Türkiye'de ambalaj atıkları geri kazanımı

Abstract

Gün geçtikçe dünyamızın geleceği tehtid eder hale gelen çevre kirliliğinin önemli bir bileşenlerin biri olan, katı atıklar, artan çevre bilinci ve çevre teknolojilerine bağlı olarak yeni yeni gündeme gelmektedir. Son otuz yıla kadar sadece ülkemizde değil, dünya genelinde atılan, sahibinin istemediği her malzeme, değerlendirme imkanları araştırılmadan, özelliklerine bakılmadan, ' çöp ' olarak, adlandırılmıştır. Artan nüfusa bağlı olarak beraberinde tüketim hızını da artırmış ve üretim - tüketim dengesinde bozulmalar başlamıştır. Özellikle petrol, kömür gibi yenilenemeyen kaynakların bilinçsiz tüketimi sonucunda yapılan projeksiyonlar, söz konusu maddelerin gelecekte insanların ihtiyaçlarını karşılamaya yetmeyeceğini göstermektedir. Tüm bu gelişmelere rağmen ülkemizde katı atık miktar ve kompozisyonları ile ilgili çok ciddi ve kapsamlı çalışmalar maalesef pek bulunmamaktadır. Bu güne kadar yapılmış en kapsamlı çalışma olan, T.C. Başbakanlığı Devlet İstatistik Enstitüsü'nce yapılmış anket sonuçlan baz alınarak, 1997 yılında Türkiye genelinde üretilecek evsel katı atık miktarı yaklaşık 22.778.274 ton olarak hesaplanabilmektedir. Yine aynı anketteki sonuçlara göre, aynı yıl içerisinde üretilecek geri kazanılabilir nitelikli malzeme miktarı yaklaşık 3.500.000 ton olup, bunun ekonomik değeri 181.500.000 S'dır. Söz konusu ekonomik değere sahip malzemelerin kaynağında evsel atıklardan ayrı toplanarak değerlendirilmesinin ekonomik faydası ise, kaba bir hesapla yaklaşık 715.000.000 $' dır. Bu teorik bir kabul olsa da, geri kazanım faaliyetlerinin önemini vurgulama da önemli bir parametredir. Tüm bu gerçeklere rağmen, ülkemizde konu ile ilgili ciddi bir kanuni altyapı teşkil edilmemiş olup, mevcudun da yaptırım gücü, yeterli ölçüde bulunmamaktadır. Konunun önemini fark eden bazı yerel yönetimler, kendi imkanlarınca bir takım faaliyetler organize etmeye çalışmaktadırlar. Ancak söz konusu organizasyon çalışmalarında, mevcut sistem ile konunun gerçek uzmanlarının görüş ve düşüncelerini almaması sebepleri ile emekler büyük çoğunlukla boşa gitmektedir. Özellikle büyük şehirlerde, sokak toplayıcıları ve düzensiz depolama alanlarındaki ayırma faaliyetlerine karşı bir savaş verilirken, beraberinde alternatif bir geri kazanım sisteminin geliştirilmemesi, geri kazanım faaliyetleri ciddi ölçüde sekteye uğratılmış ve ayakta kalmak durumunda olan geri kazanım sektörü de farklı kaynak arayışlarına yönlendirilmiştir. Mevcut geri kazanılabilir atık toplama ve değerlendirme sisteminin, birkaç örnek dışında, gerektiği gibi olmadığı açıktır. Verilerin düzenli olarak sağlanabileceği, modern, hijyenik bir sistemin kurulma gereği ortadadır. Önemli olan nokta, söz konuş sistemin kurulmasında mevcut sistemin tamamen reddedilerek yerine yeni bir sistemin kurulmasındansa, mevcut sistemin belirli yasal düzenlemeler çerçevesinde arzu edilen sisteme adapte edilerek hayata geçirilmesidir. IX

Solid wastes which are one of the biggest components of the environmental pollution, which is increasingly threating the future of the earth so it is absolutely clear that taking precautions which minimizes the effects of these wastes are, necessary. Until the last 20 years, every kind of solid waste is left in nature without taking care the possible problems that may come out and called, ' trash '. In time, the increasing public awareness and environmental technologies pointed out that, all the wastes are generated are not only trash but also 'materials' that might be use in another way so determining the composition of the solid wastes generated, has become a necessity. Parallel to the increasement of the population, the needs are increased and the necessity of supplying goods to the consumers in a proper way has occured. In this point of view, due to the increasing packaging industry, the percentage of these kind of materials in the municipal solid waste, clearly increased. The experiments worldwide shows that, approximately 15 % of by weight and % 45 by volume of the municipal solid wastes are recyclable. With the responsibility of the industry, the biggest industrial groups came in together and assembled ÇEVKO Trust, to became the curbside collection a nationwide system in 1991. In 1991 the number of the projects, supported by ÇEVKO was only one, but nowadays it is about 41 and approximately 600.000 citizen of Turkey is participating in a curbside collection program. If it is compared with the total population it is relativly low but it is a great success to change the behaviours of 600.00 people in 5 years time. Though there are some hopeful development about recycling systems, seperately from your success, the point that you are going to reach, if you can, is relatively low because of the recent legal status. To build up a real, integrated solid waste management system, a profeccional group which is gonig to be formed, from the real partners of solid waste must study hard and determine the real status and make projections and suggestion than the law makers must take these study into consideration and determine the real legal status as soon as possible. xiu According to the data's presented in the yearbooks and research papers of State Institute of Statistics, Prime Ministry of Turkey, the municipal solid waste generation of Turkey for 1997 can be assumed as 22.778.274 tons. Due to the numbers presented in Table 1 and Table 2, the recyclable material percentage of solid waste can be accepted as approximately, 15.32 %. The amount of the recycables can be calculated as, 22.778.274 x 15.32 % = 3.489.613 ton / year. By taking care into account of the transportation, workmanship expenses and profit, the buying price of mixed packaging waste can be calculated as, 0.052 $ / ton. Than, the total price of the packaging waste generated in Turkey, 1997 can be calculated as, 3.489.613.000 kg. x 0.052 $ = 181.459.876 $ / year. The density of loose packaging waste is approximately, 0.033 m3 / kg. It means that, the recycables generated in 1997 has volume of, 3.489.613.000 kg. x 0.033 m3 / kg = 1 15. 158 m3. With the assumption of instruction and operational cost of a landfill is approximately, $ 4.63 / m3, the savings from landfills can be calculated as, 1 15.158 m3 x$ 4.68 /m3 = $ 533.181.540 XI ÖZET Gün geçtikçe dünyamızın geleceği tehtid eder hale gelen çevre kirliliğinin önemli bir bileşenlerin biri olan, katı atıklar, artan çevre bilinci ve çevre teknolojilerine bağlı olarak yeni yeni gündeme gelmektedir. Son otuz yıla kadar sadece ülkemizde değil, dünya genelinde atılan, sahibinin istemediği her malzeme, değerlendirme imkanları araştırılmadan, özelliklerine bakılmadan, ' çöp ' olarak, adlandırılmıştır. Artan nüfusa bağlı olarak beraberinde tüketim hızını da artırmış ve üretim - tüketim dengesinde bozulmalar başlamıştır. Özellikle petrol, kömür gibi yenilenemeyen kaynakların bilinçsiz tüketimi sonucunda yapılan projeksiyonlar, söz konusu maddelerin gelecekte insanların ihtiyaçlarını karşılamaya yetmeyeceğini göstermektedir. Tüm bu gelişmelere rağmen ülkemizde katı atık miktar ve kompozisyonları ile ilgili çok ciddi ve kapsamlı çalışmalar maalesef pek bulunmamaktadır. Bu güne kadar yapılmış en kapsamlı çalışma olan, T.C. Başbakanlığı Devlet İstatistik Enstitüsü'nce yapılmış anket sonuçlan baz alınarak, 1997 yılında Türkiye genelinde üretilecek evsel katı atık miktarı yaklaşık 22.778.274 ton olarak hesaplanabilmektedir. Yine aynı anketteki sonuçlara göre, aynı yıl içerisinde üretilecek geri kazanılabilir nitelikli malzeme miktarı yaklaşık 3.500.000 ton olup, bunun ekonomik değeri 181.500.000 S'dır. Söz konusu ekonomik değere sahip malzemelerin kaynağında evsel atıklardan ayrı toplanarak değerlendirilmesinin ekonomik faydası ise, kaba bir hesapla yaklaşık 715.000.000 $' dır. Bu teorik bir kabul olsa da, geri kazanım faaliyetlerinin önemini vurgulama da önemli bir parametredir. Tüm bu gerçeklere rağmen, ülkemizde konu ile ilgili ciddi bir kanuni altyapı teşkil edilmemiş olup, mevcudun da yaptırım gücü, yeterli ölçüde bulunmamaktadır. Konunun önemini fark eden bazı yerel yönetimler, kendi imkanlarınca bir takım faaliyetler organize etmeye çalışmaktadırlar. Ancak söz konusu organizasyon çalışmalarında, mevcut sistem ile konunun gerçek uzmanlarının görüş ve düşüncelerini almaması sebepleri ile emekler büyük çoğunlukla boşa gitmektedir. Özellikle büyük şehirlerde, sokak toplayıcıları ve düzensiz depolama alanlarındaki ayırma faaliyetlerine karşı bir savaş verilirken, beraberinde alternatif bir geri kazanım sisteminin geliştirilmemesi, geri kazanım faaliyetleri ciddi ölçüde sekteye uğratılmış ve ayakta kalmak durumunda olan geri kazanım sektörü de farklı kaynak arayışlarına yönlendirilmiştir. Mevcut geri kazanılabilir atık toplama ve değerlendirme sisteminin, birkaç örnek dışında, gerektiği gibi olmadığı açıktır. Verilerin düzenli olarak sağlanabileceği, modern, hijyenik bir sistemin kurulma gereği ortadadır. Önemli olan nokta, söz konuş sistemin kurulmasında mevcut sistemin tamamen reddedilerek yerine yeni bir sistemin kurulmasındansa, mevcut sistemin belirli yasal düzenlemeler çerçevesinde arzu edilen sisteme adapte edilerek hayata geçirilmesidir. IX According to the data's presented in the yearbooks and research papers of State Institute of Statistics, Prime Ministry of Turkey, the municipal solid waste generation of Turkey for 1997 can be assumed as 22.778.274 tons. Due to the numbers presented in Table 1 and Table 2, the recyclable material percentage of solid waste can be accepted as approximately, 15.32 %. The amount of the recycables can be calculated as, 22.778.274 x 15.32 % = 3.489.613 ton / year. By taking care into account of the transportation, workmanship expenses and profit, the buying price of mixed packaging waste can be calculated as, 0.052 $ / ton. Than, the total price of the packaging waste generated in Turkey, 1997 can be calculated as, 3.489.613.000 kg. x 0.052 $ = 181.459.876 $ / year. The density of loose packaging waste is approximately, 0.033 m3 / kg. It means that, the recycables generated in 1997 has volume of, 3.489.613.000 kg. x 0.033 m3 / kg = 1 15. 158 m3. With the assumption of instruction and operational cost of a landfill is approximately, $ 4.63 / m3, the savings from landfills can be calculated as, 1 15.158 m3 x$ 4.68 /m3 = $ 533.181.540 XI