LEE- Sanat Tarihi Lisansüstü Programı

Bu topluluk için Kalıcı Uri

http://hdl.handle.net/11527/19447

Gözat

Konu "artistic practices" ile LEE- Sanat Tarihi Lisansüstü Programı'a göz atma
  • Öge
    Bir müşterekleşme pratiği olarak Türkiye'de günümüz sanatı kolektifleri: Zero Movement örneği
    (Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2025-05-21) Çakmak Tuncaelli, Ezgi Ceren ; Doğrusöz Yetişkin, Ebru Belgin ; 402221001 ; Sanat Tarihi
    Bu tez, Türkiye'deki kendi kendine örgütlenen günümüz sanat kolektiflerinin müşterekleşme pratiklerini Bozcaada merkezli Zero Movement kolektifi üzerinden inceleyerek, bu oluşumların toplumsal, sanatsal ve örgütsel düzeyde ne tür dönüşümler önerdiğini ve bu dönüşümlerin ne ölçüde uygulanabilir olduğunu değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Araştırma, bu bağlamda Zero Movement kolektifini derinlemesine bir vaka çalışması olarak ele almakta; kolektifin kimliği, düşünsel haritası, söylemsel içeriği, örgütlenme biçimi, etkinlikleri ve yerel iş birlikleri üzerinden müşterekleşme anlayışını nasıl inşa ettiğini çözümlemektedir. Müşterekleşme (commoning), yalnızca doğal ya da kamusal kaynakların/varlıkların paylaşımı değil; bilgi, emek, kültür, zaman ve ilişki gibi maddi olmayan üretim alanlarının da kolektif bir anlayışla yeniden örgütlenmesi süreci olarak kavramsallaştırılmaktadır. Müşterekleşme, sadece ekonomik ya da mülkiyet ilişkilerinden ibaret olmayan; aynı zamanda siyasal ve kültürel alanları kapsayan bir toplumsal örgütlenme biçimidir. Bu doğrultuda, parataktik müşterekleşme (paratactic commoning) anlayışı, çeşitli düzlemlerde ve aktörler arasında hiyerarşik olmayan, yatay, çok katmanlı ve eş düzeyli ilişki biçimlerinin bir aradalığına dayanmaktadır. Parataktik oluşum, tekil bir merkez veya mutlak bir yön yerine, birbirinden farklı ama birbiriyle ilişkilenebilen üretim biçimlerinin yan yana var olmasını esas alır. Bu yaklaşım, müşterekleşmeyi maddi ya da mekânsal bir paylaşım olmakla sınırlamayıp, aynı zamanda çokluk temelli bir düşünce biçimi ve eylem anlayışı olduğunu ortaya koymaktadır ve bu çalışma için önemli bir kuramsal çerçeve sunmaktadır. Araştırmanın temel sorunsalı Türkiye'de günümüz sanatının giderek artan kurumsallaşması ve finansman mekanizmalarına bağımlılığı nedeniyle sanatsal ifade özgürlüğünün ve üretiminin kısıtlanmasıdır. Bu zeminlendirmenin üzerinden oluşturulan diğer bir sorunsal, günümüz sanat kolektiflerinin müşterekleşme pratiklerini nasıl hayata geçirdikleri ve bu pratiklerin sanat üretiminin ekonomik, örgütsel ve toplumsal sürdürülebilirliğiyle nasıl bir ilişki kurduğudur. Buradan hareketle, Zero Movement örneği vaka çalışması ile şu sorulara yanıt aranmıştır: Zero Movement, müşterekleşmeyi hangi düşünsel ilkelerle temellendirmekte ve nasıl uygulamaktadır? Bu anlayışta yerel bilgi, doğa ve katılımcı ağlar ne tür bir rol üstlenmektedir? Kolektifin örgütsel oluşumu, kaynak/varlık paylaşımı, karar alma mekanizmaları ve etik ilişkilenme biçimleri parataktik müşterekleşmenin hangi katmanlarıyla ile ne ölçüde örtüşmektedir? Bu çalışma, müşterekleşme ve kendi kendine örgütlenen sanat pratiklerini, Türkiye bağlamında kesiştiren özgün bir analiz sunmayı hedeflemektedir. Mevcut literatürde genellikle ayrı ayrı ele alınan bu iki alan, Zero Movement örneği üzerinden birlikte değerlendirilerek, müşterekleşmenin günümüz sanat kolektifleri içindeki somut karşılıkları tartışmaya açılmaktadır. Vaka çalışması olarak ele alınan Zero Movement örneği ile yürütülen bu araştırma, pararataktik müşterekleşme pratiklerinin yalnızca kavramsal düzeyde değil, sahada karşılaştığı sınırlılıklar ve çelişkilerle birlikte ele alınmasının önemine dikkat çekmektedir. Böylece tez, günümüz kendi kendine örgütlenen sanat kolektiflerinin dönüşen toplumsal, kültürel ve ekonomik bağlamlar içinde nasıl varlık ve sürdürülebilirlik gösterdiğini anlamaya çalışmaktadır. Bununla beraber müşterek üretim pratiklerinin somutlaşmasına yönelik eleştirel bir değerlendirme sunmaya katkı sağlamaktadır.