Bir Kitle-kaynak Servisi İçin Referans Model Önerisi

Abstract

Kitle-Kaynak, açık çağrı aracılığıyla ilgili platformlar ile (web ya da mobil uygulamalar kullanılarak) kitlelerden fikir alma veya belli sorunları (işleri) kitlelere yaptırma yöntemidir. Kitle-Kaynak günümüzde giderek yaygınlaşan bir olgudur. Şirketler, araştırmacılar ve kurumlar faaliyetlerini bu alanda gerçekleştirmektedir. Bu faaliyetler (işler/görevler) bilimsel problemlerin çözümlenmesinden, tekrarlamalı ve sıkıcı görevlere kadar sıralanmaktadır. Kitle-Kaynak, kitle tarafından fikir almak (yardım almak) için en etkili ve en yaygın kullanıma sahip yöntemdir. Teknolojinin günden güne gelişmesine rağmen, hala bilgisayarlaştırılmada zorluk yaşanılan farklı sorunlar (görüntü açıklama, görüntü sınıflandırılması, metin açıklama, görüntü tanıma, yazılım geliştirme, çevresel ve sağlık sorunları, vb.) yer almaktadır. Bu görevlerin bilgisayarlarla çözülmesi zor olduğundan dolayı insan desteği gereklidir. Kitle-Kaynak kavramı bu tür sorunların üstesinden gelmek için kullanılmaktadır. Geleneksel olarak, şirketler, bu gibi görevleri dış kaynaklı başka şirketlere veya profesyonel bireyleri kiralayarak yaptırmaktadır. Kitle Kaynak, dağıtılmış görev tamamlama modeli sayesinde, dış kaynaklı şirketlere iş yaptırma modelinin yerine geçmektedir. Kitle Kaynak modeli içerisinde görevlerin dağıtımının uzmanlar ya da seçilmiş adaylarla sınırlı olmadığının vurgulanması önemlidir. Kitle Kaynak uygulamalarında, kitlelerin verilen görev veya proje üzerinde eş zamanlı olarak çalışması mümkündür. Bu platform, mevcut görevlerin yer aldığı listeyi, işverenler (Crowdsourcer) tarafından verilen ödül ve süre ile ilişkilendirerek sunulmaktadır. Bu süre zarfında, çalışanlar en iyiyi sunmak için yarışmaktadırlar. Çalışan, ödülü kazanmak için, görev listesi içerisinden görev seçerek tamamlamaktadır. Süre sonunda, gönderimlerden doğru olanlar seçilerek, işverenler tarafından ilgili çalışanlara ödülleri verilmektedir. Çalışan yaptığı işin, işveren tarafından kabul edilmesiyle ödüle ek olarak güvenilirlik kazanmaktadır. Bazen işveren, görevi belirtilen ihtiyaçlar doğrultusunda yerine getiren her bir çalışana para ödemek zorunda kalabilir. Bazı durumlarda, çalışanlar verilen ödüllerle motive olmamaktadır fakat eğlenmek ya da yardım sever olarak çalışmaktadırlar. Sonuç olarak işveren, en iyi şekilde ihtiyaçlarının karşılandığı sonucu seçecektir. Kitle Kaynak, işveren (şirket, araştırmacılar, vb.) için azımsanmayacak ölçüde yarar sağlamaktadır. Başarısızlık riskinin göz ardı edilmesi ile, ürün ya da servisler için ödeme yapılarak beklentilerin karşılanması mümkündür. Çalışmada bulut sistemlerde kullanılabilecek bir Kitle Kaynak sistem mimarisi önerilmiştir. Kitle Kaynak ile ilgili tanımlardan ve öneminden bahsedilerek avantaj ve dezajavantajları tartışılmıştır. Günümüzde Kitle Kaynak esasları ile çalışan yüzlerce uygulama mevcuttur. Bu uygulamaların birçoğu özel ihtiyaçlara göre tasarlanmıştır. Uygulamaların bazıları sadece özel bir iş/görev için tasarlanmış olup bazıları ise birden fazla farklı türde görevlerin tanımlanabildigi sistem mimarisini desteklemektedir. Kitle Kaynak alanında bazı popüler uygulamaların çalışma mantığı tezde örnekler halinde sunulmuştur. Araştırmacılar son birkaç yıldır Kitle Kaynak alanına dahil konular üzerine çalışmalarını sürdürerek çeşitli sayıda uygulamalar geliştirmişlerdir. Şimdiye kadar Kitle Kaynak bileşenleri hakkında ya da belirli sorunlar hakkında çalışma olmasına rağmen, Kitle Kaynak yöntemi için genel bir referans modeli üzerinde çok az çalışma yapılmıştır. Bu konudaki çalışmaların yetersiz olmasından dolayı, Kitle Kaynak alanında yapılan geliştirme çalışmalarında geçmişten süre gelen bazı sorunlar devam etmektedir. Bu çalışmadaki amacımız Kitle Kaynak içerisindeki önemli konuları ve şimdiye kadar yapılan çalışmaların nasıl gerçekleştirildiğini ortaya koymaktır. Referans modeli oluşturmaktaki en büyük sorunlardan biri çok sayıda farklı alanlarda çalışabilen Kitle Kaynak uygulaması olmasıdır. Uygulamaların genel özelliklerinin, bileşenlerinin ve bileşenler arasındaki etkileşimin tanımlanması çalışmanın temel öğelerini oluşturmaktadır. Tez içerisinde bu özellikler baz alınarak Kitle Kaynak için yeni bir referans modeli tasarlanmıştır. İlgili bileşenler ve nitelikleri de ayrıntılı olarak tanımlanmıştır. Çalışma içerisinde, Kitle Kaynak süreci dört aşamaya ayrılarak uygulamaların arkasındaki çalışma mantığı sunulmuştur. İlk aşama, işveren (crowdsourcer) ve çalışanın (crowd) sisteme kayıt sürecini içermektedir. Kayıt sürecinin çeşitliliği ve kimlik bilgi doğrulama bölümü detaylı olarak anlatılmıştır. Bu aşamada işveren görevleri oluşturarak Görev Ambarına (Task Storage) koymaktadır. Görevler açık çağrı (Open Call) olarak çalışanlara duyurulmaktadır. İkinci aşama, Görev Yöneticisini (Task Manager) içermektedir. Görev dağıtımı, listeleme ve atama gibi görev yöneticisinin işlevleri sunulmuştur. Üçüncü aşama, görev dağıtımından sonra çalışanların belli bir süre içerisinde görevi tamamlayıp sonuçları Değerlendirme Birimine (Evaluation Engine) göndermesini içermektedir. Değerlendirme Birimi, çalışanlar tarafından gelen sonuçları çalışma içerisinde sunulmuş değerlendirme yöntemlerini kullanarak değerlendirmeyi gerçekleştirmektedir. Bu birimin sonucuna göre çalışanın yapmış olduğu çalışmanın kalite kotrolü yapılır. Dördüncü aşama ise yapılan değerlendirmenin ardından, Sıralama ve Ödeme aşamasını içermektedir. Bu aşamada çalışanın başarı yüzdesi hesaplanmaktadır. Başarı yüzdesi çalışanın sıralamasını belirlemektedir. Sıralama, daha sonraki görevlere Görev Yöneticisi tarafından atanabilmesi için önemli bir veri olarak kullanılmaktadır. Görevin başarılı olarak tamamlandığına dair onay verildikten sonra ödeme yapılmaktadır. Referans modelinin tasarlanması için Kitle Kaynak bileşenleri ve özellikleri hakkında detaylı bilgiye gerek vardır. Bu tezin amaçlarından biri de Kitle Kaynak süreci ve referans model tasarımı içerisindeki bileşenlerin ve aralarındaki etkileşimlerinin detaylı bir şekilde tanımlanmasıdır. Çalışmamızda, geliştirilmiş mevcut Kitle Kaynak uygulamalarındaki bileşenler ve özellikleri kullanılarak referans modeli tasarlanmıştır. Çalışmada Kitle Kaynağın tüm öğeleri detaylı bir şekilde incelenmiştir. Genel olarak özel bir bileşenin performansını geliştirmek veya tamamen tek amaçlı yapılan geliştirmeler nedeniyle Kitle Kaynak uygulamaları için genel bir yapının (referans modelinin) oluşturulmasında zorluklar yaşanmıştır. Bu tez çalışması, kitle kaynak hakkında yayınlanan kitap, makale ve blog yazılarını kapsayan mevcut literatür çalışmalarını içermektedir. Bu da bize referans modelinin, şimdiye kadar Kitle Kaynak alanında tamamlanmış tüm görevlere dayanarak tasarlanmasında yardımcı olmuştur. Bulut-tabanlı servislerin yaygınlaşmasıyla birlikte bulutlaştırılmış Kitle-Kaynak referans modelinin tasarlanması bir ihtiyaç haline gelmiştir. Bu tezde ilk kez kapsamlı iş akışı ile bulutlaştırılmış dört aşamalı Kitle-Kaynak referans modeli sunulmuştur. Bununla birlikte bugün çevrimiçi çalışmakta olan Kitle-Kaynak uygulamaları ve platformları hizmet tabanlı Kitle-Kaynak kavramı kapsamında sunulmuştur. Sonuç olarak çalışmada sunulan detaylandırılmış referans modeli, Kitle Kaynak uygulama/platform geliştiricilerine yönlendirme konusunda yardımcı olacağını umuyoruz. Geliştiriciler bu çalışmayı dikkate alarak uygulamalarını/platformlarını Kitle Kaynak özelliklerine ve niteliklerine bağlı olarak daha verimli çalışabilecek bir şekilde tasarlayabilirler.

Crowdsourcing is a distributed problem-solving model in which a crowd of undefined size is engaged to solve a basic or a complicated problem through an open call. This thesis gives definitions, importance, advantages and disadvantages of crowdsourcing. It presents the traditional system overview of crowdsourcing. Moreover, popular crowdsourcing applications are described and analyzed. Our aim is to present the important issues in crowdsourcing and how those are realized so far. Components and activities within crowdsourcing process are identified. We extract all known components and properties of crowdsourcing applications and design a reference model based on these features for cloud systems. The reference model is outlined in four phases. In each phase, we present interactions between entities and give a clear picture of crowdsourcing working logic. Thesis also studies in detail all factors that have effect on the crowdsourcing process. It explores how companies, organizations or individuals leverage the latest internet technologies to build applications that attract the crowd. Participation of crowd as one of the most important factor in the success of crowdsourcing platforms is explored. Task design process, types and features of tasks are identified by studying applications developed so far. In addition, the thesis shows how tasks should be designed to accomplish communication among the crowd or with the requester efficiently. Tasks manager is also discussed, which is responsible to control and distribute tasks in the crowdsourcing platform. The motivation behind crowdsourcing, both from the company's and the crowd's perspectives are investigated. It is easy to see why companies want to adopt crowdsourcing, however, it is hard to explain why so many people are willing to spend their time on activities that they will pay low (or even none). As cloud-based services have become widely adopted, a cloudified reference model has been emergent for crowdsourcing platforms and applications. This thesis, for the first time, introduces a cloudified, four-phase reference model for crowdsourcing along with a generic workflow for crowdsourcing development utilizing the facilities offered by cloud service providers. Moreover, useful insights are presented for the evolution of today's online crowdsourcing applications and platforms towards the concept of crowdsourcing as a service. The detailed reference model introduced in the thesis will be helpful to show directions to the crowdsourcing platform/application developers. This research aims to contribute for a better understanding of the crowdsourcing process.