(Fen Bilimleri Enstitüsü, 2011-07-05)
Şen, Olgay; Kahya, Ercan; 404810; Hidrolik ve Su Kaynakları Mühendisliği; Hydraulics and Water Resources Engineerin
Bu çalışmanın amacı, iklim çalışmalarında yaygın olarak kullanılan hiyerarşik küme analizi yöntemleriyle, Türkiye günlük akım verilerinin sınıflandırılması ve farklı yüzdelik sıra değerlerine karşılık gelen yüksek ve düşük akım değişkenlerinin her biri için hidrolojik homojen bölgeler elde edilmesidir. Türkiye genelinde 83 adet akım gözlem istasyonundan (AGİ) elde edilen 28 yıllık günlük akım verileri, yüksek ve düşük akım yüzdelik sıra değerlerine ayrılarak her bir sıra değerine karşılık gelen veri takımları ayrı ayrı analiz edilmiştir. Tüm veri takımları standartlaştırılarak hiyerarşik küme analizi yöntemleri ile 45 farklı kombinasyon uygulanmış ve elde edilen homojen bölge sayısı sonuçlarının doğrulanabilmesi için, veri setlerine çeşitli istatistik testler de uygulanmıştır. Elde edilen sonuçların tutarlılığının testi için, 83 istasyonluk veri seti 2’ye bölünüp, elde edilen yeni veri setleri de kendi içinde yüzdelik sıra değerlerine ayrılmış ve her birine yeniden hiyerarşik küme analizi metotları uygulanmıştır. Sonuç olarak, daha önce elde edilen kümeleme çözümlemelerinin tutarlı olduğu görülmüştür. Böylece her bir akım değişkeni için homojen bölge sayısı kesinleştirilmiş ve haritalar üzerinde gösterilmiştir. Çalışma sonucunda küme sayısının 5 ila 7 arasında olduğu ve kullanılan kombinasyonlardan “Öklid-Ward” eşleşmesinin daha iyi sonuç verdiği bulunmuştur. Elde edilen homojen bölge sayıları, Türkiye’nin bilinen iklim bölge sayısı ile uyum göstermiştir.