(Fen Bilimleri Enstitüsü, 2010-12-31)
Çakır, Sabri; Akalın, Mustafa Ürgen, Özgen; Malzeme Mühendisliği YL.; Materials Engineering MSc.
Bu çalışmada MoN, MoN-Cu, Mo2N ve Mo2N-Cu nanokompozit kaplama ailesinin yağlı ortamda özellikle sınır yağlama koşullarında sürtünme ve aşınma özelliklerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu nanokompozit kaplama ailesi iyi mekanik ve tribolojik özellikleri ile umut vaat etmektedir. Tez çalışmaları sırasında öncelikle; farklı Cu içeriklerinin tribolojik özelliklere etkisi incelemek amacıyla katodik ark ve magnetron sıçratma hibrit kaplama sisteminde iki grup kaplama yapılmıştır. Bu kaplamalar ile kaplanan pinler, kaplanmamış küresel dökme demirden yapılmış disk numunelere karşı oda koşullarında, sınır yağlama koşulları altında, katkılı ve katkısız mineral yağlar ve yine katkılı ve katkısız sentetik yağlar ile disk üzeri pin deneylerinde kullanılmıştır. Ayrıca aynı koşullar altında her elemanı da kaplı deneyler yapılmıştır. En iyi sonuçları sağlayan yaklaşık atomik %8 bakır içerikli MoN-Cu ve Mo2N-Cu kaplamalar gerçek piston segmanlarına uygulanmış ve bu segmanlar, gerçek motor gömlekleri ile beraber gömlek üstü segman deneylerinde kullanılmıştır. Farklı yük ve hızlar altında çalıştırılan sistem ile gerçek motor şartlarına yakın deneyler yapılmıştır. Yapılan test sonuçlarında bakır içeriğinin belli sınırlar dahilinde artmasıyla sürtünme ve aşınma özelliklerinin iyileştiği gözlemlenmiştir. Mo2N-Cu (%8 at. Cu) kaplamanın sınır yağlama koşullarında her iki deney sisteminde de en iyi sonuçları sağladığı gözlemlenmiştir. Katkılı yağlarda bulunan ZDDP içeriğinin aşınmayı azalttığı fakat sürtünmeyi arttırdığı her iki deney sisteminde de gözlemlenmiştir.