Yüzeysel Sulardaki Doğal Organik Maddelerin Kimyasal Karakterizasyonu Ve Thm Oluşumuna Etkileri

Abstract

İçme sularında dezenfeksiyon ve oksidasyon amacıyla kullanılan klor, sudaki doğal organik maddelerle (DOM) reaksiyona girerek dezenfeksiyon yan ürünleri (DYÜ) olarak adlandırılan ve insan sağlığı açısından kanserojen etkiye sahip olduğu tahmin edilen trihalometanlar (THM) ve haloasetik asitler (HAA) gibi bileşikleri oluşturmaktadır. Klor bu dezavantajına rağmen ülkemizde ve dünya çapında hala çok yaygın bir şekilde içme suyu arıtımında ön oksidasyon ve dezenfeksiyon işlemlerinde kullanılmaktadır. Klorun su arıtımında fazla ilgi görmesinin nedeni, çok etkili bir dezenfektan olmasının yanı sıra kullanım kolaylığı ve düşük maliyete sahip olmasıdır. Amerika Birleşik Devletleri’nde THM’lerin 4 ve HAA’ların 5 türünün toplamı için EPA maksimum kirletici seviyesini (MCLs) TTHM’ler için 80 µg/L ve HAA5 için 60 µg/L olarak belirlemiştir. Ülkemizde 2005 yılında çıkan ‘İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik’ e göre TTHM için sınır değer 100 µg/L olmakla beraber 31.12.2012 tarihine kadar 150 µg/L olarak uygulanacaktır. Avrupa Birliği ise üye ülkelerde TTHM limit değerinin 100 µg/L olarak uygulanmasını zorunlu kılmıştır. ABD’deki içme suyu yönetmelikleri bu limitlerin sağlanması için içme suyu arıtma tesislerinin dezenfeksiyon yan ürünleri oluşumunda en önemli rol oynayan ve öncü bileşikler (precursor) olarak adlandırılan toplam organik karbon (TOK) konsantrasyonunu 2 mg/L’nin altına çekmelerini zorunlu kılmaktadır. Bu çalışmada İstanbul’a su sağlayan Ömerli Barajı’ndan alınan ham su numunelerindeki, doğal organik maddeler XAD reçineleri kullanılarak karakterize edilmiş ve her fraksiyon ayrı ayrı klorlanarak dezenfeksiyon yan ürünü olan trihalometanların (THM’ler) oluşumları üzerindeki etkileri incelenmiştir.

When chlorine is applied to drinking water processes, it reacts with natural organic matter (NOM) and forms various types of chlorinated disinfection by-products (DBPs). These halogenated by-products are considered to be possible human carcinogens and named as trihalomethanes (THMs) and haloacetic acids (HAAs). Although chlorine has several disadvantages in water treatment, it is widely used for disinfection and oxidation purposes. Chlorine is preffered in water treatment mainly due to its high oxidation state, practical use, and low operation and maintenance cost. USEPA regulated TTHM and 5 species of HAA in potable water units at a level of 80 µg/L and 60 µg/L, respectively. TTHM level was regulated to be 100 µg/L but it is being regulated 150 µg/L to 31.12.2012 in Türkiye now. In addition, TTHM level was regulated to be 100 µg/L in European Community Countries. US Drinking Water Regulations force water utilities to further increase DBP precursor removal with removing TOC below 2 mg/L. In this study, using XAD resins, we investigated changes on NOM fractions and THM formation in drinking water samples taken from Ömerli Dam in İstanbul.