FBE- Hidrolik ve Su Kaynakları Mühendisliği Lisansüstü Programı
Bu topluluk için Kalıcı Uri
İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı altında bir lisansüstü programı olup, yüksek lisans ve doktora düzeyinde eğitim vermektedir.
Gözat
Konu "Akarcay" ile FBE- Hidrolik ve Su Kaynakları Mühendisliği Lisansüstü Programı'a göz atma
Sayfa başına sonuç
Sıralama Seçenekleri
-
ÖgeTürkiye'de İklim Değişikliğinin Yağış-sıcaklığa Etkisi Ve Kuraklık Analizi: Akarçay Örneği(Fen Bilimleri Enstitüsü, 2017-02-24) Dabanlı, İsmail ; Şen, Zekai ; 10141036 ; Hidrolik ve Su Kaynakları Mühendisliği ; Hydraulics and Water Resources EngineeringBu çalışma iklim değişikliğinin Akarçay havzasındaki yağış ve sıcaklığa etkisinin ve de Türkiye genelinde kuraklığın değerlendirilmesini kapsamaktadır. Tezin uygulama kısımları üç ana bölümden ibarettir. İlk bölüm istatistik alt ölçekleme, iklim modelinin kurulumu ve iklim değişkenlerinin (yağış ve sıcaklık) gelecek tahmini ile ilgilidir. Geliştirilmek suretiyle Su Vakfı tarafından sunulan istatistik alt ölçekleme modeli, aylık toplam yağış ve ortalama sıcaklık verilerinin tahmini için kullanılmıştır. Modelinin alan değişkenliği Bölgesel Bağımlılık Fonksiyonu (BBF) ile zaman değişkenliği de Beyaz Markov Süreçleri (BMS) ile kontrol edilmektedir. BBF süreci, Küresel Dolaşım Modeli (KDM) senaryolarının alan değişkenliğini, BMS süreci de zaman değişkenliğini ayarlanmasında kullanılmıştır. İklim değişikliğinin yağışlar ve sıcaklıklar üzerindeki etkisi Max-Plank Meteoroloji Enstitüsü (EH40PYC) ve Hadley Merkezi (HadCM3) modellerine ait SRES A2 ve B2 senaryoları kullanılarak araştırılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre Akarçay havzasında yağışların ortalama değeri değişmemekle birlikte, aşırı yağışların artacağı; sıcaklıklarda ise yıllık ortalama sıcaklıkların %(0.3–0.4) arasında bir artış göstereceği sonucuna varılmıştır. Elde edilen tahmin verileri model geçerliliğini ortaya koymak için sınanmıştır. Alt ölçekleme modeli Nash-Sutcliffe verimliliği (Nash-Sutcliffe Efficiency-NSE) Yüzde Eğilim (Percent Bias-PBIAS) ve Standart Sapma Oranı (Standart Deviation Ratio-SDR) sınamalarına göre "Çok İyi" seviyesinde 2011–2100 arasında yağış ve sıcaklık tahminleri üretmiştir. Elde edilen sonuçlara göre EH40PYC ve HadCM3 (A2 ve B2) senaryoları yardımıyla elde edilen tahmin verilerinin ortalama ve standart sapma değerlerinin hata oranı %5'in altında kalmıştır. İkinci uygulama bölümünün ana konusunu kapsamlı trend (gidiş) analizleri oluşturmaktadır. Bu bölümün temel hedeflerinden ilki Akarçay havzasında gözlem ve model tahmin verileri üzerinde trend analizi yapmaktır. İkinci hedef ise İnovatif-Şen ve diğer klasik trend analizi yöntemleri arasındaki farkı ortaya koymaktır. Ayrıca bu çalışma kapsamında ilk defa İnovatif-Şen yöntemi üzerine ±5% ve ±10% trend zarf eğrileri ilave edilmiştir. İnovatif-Şen yönteminin diğer klasik yöntemlere göre üstünlüğü elde edilen sonuçlarla ispat edilmiştir. İnovatif-Şen yönteminin başka alanlara ve değişik verilere de kolaylıkla uygulanabilirliğini göstermek amacıyla ayrıntılı trend analizi sonuçları elde etmek için Ergene havzasında akım, yağış, sıcaklık ve nisbi nem verileri için de uygulama yapılmıştır. Tüm trend analizleri neticesinde aşırı yağışlar ile bütün sıcaklık değerlerinin değişik oranlarda artan trende sahip oldukları ortak sonucuna ulaşılmıştır. Tez çalışmasının son uygulama bölümü Türkiye genelinde kuraklığın alan ve zaman değişkenliklerinin değerlendirilmesini içermektedir. Bu değişkenlikler Türkiye'deki oldukça üniform olarak dağılmış 250 istasyonun 1931–2010 yılları arasındaki 80 yıllık kayıtları kullanılarak değerlendirilmiştir. Kuraklık analizinde standart yağış göstergesinin (Standardized Precipitation Index-SPI) farklı zaman ölçeklerindeki serileri (SPI-1, SPI-3, SPI-6, SPI-6NE (SPI-6 Nisan-Eylül) ve SPI-12) kullanılmıştır. Asal bileşen çözümlemesinde (Principle Component Analysis-PCA) kuraklığın alan değişkenliğini ortaya koymak için SPI serileri kullanılmıştır. SPI serilerinin Türkiye üzerindeki korelasyon (>%50) haritalarının benzerliğinden istifade edilerek, beş SPI serisi temel alınarak iki gruba (İlk grup: SPI-1, SPI-3, SPI-6NE; İkinci grup: SPI-6 ve SPI-12) ayrılmıştır. Aynı sonucu verecek işlemlerin tekrarından kaçınmak için her bir SPI serisi yerine, her gruptan birer adet temsilci SPI serisi belirlenmiştir. SPI-3 ve SPI-12 mevsimlik ve yıllık kuraklık karakterlerini ortaya koymak için her gruptan temsilci olarak seçilmişlerdir. Dört farklı (F1, F2, F3 ve F4) homojen kuraklık alanları mevsimlik ve yıllık ölçeklerde Türkiye üzerinde belirlenmiştir. Kuraklığın tekerrür süreleri ise PCA analiz sonuçlarının hızlı Fourier dönüşümü (Fast Fourier Transform-FFT) işlemine tabi tutulmasıyla elde edilmiştir. Mevsimlik ve yıllık kuraklık alanlarının her biri için biri uzun diğeri de kısa dönem süresi olmak üzere ikişer adet tekerrür süresi belirlenmiştir. Yapılan analiz sonucunda varyans puanının %10'dan büyük olan yüklemelerin (F1 ve F2) daha kararlı oldukları; küçük olan yüklemelerin (F3 ve F4) kararsız yüklemeler olduğu ve temsil ettikleri korelasyon alanlarının da aynı şekilde kararsız oldukları ortaya çıkmıştır. Bu sonuçlara göre, PCA hesaplamaları sonucunda seçilecek yüklemelerin sayısı sadece toplam açıklanan varyans ile değil, aynı zamanda korelasyon yüzdesi ve yüklemelerin analiz yapılan bölge üzerinde kapladığı alanın dikkate alınması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.