LEE- Ulaştırma Mühendisliği Lisansüstü Programı

Bu topluluk için Kalıcı Uri

http://hdl.handle.net/11527/19476

Gözat

Konu "BOT (build-operate-transfer)" ile LEE- Ulaştırma Mühendisliği Lisansüstü Programı'a göz atma
  • Öge
    Türkiye'de YİD (yap-işlet-devret) modeli ile yapılan otoyol projelerinin bakımı ve işletilmesi
    (Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2024-12-02) Gündemir, Hilmi Anıl ; Ergün, Murat ; 501131403 ; Ulaştırma Mühendisliği
    Zaman karşısında teknolojinin hızla ilerlemesiyle, ulaşım sistemlerinin verimliliği artmış, seyahat süreleri kısalmış ve ulaşım daha güvenli hale gelmiştir. Ulaşım sistemlerinin gelişmesiyle, mevcut ulaşım koridorlarının genişletilmesi ve yeni ulaşım koridorları oluşturulması ihtiyacı oluşmuştur. Özellikle gelişmekte olan ülkeler bu ihtiyacı hızlı ve güvenli bir şekilde karşılayabilmek için ulaşım altyapılarına büyük yatırımlar yapmaktadırlar. Yapılan yatırımlar ülkelerin kalkınma hızlarını arttırırken aynı zamanda toplumun refah seviyesini de yukarıya çekmektedir. Ulaştırma altyapısının geliştirilmesi için yüksek maliyetli projeler tasarlanmaktadır. Kendi kaynaklarıyla yeterli finansmanı sağlayamayan ülkeler, proje finansmanına çözüm olarak Yap-İşlet-Devret (YİD) modelini kullanmayı tercih etmektedirler. YİD modeli sayesinde, bir kamu hizmeti veya altyapı tesisi özel sektöre devredilir ve özel sektör bu tesisi inşa eder, işletir ve belirli bir süre sonra devreder. YİD modeli temel olarak kazan-kazan mantığına dayanmaktadır. Bu modelde, bir yanda yatırımı yapan ve işletme süresi sonuna kadar kar elde etmek isteyen yüklenici firma, diğer tarafta da işletme süresi sonunda yatırıma bedelsiz olarak sahip olacak devlet bulunmaktadır. Bu karşılıklı faydanın oluşturulması için YİD projeleri ihale süreci öncesinde detaylı olarak analiz edilir, projeye ait trafik tahminleri yapılır ve tüm çalışmalar sonucunda sözleşme koşulları belirlenir. Son 10 yıl içinde ülkemizde de altyapı projelerine büyük yatırımlar yapılmıştır. Ulaştırma altyapısının geliştirilmesi için yapılan yatırımlar arasında asma köprüler, tüneller, otoyollar gibi ülkemiz içinde yeni ulaşım koridorları oluşturacak ve mevcut koridorları genişletecek boyutta projeler de bulunmaktadır. Ülkemizde son dönemde hayata geçirilen altyapı projelerinde genellikle YİD modeli tercih edilmiştir. YİD modeli ile finansmanı sağlanan projelerde ilk yatırım maliyetleri yüklenici firma tarafından karşılanır. Yüklenici firmalar finansmanlarında yurtiçi ve yurtdışı merkezli bankalar üzerinden uzun dönem geri ödemeli kredi kullanabilir. Yapım dönemi tamamlandıktan sonra, projenin işletme süresi içindeki işletme ve bakım çalışmaları da sözleşme süresi sonuna kadar yatırımcı firma tarafından yapılır. İşletme ve bakım çalışmaları, projenin servis ömrü boyunca kesintisiz, sorunsuz ve güvenli şekilde hizmet verebilmesi için son derece önemlidir. İşletme ve bakım çalışmaları sırasında kullanılacak yöntemler ve kullanılacak malzemeler, projenin bulunduğu bölgedeki çevresel koşullar, kanuni düzenlemeler, proje gereklilikleri, yol kullanıcılarının beklentileri ve benzeri birçok parametre dikkate alınarak her projeye özel olarak belirlenmelidir. Bu çalışmada, Türkiye'de YİD modeliyle ihale edilen otoyol projelerinin işletme ve bakım ile ilgili uygulanan yöntemleri incelenmekte, projelerin yapım ve işletme ve bakım maliyetleri incelenmekte ve bunlarla ilgili önerilere yer verilmektedir.