Mimarlıkta Geometri: Felsefi Ve Mimari Tartışmalar Üzerine Geliştirilmiş Bir Yaklaşım

Abstract

Üniversitesi : İstanbul Teknik Üniversitesi Enstitüsü : Fen Bilimleri Anabilim Dalı : Mimarlık Programı : Mimari Tasarım Tez Danışmanı : Prof. Dr. Yurdanur DÜLGEROĞLU YÜKSEL Tez Türü ve Tarihi : Doktora –Haziran 2011 ÖZET MİMARLIKTA GEOMETRİ: FELSEFİ VE MİMARİ TARTIŞMALAR ÜZERİNE GELİŞTİRİLMİŞ BİR YAKLAŞIM Ayşe SIKIÇAKAR YÜCEL Hem mimarlıkta hem felsefede yer alan bir tartışmanın iki farklı ayağını içeren bu tez, geometrinin modernitede ve moderniteye yönelik eleştirilerde oynadığı rol üzerine odaklanmıştır. Mimari temsil, görsel ağırlıklı sunuşlar, algı ve metaforu içermesi nedeniyle, tasarım sürecinin sezilebilen ve sezilemeyen tüm adımlarını ilgilendirmektedir. Modern düşüncenin yaşayan dünyadaki çeşitliliği görsel biçim kaynaklı anlayışlarla analiz etme çabası, görselleştirmenin baskın etkisi, bu amaçla geometriye dayalı uygulamalardaki yoğunluk, mimarlıkta mekanın tasarım ve ifade süreçleri üzerine bu konulara dayalı olarak yeniden eğilmeyi önemli kılmıştır. Bu tez, kendinden önce bu konuları birbirinden ayrı olarak ele alan pek çok yaklaşımın ötesinde; geometrik, şematik yapıya sahip ve metaforik doğası olan düşünce ve sunumların değerlendirmesini bir araya getirerek yapar. Bu çalışmada Kant ve Heidegger, Modern ve karşıtı örnekleri oluşturmak üzere, mekan ve geometriye bakışları açısından karşılaştırılmak istenmektedir. Kant’ın birey ve Heidegger’in varlık anlayışları düşünüldüğünde farklı uçları oluşturdukları görülmektedir. Kant’ın ilgi alanları geniştir ve bireyin tanımında hemen her konuya kendince hatasız bir şekilde cevap veren, lineer bir şematik kurguya sahip bir sistem tarif eder. Heidegger’in de ilgi alanları çeşitlilik gösterir, ilk bakışta karmaşık görünse de, mimarlığa epeyce tartışma konusu katmaktadır. Tezin bütününde, mimari mekanın algı ve sunum sistemleri, şematik kurguya dayalı algı modelleri karşısında duran, tüm bedenin dahil olduğu algı anlayışları ve unların çağdaşları olan sunum sistemleri bu alanlarla ilgili tartışmaların kapsamında yer almaktadır. Anahtar Kelimeler: Geometri, Şema, Algı, Temsil, Kant, Heidegger, Metafor, Mimari Mekan Bilim Dalı Sayısal Kodu: 601.01.02

University : Istanbul Technical University Institute : Institute of Science and Technology Science Programme : Architecture Programme : Architectural Design Supervisor : Prof. Dr. Yurdanur DÜLGEROĞLU YÜKSEL Degree Awarded and Date : PhD – June 2011 ABSTRACT GEOMETRY IN ARCHITECTURE: AN APPROACH DEVELOPED ON THE ARCHITECTURAL AND PHILOSOPHICAL DISCUSSIONS Ayşe SIKIÇAKAR YÜCEL Main topic in this dissertation is based on comparison of two different ends of a major argument existing with some similar points in philosophy and architecture. The argument is on the role of geometry in modernity and its criticisms, and involves in the conflict between architectural representation, visual demonstrations and metaphor, predictable and unpredictable aspects of design process. Investigating the connections between the major changes of geometry used by science and architecture is necessarily a matter of concern. This dissertation combines the evaluation of arguments over geometric, schematic and metaphoric representations, unlike some previous approaches which deal with them individually. Considering the arguments in the philosophical area, this dissertation aims at examining Kant s and Heidegger’s ways of dealing with space and geometry, as well as art and to some extent architecture. Considering one’s understanding of subject and other’s Dasein, Kant and Heidegger constitutes two far ends of a line. Kant is versatile, makes himself difficult to be understood but he describes such a linear structured system that covers as many questions as possible and for him without any failure. Heidegger is also wide in his interests, confusing at first glance and above all lending quite a few topics to architecture. Comments on systems of perception and representation of architectural space, schematic perception models vs. bodily involvements and representation systems of corresponding periods constituted related areas to these arguments. Keywords: Geometry, Schematizm, Perception, Representation, Kant, Heidegger, Metaphor, Architectural Space Science Code: 601.01.02