LEE- Çevre Kontrolü ve Yapı Teknolojisi Lisansüstü Programı

Bu topluluk için Kalıcı Uri

http://hdl.handle.net/11527/19239

Gözat

Konu "binalar" ile LEE- Çevre Kontrolü ve Yapı Teknolojisi Lisansüstü Programı'a göz atma
  • Öge
    Bitişik nizam binalarda cephe yangınlarının yatay yönde yayılımında rüzgar etkisinin incelenmesi
    (Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2024-06-27) Yazkan, Nilüfer Gizem ; Serteser, Nuri ; 502201512 ; Çevre Kontrolü ve Yapı Teknolojileri
    İnsanların yaşama, barınma, çalışma gibi pek çok ihtiyacını karşılayan binaların dış ortamla ara kesitini oluşturan cepheler, belirli performans koşullarını yerine getirmelidir. Isıl konfor, gün ışığından yararlanma, gürültü kontrolü gibi faktörlere göre planlama yaparken, meydana gelebilecek bir yangının cephe yoluyla yayılma riski de dikkate alınmalıdır. Yangın yayılımını sınırlandırmak için tasarım sürecinin başından itibaren pasif yangın emniyet önlemleri ile desteklenmesi gerekir. Günümüze dek cephe yangınları ile ilgili yapılan çalışmaların genelinde rüzgar faktörü göz ardı edildiği görülmektedir. Bu çalışmalara göre yangın sırasında oluşan alev ve dumanın cephedeki açıklıktan dışarı çıktıktan sonra yukarı yönlü hareketi dikkate alınmış ve yönetmeliklerde yangının üst katlara yayılmasını engellemek için sınırlamalar getirilmiştir. Rüzgarı bir parametre olarak hesaba katan çalışmalarda açıklıktan dışarı çıkan alev ve dumanın rüzgar nedeniyle farklı yönlerde hareket ettiği görülmüştür. Bu durum, yangının düşey doğrultu dışında farklı yönlerde de yayılma ihtimali olduğunu ve dikkate alınması gerektiğini göstermektedir. Tezin birinci bölümünde tezin amacı, kapsam ve sınırlamaları ile birlikte literatür araştırmasına yer verilmiştir. Tez kapsamında rüzgar faktörünün cephe yangınlarının yayılmasına etkisi incelenmiştir. Açıklıklar arası yatay mesafenin ve farklı rüzgar yönlerinin yangının yayılmasını nasıl etkilediğini ifade edilmiştir. Tezin ikinci bölümünde, cephe yangınlarına değinilmiştir. Cephe yangınlarının nasıl başladığı ve yayıldığından bahsedilmiştir. Cephe yangınlarında alev ve duman yayılımında hangi faktörlerin etkili olduğundan söz edilmiş ve bu faktörlerin cephe yangınlarını nasıl etkilediği belirtilmiştir. Tezin üçüncü bölümünde ise cephe yangınlarını önlemek amacıyla ulusal ve uluslararası yönetmeliklerde ne gibi önlemler alındığı incelenmiştir. Genel anlamda yangının yukarı yönlü yayılmasını, çatı yolu ile bitişik binaya geçmesini, radyasyon yolu ile karşı binalara yayılmasını önlemek amacı ile yönetmeliklerde yer alan maddelere değinilmiştir. Tezin dördüncü bölümünde, tezde gerçekleştirilen sayısal model ile ilgili bilgiler ve sayısal benzetimin sonucunda elde edilen bulgular yer almıştır. Sayısal modelin özellikleri ve kriterleri ile birlikte kullanılan yazılım ile ilgili bilgiler verilmiş ve gerçekleştirilen senaryolar ifade edilmiştir. PyroSim programında oluşturulan bir yapı adasının sokağa komşu orta bölümünde yer alan beş katlı iki bitişik bina modellenmiştir. Belirlenen yangın senaryosuna göre 360 saniye boyunca sayısal ortamda yangın benzetimleri yapılmıştır. Pencerelerin yangın esnasında kırıldığı veya açık bırakılmış kabul edildiği ve cephe elemanlarının yangına dayanımının dikkate alınmadığı senaryolarda yangının bitişik nizam binaların birinde başladığı ve cephe açıklığı vasıtasıyla yayıldığı düşünülmüştür. Yayılmanın etkilerinin incelenebilmesi için birbirine komşu iki bina arasındaki en yakın cephe açıklıklarının yatayda birbirleri arasındaki mesafeler değiştirilerek farklı yangın senaryoları oluşturulmuştur. Senaryolarda referans olması için rüzgarsız durum bağımsız olarak incelenmiş; rüzgarın etkin olduğu senaryolarda ise rüzgar hızı ve cepheye geliş açısı değiştirilerek rüzgar faktörünün yangının yayılmasında ne ölçüde etkili olduğu incelenmiştir. Bu amaçla dokuz farklı senaryo oluşturulmuştur. Senaryoların sayısal benzetimlerinden elde edilen bulgular sunulmuştur. Tezin beşinci bölümünde ise sayısal benzetimden elde edilen sonuçların karşılaştırılması ve değerlendirmeleri yapılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, rüzgar faktörünün cephe yangınlarında alev ve duman hareketini etkilediği görülmüştür. Rüzgar faktörünün ihmal edildiği durumda yukarı yönlü hareket eden alev ve dumanın, rüzgar faktörünün dahil edilmesiyle birlikte yatayda da yayılarak hareket ettiği ve bitişik nizamdaki bir binayı açıklıkları vasıtasıyla etkileyebileceği tespit edilmiştir.
  • Öge
    Geleneksel düğmeli evlerin enerji performansı açısından değerlendirilmesi: Ormana / İbradı örnekleri
    (Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2022-06-16) Topkaya Tüfekçi, Seçil ; Manioğlu, Gülten ; 502141519 ; Çevre Kontrolü ve Yapı Teknolojisi
    İnsanların barınma ve yerleşme gereksinimi iklim koşullarının zorlayıcı etkilerinin doğal bir sonucudur. Geleneksel mimari örnekleri incelendiğinde, binalara ve yerleşmelere ilişkin kararların su, güneş ve rüzgar gibi çevresel unsurlardan bağımsız olmadığı görülmektedir. Geleneksel mimaride öncelikli amaç, binanın içinde bulunduğu iklime bağlı olarak yılın her döneminde (ısıtmanın istendiği ve istenmediği dönemlerde) konfor koşullarının sağlanmasıdır. Anadolu'da farklı iklim bölgelerindeki geleneksel örnekler incelendiğinde; ısıtmanın istendiği ve istenmediği dönemden baskın olanına göre tasarım kararlarının alındığı görünmüştür. Böylece zaman içinde şekillenen tasarımlar, bulundukları bölgenin kültür ve coğrafyasına da bağlı olarak yöreye özgü bir mimari kimliğin oluşmasını sağlamıştır. Farklı iklim bölgelerindeki geleneksel binalar incelendiğinde; binalarda mimari tasarım kararları ve malzeme seçiminde iklime bağlı olarak bölgeden bölgeye farklılık gösterdiği, ancak geçmişten gelen bu tasarım bilincinin günümüz binalarında görülmediği tespit edilmiştir. Bu nedenle, deneyimle gelişen bu özgün mimarinin, enerji etkin ve konfor koşullarının sağlandığı binaların tasarlanmasına yardımcı olması açısından incelenmesi oldukça önemlidir. Bu çalışma geleneksel İbradı, Ormana Düğmeli Evlerinin enerji performansının değerlendirilmesi ve elde edilen sonuçların, günümüz mimari tasarım tekniklerine bir veri oluşturması açısından önem kazanmaktadır. Çalışma kapsamında İbradı, Ormana bölgesinde seçilen geleneksel düğmeli ev örnekleri ölçüm ve simülasyon aracılığıyla değerlendirilmiştir. Bu kapsamda arazi ve iklim koşullarına göre şekillenen geleneksel mimarinin incelenmesi, çağdaş mimariye yol gösterici olacaktır.