LEE- Atmosfer Bilimleri-Yüksek Lisans

Bu koleksiyon için kalıcı URI

http://hdl.handle.net/11527/19193

Gözat

Yazar "Işık, Burak" ile LEE- Atmosfer Bilimleri-Yüksek Lisans'a göz atma
  • Öge
    Şanlıurfa'da iklimden kaynaklanan risklerin tarımsal meteorolojik açıdan analizi
    (Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2024-07-02) Işık, Burak ; Şaylan, Levent ; 511201010 ; Atmosfer Bilimleri
    Günümüzün en önemli çevresel problemi olan iklim değişikliği ile mücadelede mevcut ve gelecekteki durumun belirlenmesi üzerine birçok farklı alanda çalışmalar sürdürülmektedir. İklim değişikliğinden en çok etkilenen alanlardan biri olan Güneydoğu Anadolu bölgesinde, özellikle yaz dönemlerinde küresel ortalamanın üzerinde sıcaklıklar yaşanmaktadır. Artan sıcaklıklar ile birlikte, ekstrem hava olaylarının şiddetinde ve sıklığında da değişimler meydana gelmektedir. Bu çalışmada, Şanlıurfa il sınırları içerisinde yer alan Haran, Ceylanpınar ve Bozova ilçeleri ile il sınırında olan Sınır çalışma alanlarının iklim indisleri incelenmiştir. 1986-2020 dönemi için 5,5 km yatay çözünürlüğüne sahip olan "Copernicus European Regional ReAnalysis (CERRA)" verisi, 2026-2100 dönemleri için MPI-M-MPI-ESM-LR (Germany) ve IPSL-CM5A-MR (France) küresel iklim modelleri tarafından üretilen EUR-11 domaine ait 0,11° (~12,5 km) yatay çözünürlüğüne sahip EURO-CORDEX verileri iyimser RCP4.5 ve kötümser RCP8.5 senaryoları kullanılmıştır. Dünya Meteoroloji Örgütü'ne (WMO) bağlı İklim Değişikliği Belirleme ve İndis Uzman Grubu (ETCCDMI) tarafından belirlenen indis tanımları dikkate alınarak, geçmiş ve gelecek dönemler için iklimden kaynaklanan risk ve kuraklık analizleri yapılmıştır. Bu analizlerde, bölgenin önemli tarım ürünlerinden olan Harran için pamuk, Bozova için fıstık, Ceylanpınar ve Sınır için mısır bitkileri ele alınarak bitki gelişmesi için elverişli olan optimum sıcaklık aralığı değerlerinin iklim analizleri yapılmıştır. Yapılan analizlere göre hâlihazır dönem ortalama minimum ve maksimum sıcaklık değerleri Harran için 12,3°C ile 23,6°C, Bozova için 11°C ile 22,2°C, Ceylanpınar 12,7°C ile 24°C ve Sınır için ise 12,8°C ile 24,3°C'dir. Yıllık toplam yağış değerleri ise Harran için 377 mm, Bozova için 429 mm, Ceylanpınar için 436 mm ve Sınır için 348 mm'dir. 2026-2100 yılları RCP4.5 ve RCP8.5 senaryolarına göre yıllık ortalama minimum sıcaklıklarda yaklaşık 1,5°C ile 3,5°C, maksimum sıcaklıklarda ise 2,5°C ile 5°C artış beklenmektedir. Yıllık toplam yağış değerlerinde ise, %10 ile %15 olmak üzere, yaklaşık 30 ile 60 mm azalma beklenmektedir. Gelecek dönemler için yapılan kuraklık analizlerinde ise kurak gün sayısının arttığı nemli gün sayısının azaldığı görülmüştür. Yüksek sıcaklık değerlerine maruz kalan bitki sağlıklı yaşamını sürdürememekte ve ürünün verim değerleri düşmektedir. Bitki gelişme dönemi olan nisan – ekim ayları arası incelendiğinde sıcaklık değerleri ve sıcak hava dalga sayısı artmakta ve bitki optimum sıcaklık gün sayısı azaldığı görülmüştür. Gelecek dönemlerde bitkiler uzun süre yüksek sıcaklıklara maruz kalacağı öngörülmektedir. Bu durum bitkilerin fizyolojik süreçlerini etkileyerek ürün kalitesinde ve miktarlarında düşüşlere neden olacağı ve bitki gelişme döneminin değişeceği tahmin edilmektedir. Bu çalışmanın sonucu, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde, özellikle Şanlıurfa'da, tarım üzerindeki iklim değişikliği etkilerini anlamak açısından büyük önem taşımaktadır. Sıcaklıkların artması ve yağışların azalmasıyla birlikte, çiftçiler ve yöneticilerin bu etkileri hafifletmek için stratejiler geliştirmesi giderek önem kazanmaktadır. Bu stratejiler, daha dayanıklı ürün çeşitlerinin benimsenmesi, sulama verimliliğinin artırılması ve daha iyi toprak yönetimi uygulamalarını içerebilir. Ayrıca, değişen iklime uyum sağlamak ve bölgedeki tarımsal uygulamaların sürdürülebilirliğini sağlamak için sürekli izleme ve araştırma yapılması da kritik öneme sahiptir.