Mevcut Hastanelerin Akreditasyon Kriterleri Bağlamında Etmen Tabanlı Bir Sistem İle Değerlendirilmesi

Abstract

Hastanelerde temel amaç, her türlü koruyucu önlemlere rağmen oluşabilecek hastalık durumlarında erken teşhis, hızlı ve etkin tedavi ve hastanın kısa zamanda eski konumuna getirilmesidir. Bu amacı gerçekleştirirken eldeki kaynakların etkin ve verimli bir şekilde kullanılması, hasta ve toplum tatmininin sağlanması gerekmektedir. Etkin bir biçimde kullanılması gereken kaynaklardan biri de hastane binalarıdır. Hastane mimarisi hastanın birimlerden en yüksek düzeyde faydalanabileceği şekilde tasarlanmalıdır. Hastane mimarisi her çağda farklılık göstermiştir. Cerrahi alandaki gelişmeler ile ameliyathaneler, mikroskobun bulunması ile laboratuarlar, X ışınlarının keşfi ile de röntgen odaları hastane binalarının bünyesine eklenmiştir. Dünyada gün geçtikçe gelişen hastane binaları, açık koğuş tipi muayene biçiminden uzmanlaşan birimlere göre muayene biçimine dönüşmüştür. Daha da ileriki yıllarda belli bir alanda ihtisaslaşmış bölge hastanelerine doğru gideceği, ihtisas alanına göre hastane binaları yapılacağı tahmin edilmektedir. Türkiye de konut için tasarlanmış ve bu şekilde inşa edilmiş yapıların, daha sonra özel hastane ve özel okula çevrildiği bilinen bir gerçektir. Oysa yönetmelikler, konut için inşa edilen binaların önem katsayısı 1 iken, özel hastane ve okullar için bu rakamın 1,5 olduğunu göstermektedir. Yapılan araştırmalarda özel okul ve hastane olarak yapılan binaların konut için yapılan binalardan %50 daha güvensiz olduğu görülmüştür (Bakır, 2004). Bu yüzden hastaneye çevrilmesi düşünülen binaların çeşitli analizlere tabii tutulması gerekmektedir. Bu analizler dönüştürülecek binaların hastane için uygunluk derecesini ölçmelidir. Güvenli bir yapının inşa edilebilmesi için yapı tasarım aşamasındayken tehditlere karşı deneyimlenmeli, bu analizler sonunda uygun altyapıya sahip binalar dönüşüme uğratılmalıdır. Son yıllarda bilgisayar sistemlerinin de gelişmesi ile çeşitli analizlerin yapılması kolaylaşmıştır. Bina tahliye süresinden bina performansına kadar pek çok analiz bilgisayar teknolojileri tarafından gerçekleştirilebilmektedir. Başka bir amaç için tasarlanmış bir binanın daha sonra hastaneye çevrilmesinde etkili bir analizin yapılması için hastaneye çevrilecek bina planının iyi irdelenmesi gerekmektedir. Analiz bileşenleri dört kategoride incelenebilir: Alan: Alan miktarındaki yeterlilik her birime göre farklılık göstermektedir. Her birimin kendine ait standartları bulunmakta ve alanların bu standartlar gözetilerek planlanması gerekmektedir. Doğal Işık: Doğal ışık miktarı hastane binalarında fazlaca önem arz etmektedir. Özellikle hasta odalarında doğal ışığın iyileştirici etkilerinden faydalanılmaktadır. Yön Bulma: Labirent gibi tasarlanmış binalarda yön bulmak oldukça zordur. Özellikle hastanelerde yön bulma problemi hayati sonuçlara yol açabilmektedir. Hastane birimlerinde yönlendirme gerektiren birimler doğru analiz edilmelidir. Mekânsal Kontrol: Birimlerin yerleştirilmesindeki kontrol mekanizması gözetilmelidir. Gelişi güzel yerleştirilmiş hastane birimlerinden verim almak mümkün değildir. Binalardaki kullanıcı hareketlerinin analizinde etmen tabanlı sistemler etkin olarak kullanılmaktadır. Etmenler; yapay zekânın birçok tekniğini bir arada bulundurarak serbestçe birleşmiş özerk yazılım bileşenleridir. Her etmenin kendine ait bir hedefi olmakla beraber kendine ait bir karar mekanizması da vardır. Tez kapsamında geliştirilen hastane binalarının değerlendirilmesinde kullanılacak etmen tabanlı yazılım modeli, hastaneye çevrilmiş bir bina olan Başakşehir Devlet Hastanesinde uygulanmıştır. Hastane binalarında etmen tabanlı yazılım modelinde, hastane planları matrisle tanım yöntemi ile tanımlanmıştır. Model, okunan altı ayrı planı birimlerine göre analiz etmektedir. Birimlerin kendi standartlarına göre yeterli alana sahip olup olmadığını, birimlerin yeterli miktarda doğal ışık alıp almadığını, birimlere giderken kaç adet hol geçilerek bulunduğunu ve birimlerin etrafında herhangi bir yanlış yerleşim yapılıp yapılmadığını, tanımlanan kriterleri kullanılan algoritmalar aracılığıyla bulur ve hastane binasını analiz eder. Model yazılımı sadece bu hastane binası için üretilmesine rağmen başka bir hastane binası verilerini analiz etme esnekliğine de sahiptir. Çok katlı hastane binalarının da analizleri bu yazılım ile mümkündür. Yazılım bina hastaneye çevrilmeden önce uygulanırsa olası problemler bu sayede öngörülebilmektedir.

Hospitals are healthcare institutions providing patient treatment by specialized staff and equipment. They have a very important role for individuals and society. Hospitals need to utilize their resources efficiently to best satisfy demands of society. One of the most important parts of these institutions is hospital architecture. A hospital needs to be designed in a way that patients can benefit from each department effectively. Modern hospital buildings are designed to minimize the effort of medical staff and possibility of contamination while maximizing the efficiency of the whole system. Travel time for staff within the hospital and the transportation of patients between units is facilitated and minimized. The building also should be built to accommodate heavy departments such as radiology and operating rooms while space for special wiring, plumbing, and waste disposal must be allowed for in the design. However, the reality is that many hospitals are the product of continual and often badly managed growth over centuries with utilitarian new sections added on as needs and financial situations dictate. Some newer hospitals try to re-establish design that takes the patient’s psychological needs into account, such as providing fresh air, better views and more pleasant colour schemes. Many researches show that good hospital design can reduce patient’s recovery time. Exposure to daylight is effective in reducing depression. Single sex accommodation help ensure that patients are treated in privacy and with dignity. Exposure to nature and hospital gardens is also important; looking out windows improves patients’ moods and reduces blood pressure and stress level. Eliminating long corridors can reduce nurses’ fatigue and stress. Another ongoing major development is the change from a ward-based system to one in which they are accommodated in individual rooms. The ward-based system has been described as very efficient especially for the medical staff, but it is considered to be more stressful for the patients and detrimental to their privacy. A major constraint on providing all patients with their own rooms is high cost of building and operating such a hospital. This causes some hospitals to charge for private rooms. Hospitals usually composed of many parts of the service unit has multi-storey. Industrial facilities that how more effective and efficient operation of the workflow for improving and appropriate placement plans requirements, if in the same way hospitals also not well organized, the better to serve a simple procedure to be driven by patients and compatible with a layout having are expected. Intensive number of patients in hospital corridors and in the flux density negatively affects user movement. However, bad placement and circulation within the hospital complex patient treatment procedures and may adversely affect the intensities. Ultimately patient waiting times and distances between departments of transportation increases, crowded hallways and increased density, can lead to undesirable situations. In Turkey, many buildings, which are designed for housing, can be converted to hospitals. Yet, regulations reveal that buildings for housing has building importance coefficient of 1, on the other hand it is 1,5 for the hospitals. Unfortunately, many studies show that hospitals are %50 less safer than buildings for housing (Bakır,2004). Therefore, it is crucial to analyze the suitability of the buildings before converting them to the hospitals. In recent years, with the development of computer systems has become easier to carry out the various analyzes. Agent-based systems are playing an active role in this analysis. Agents; taking a combination of many techniques of artificial intelligence, autonomous software components are freely combined. Each factor is a target of its own, although there are also its own decision-making. Also around with sensors capable of detecting factors, other factors may exhibit behavior of the same type and multiple factors. These features are called to systems using agent-based system and the system architecture of today, the military, in many fields such as engineering simulation purposes. Such a system having a combination of feature analysis used in the process is unavoidable. From time to evacuate the building many building performance based system can be performed by analyzing. Improvements in computer systems have made it easier to make these analyses. Components of analysis can be examined in 4 categories: Space: Each unit has different standards and requirements. Therefore, required space for each unit should be identified. Natural Light: It is very important for the treatment of patients. Especially, patient rooms should have enough natural light. Path Finding: Time is crucial in hospitals. Patients should not lose time. Therefore, it is important to determine which units need baffle plate. Location Control: Control mechanism is important when locating departments. Each unit should be located for efficient usage. In this dissertation, an agent-based software model is developed to analyze Basaksehir State Hospital which was converted from a building for housing purpose. Agent-based systems are used effectively when analyzing individuals’ behavior in the buildings. Agents are independent software components and have artificial intelligence. Each agent has a target and decision mechanism. Basaksehir State Hospital is the oldest Kiptas administration building. Plans were obtained from the General Directorate of Kiptas. Only major changes made in the building shown in the background. Small changes were ignored. Başakşehir State Hospital consists of seven separate times. Clinics and patients usually contains ground floor of the circulation region is one of the most intense. The first floor of the administrative services unit may be called more times where management. The second, third and fourth floor of the room where the floors are usually the patient. The first basement floor, radiation products and technical equipment have a coat that is in abundance. The second basement floor, operating theaters, delivery rooms, morgue and autopsy procedures such as long, the temperature should be lower units. Accreditation standards are developed by fulfilling the quality of health services. Structure subjected to the process of accreditation , registered in the database in order to meet the criteria are compared with other health services organizations . In this process could be modified, if necessary, the administrative structure of health services , increasing the efficiency and effectiveness of services focusing on the cost of health care is changing. This part of the thesis analyzes were performed according to the criteria for accreditation . Under normal conditions, expressed through drawing program plans when expressed with numbers can be much more different meanings . These numbers are combined within the framework of certain rules to construct a matrix , allows us to make various mathematical operations . Thesis questions floor plans defined by the matrix represented by a hospital building, several criteria for the evaluation of the agent-based system has been proposed . This is perceived as a factor in the system by one unit. Consisting of the factors each hospital unit is tested by their own rules. Different algorithms have been developed for each factor. With these algorithms have been developed to model , analyze a variety of factors that are being made for units. Hospital plans are defined by matrices. The model analyzes 6 different plans with respect to their units. The model basically finds: any violation for space requirements of each unit, any violation for natural light requirements of each unit, the number of corridors required to reach each unit, and any dislocation around each unit.The model has a flexibility to analyze different hospital buildings. We can recognize possible problems before converting any building to a hospital by means of this model.