Evaluation And Analysis Of Şarkı Form In Turkish Makam Music

Abstract

Song form, called şarkı in Turkish, is the most popular form in Turkish makam music. Nevertheless, it has gained its popularity much later than other forms, such as beste or kâr. Since makam music is considered to belong to the classical music, şarkı has become a part of the classical Turkish music repertoire. In this thesis, twenty selected şarkı pieces, starting from the 17th century to the contemporary era will be compared and observed using formal analysis. The analysis consist of two parts, theoretical and analytical sides. Concerning the analytical side, the şarkı examples appear beginning from the 17th century, according to Ali Ufki's score collection manuscript Mecmua-i Saz ü Söz. Regarding the theoretical side, according to the manuscripts of El-Kındi, Farabi, and İbn-i Sina, the theoretical studies date back to the 10th century. The analysis of the selected examples are based on the formal musical structure, such as melodic sentence separations as a musical scheme, lyrical preferences, and the overall musical flow.

Türk makam müziğinde, özellikle 20. Yüzyıldan itibaren en fazla eser bestelenmiş tür olan şarkı formu, bu özelliğiyle klasik müzik içinde yer alan kâr, beste, Mevlevi Ayini gibi sözlü formlar veya saz semaisi, peşrev gibi enstrümantal formlar arsında en popüler olan tür haline gelmiştir. Fakat şarkı formu örneklerinin yüzyıllar içinde sahip olduğu değişken yapısı, bu formun yazılı ilk örneklerinden günümüze kadarki zaman aralığında, değişen özelliklerinin tespit edilmesine sebep olmuştur. Bu değişimlerin tespiti form analizi yöntemi kullanılarak, seçilen şarkı örnekleri üzerinden yapılmıştır. Analiz sürecinde farklı şarkı örneklerinde gözlemlenen değişiklikler, bu eserlerin bestelendikleri dönemlere ait form yapısı farklılıklarını da somutlaştırmıstır. Analiz edilen eserlerin tarihi süreci, 17. Yüzyılda şarkı başlığı altında ulaşabildiğimiz ilk nota örneklerinin olduğu Ali Ufki'nin Mecmua-i Saz u Söz eserindeki örneklerden başlayıp, günümüz bestecilerinin eserlerine kadar uzanan bu çalışmada, seçilen nota örnekleri üzerinden, şarkı formuna dair değişen özelliklerin tespit edilmesi amaçlanmıştır. El Kındi, Farabi, İbn-i Sina tarafından yazılan eserler sebebiyle 10. Yüzyıldan itibaren başlayan ve günümüze uzanan süreçte, müzik teori kitaplarından da, şarkı formunun tanımlamalarını kapsayan teorik altyapısı incelenecektir. Bu analitik ve teorik bölümleri oluşturan iki temel alan, tezin araştırma sürecindeki gidişatını belirlemiş ve araştırma kapsamını oluşturmuştur.