Türk gemi adamlarının uluslararası piyasada tercih edilirliğinin ve istihdamının artırılması için model önerisi

Abstract

Dünya ticaretinin çok önemli bir kısmı deniz yoluyla yapılmaktadır. Günümüzde tonajları sürekli büyüyen ve sayıları hızla artan değişik tipte deniz araçları, insanların ihtiyaçları olan ürünleri kıtalar arasında taşımaktadır. Zamanla gelişip birbirinden farklılaşan bu gemilerin güvenli olarak işletilmesi uzmanlık gerektiren ciddi bir iştir. Ticari ve teknik pek çok karmaşık sürecin sonunda denizde seyir yapan gemilerin denizde sevk ve idaresi oldukça zahmetli bir uğraştır. Günümüz ticari denizciliğinin gelmiş olduğu nokta, tehlikeli ve yorucu bu denizcilik faaliyetlerinin zamanında ve aksamadan yapılmasını gerekli kılmaktadır. Bu gereklilik, tarihsel süreç içerisinde yaptığı işte uzmanlaşmış gemi adamı sınıfını ortaya çıkartmıştır. Günümüzde genellikle lisans seviyesinde eğitim verilen zabitan denilen yönetici bölümü ile mavi yakalı tabir edebileceğimiz tayfa sınıfı gemi adamları ticari denizciliğin gizli kahramanları olan gemi adamlarını oluştururlar. Günümüzde son derece küresel bir pazar haline gelen Dünya deniz işgücü piyasasının temelini işte bu gemi adamları oluşturmaktadır. Doğası gereği Dünya çapında hizmet veren bir iş kolu olan ve küreselleşmeden payını fazlasıyla alan deniz işgücü piyasası günümüzde çok sayıda milletten gemi adamına istihdam sağlamaktadır. Ülkemiz gemi adamları, her ne kadar yıllardır bu milletler arasında varlık göstermekte ise de, çeşitli araştırmalar Türk denizcilerinin küresel gemi adamı pazarından yeterince pay alamadığına işaret etmektedir. Ülkemiz gemi adamlarının bu büyük iş sahasına daha çok açılması, gerek her sınıftan denizcilerimiz ve gerekse ülkemizin çıkarlarına olacaktır. Bu çalışmada, değişik rütbe ve görev tanımında Türk gemi adamı için uluslararası deniz iş gücü piyasasına katılım durumu incelenmeye çalışıldı. Güncel rakamlar ile Türk deniz işgücü piyasası hakkında genel bilgiler sunuldu. Gemi adamlarımızın, çok-uluslu ve çok-kültürlü personelle çalışan denizcilik firmalarında çalışmaya olan bakış ve yaklaşımları tespit edilmeye çalışıldı. Çok uluslu personelle çalışmış ve çalışmamış olan gemi adamlarımız için bu ortamlarda çalışmaya yaklaşım, çok-uluslu çalışmanın zorluklarının değerlendirilmesi için farklı yöntemler uygulandı. Zorlukların yanı sıra çok uluslu ortamlarda çalışan personelin tatmin ve beklentilerinin karşılanma durumu ölçülmeye çalışıldı. Bu amaçla, gemi adamlarına ulaşıp onların görüşlerini almanın yanı sıra, bu personeli değerlendirmekle görevli ofis yetkilileri ve kaptanlar gibi uzman personelin de aynı konuda görüşlerine başvurularak Türk gemi adamlarının çok-uluslu ortamlarda yaşadıkları zorlukların ve beklentilerinin karşılanma düzeyleri bulunmaya çalışıldı. Yüz yüze taramalar, görüşmeler ve sanal ortamlardan rastgele dağıtılan anketler yardımıyla değerlendirmeler toplandı. Denizcilik öğrencileri ve denizcilik profesyonellerinin görüşleri doğrultusunda şekillendirilen bilgi toplama aracı ile yüzlerce gemi adamının değerlendirmeleri alındı. Sosyal bir varlık olan insan için farklı kültürlerle birlikte çalışma ve yaşama anlamına gelen çok-uluslu çalışma konusu için denizciliğin yanı sıra farklı sahalardan da literatür incelemesi yapıldı. Farklı etmenlerin, çok uluslu personelle çalışmada uyum ve tatmin durumunu etkileme dereceleri farklı metotlarla tespit edilmeye çalışıldı. İstatistiki yöntemler kullanılarak gemi adamlarımız için uyum ve memnuniyet düzeylerinin karşılaştırılması yapıldı. Böylelikle, demografik özellikler için bu değerler arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığı tespit edilmeye çalışıldı. Aynı konuda, uzmanların değerlendirmelerine başvurulup karşılaştırma yapılmaya çalışıldı. Literatürde sıkça kullanıldığı görülen çoklu doğrusal regresyon yöntemi ile uyum ve tatmin olarak adlandırılan önemli karar değişkenleri için tahmin ve çıkarım yapılmaya çalışıldı. Nitel veriler vasıtası ile bizzat gemi adamlarının görüşleri tezin bir parçası haline getirilerek, güncel örnekler ile Türk gemi adamları için uluslararası piyasaya daha çok katılım adına çözüm önerileri ortaya konulmaya çalışıldı. Dünya'dan güncel eğitim modelleri ve iyi uygulamalar verilmeye çalışılarak çözüm önerileri getirilmeye çalışıldı. Türk gemi adamlarının uluslararası istihdamı noktasında kültürel ve eğitimsel sorunları olduğu görüldü. Eğitim kurumları ve karar vericiler için öneriler geliştirilmeye çalışıldı. Çalışma, özgün yöntem ve uygulamalarla, Türk gemi adamlarının uluslararası deniz işgücü piyasasına daha aktif katılımı ve bu piyasadan etkin yararlanılması için yapılması gerekenleri ortaya koymaya çalışmaktadır. Bu yönüyle tez, Türk denizciliğinin ciddi sorunlarından bir tanesi için çözüm önerileri getirmeye çalışmaktadır.

An important majority of global trade in carried out via sea by ships today. Different types of vessels, whose tonnages are constantly growing and number of which is increasing, carry the goods between the continents. Especially in carriage of materials like; Ore, grain in bulk and crude oil, which are low in unit price and generally transported in huge quantities, commercial ships are indispensable. Commercial vessels are differented in shape according to types of goods they are intented to carry. Today, we realize different types of ships such as; Dry bulk carriers which are designated for transportation of loose cargo, tankers which may carry great amount of liquid cargo and container ships which handle boxes as a medium of transportation. There are also some other types of ships that only carry human in short distances like ferries, or ships which provides luxurious voyage called cruise ships. Ships are also differented according to their engines. Developing and differentiating in time, the safe operation of these vessels became a serious field of business. Management of these ships at sea, which are made ready for navigation after many complicated commercial and technical processes, is a laborious task. Today, sea trade and management of the ships are subject to numerous rules and conventions. These detailed regulations force seafarers to specialize in their jobs, who run these vessels all around the World. Heavy commercial pressure on ships brings a heavy workload for all kind of seafarers. Beside the natural difficulties of seafaring like heavy seas or missing the beloved ones ashore, these hard tasks generally causes work stress and may lead seafarers end their active sealife at early stages of their career. Due to these reasons global maritime labor work force faces problem of seafarer shortage for many years. Overcoming these shortage, many instutions and commercial maritime companies all around the World are working to raise sufficent numbers of seafarers for many years. Also the standardization in education and training, easy communication and transportation possibilities and the nature of this job, seafaring became a multi-national and multi-cultural field for years. Different nations from World, intented to take their share from multi-billion maritime sector. Currently we face a multi-national structure in maritime labor market. Seafarers are basically divided into two natural categories namely; Officer class and ratings as well. Officer class is the white collar type of workers, who have heavy responbilities compared to rating and ratings can be classified as blue collar workers of the ships. Even statistics from Turkey reveal a high number of maritime labor force for this country both for officers and ratings, official reports show that Turkish maritime labor force could not managed to take enough share from this global market. It has been considered as an important financial loss and problem for Turkish seafaring. Seafaring is known as an important source of income for nations, some nations like Philippines gain important amounts of money by this way. Eventually, this study intended to exhibit the real situation of Turkish maritime labor force regarding multi-national working conditions. Detailed data gathered from all classes of Turkish seafarers both for multi-national working conditions and demographic variables. Other variables about maritime culture of Turkish seafarers, general attitude for working at sea are also asked to seafarers. Even this situation is the main pattern of the global merchant fleets worldwide, multi-national working conditions may be problematic for some conditions. As a social creature, seafarers may also face some difficulties in these conditions like many workers from several sectors. For this reason, the factors which may obstruct penetration of Turkish seafarers in to multi-national market are tried to be defined as; English, provision, professional properties like technical knowledge, cultural properties, religious conflicts and problem with crewing offices. These factors are called as harmony variable in this study. Also, some other factors which may affect the continuity Turkish seafarers in this market like; High income, work insurance, planned working schedule, more professional working condition and more comfortable ships in general. These factors are also considered as important variables for Turkish seafarers to work in multi-national field, and called as satisfaction variable. Both harmony and satisfaction variables are determined for different groups of Turkish seafarers in this study. Basic identifiers like; Working class (officer/rating), gender, marital status, and cultural conditions like having a seafarer in family (yes/no) and raising with sea culture (yes/no) are investigated for the harmony and satisfaction variables. Comparison for means regarding these variables are done respectively. Using proper statistical method, (U-test) the effects of defined variables on harmony and satisfaction are tried to be calculated. Interesting conclusions are drawn from these calculations. Especially regarding cultural and family related variables, deficits found for Turkish seafarers regarding working in multi-national conditions. The comparisons for gender, marital status and working class (officer/rating) condition also gave interesting findings. These findings exhibit perception of multi-national working among Turkish seafarers. In this study, also a survey carried out using expert decisions in this field. Experts are asked for the condition of Turkish seafarers of officer and rating classes regarding multi-national working. The problematic areas and also satisfaction criteria assessed and weighted using expert decisions by fuzzy analytic hierarchy method. The opinions of workers and employers on same situation are tried to be exhibited by this way. Also some conflicts found regarding these analyses for Turkish seafarers. Even most of sefarers may find themselves very convenient for multi-national working conditions, expert may have concerns in some factors. Food, English usage and technical knowledge related problems are drawn attention regarding the conclusions of this analysis. By using multiple linear regression analysis, the harmony and satisfaction variables are tried to be estimated for Turkish seafarers. After necessary assumption tests and conversation of some variables due to nature of method, the best explanation methods are tried to be find for harmony and satisfaction variables. The different effects of interesting variables are exhibited. Interesting findings drawn for example; The effect of seafarers age on harmony variable was negative in Turkish seafarers. Two methods described by using this method, showing which variables were better for prediction of these variables. Another method, using qualitative data were also utilized in this study, which is useful for illustration of some important factors in multi-national working problems, as well as positive aspects. Ratings and officers of different classes (engineers and deck officers) are compared regarding the answers which they gave with semi-structured questions. These questions are especially directed to Turkish seafarers, for taking their own opinions about multi-national working. Also Turkish seafarers not having multi-national experience involved in this process to take useful ideas and to see the concerns about this topic. These semi-structured answers were also represented at the end of qualitative analysis, in order to find answers in this complex, social subject. Different problems are defined for multi-national working condition among Turkish seafarers. They were found willing to participate and work in multi-national conditions. According to analyses made through the study, important problems defined for Turkish maritime culture. It is seen that Turkish seafarers were generally adapted to work in their own national fleet and they have limited knowledge for multi-national working conditions. English is found to be one of the most important determinant in this field, which is a must-have for modern maritime seafarers. Rating class Turkish seafarers found insufficient for some of these factors. Even some officers show deep concerns in these factors and expert opinions approve this situation. Also different approach to cultural matters and food on-board is illustrated. Increase of maritime knowledge and maritime culture is found to be a necessity for Turkish seafaring. Some possible proposals are defined for education units and decision makers in the conclusion part. Also the importance of international crewing agencies is mentioned. The importance and the role of governmental bodies for this areas are also underlined. Some weakness and also strong aspects are defined for Turkish maritime labor force. It is hoped that this study may be used as a source of information for increasing the share of Turkish seafarers in global maritime labor market.