirements of operational risk of banks. This study examines operational risk management processes in detail. The research explains the relationships between the risk factors causing operational risks and the financial crises of financial markets, the identifies the risk measurement techniques that banks can apply. Finally points out that how measured operational risks are related to bank's capital adequacy ratio. Application section of the investigation uses real data of a bank's operational risks, attempt to measure the magnitude and calculate the effects on the capital adequacy ratio.