Şanlıurfa Müzik Hayatında İki Usta Sanatçı: Mukim Tahir Ve Bakır Yurtsever

Abstract

Şanlıurfa, birçok medeniyetin izlerini taşıyan, sosyo-kültürel yönden gelişmiş tarihi bir şehirdir. Bu kimlik içerisindeki sosyal yaşantı ve kültürel kimlik, bugün de varlığını devam ettirmektedir. Ve bu canlı sosyal yaşantının, vazgeçilmez unsurlarından biri de müziktir. Müzik yaşantısı içindeki en canlı öğeler ise, türküler, hoyratlar ve oyunlu ezgilerdir. Şüphesiz ki türküler bir olay neticesinde meydana gelirler. Ve her birinin ayrı yaratıcıları vardır, ancak; zamanla anonimleşip toplumun ortak sesi haline gelirler. İşte, bu türkülerin kuşaktan kuşağa ve kulaktan kulağa taşınmasında mahallî halk sanatkârları önemli bir misyon yüklenmişlerdir. Ülkemizde yapılan halk müziği çalışmalarının tarihi çok eski olmadığından, tüm yörelerdeki halk sanatkârlarının ve onların geçmişe dayalı sanat birikimlerinin tespit edilebilmeleri pek de mümkün olamamıştır. Urfa şehrinin zengin ve canlı müzik yaşantısı içinde varlığı bilinen yüzlerce halk sanatkârının durumu da aynıdır. İşte Cumhuriyet dönemi müzik yaşantısı içerisindeki dikkat çekici şahsiyetlerden biri "Mukim Tahir" lakabıyla tanınan "Tahir Oturan"; diğeri ise; "Bekçi Bakır" lakabıyla tanınan "Bakır Yurtsever"dir. Mukim Tahir ve Bakır Yurtsever, Urfa Ağzım,Tavır Özelliğini Güzel Kullanabilen Bestecilik Yönleri Güçlü Halk Sanatçılarıdır. Ancak, Bu Ustalar Hakkında, bildiklerimiz son derece yetersizdir. Bu tezin hazırlanmasındaki asıl amaç da budur. Her iki halk sanatkârı da, doğaçlama türkü yakabilen, ritm sazla türkülerine eşlik edebilen, geniş ve parlak bir sesle akıcı ve yapmacıksız bir okuyuş üslubuna sahip olan ve en önemlisi zengin repertuarları ile örnek gösterilebilen usta şahsiyetlerdir. Yakın tarihin bu önemli şahsiyetlerini ele alan bu tezde, her şeyden önce, dağınık matbu belge ve bilgilerle; gerek Urfa' da ve gerekse Urfa dışmda yaşayan canlı tanıkların ve akrabalarının sağladığı bilgi ve belgeler bir araya getirilmiştir. Böylece bu iki sanatkârın, Urfa müzik yaşantısı içindeki yeri belirlenmeye çalışılmış ve ayrıca ülke müzik hayatı içinde taşıdığı önem ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır.

Şanlıurfa is a historical city developed in social- cultural manner that has the traces of many civilisation. The social- cultural life continues its entity within this identity. And, one of the most important elements of this alive social life is the music. The most alive elements in the music life are the folk songs, melodies and rustics. It is evidently clear that folk songs are the result of a definite event, and they become anonymous and the common voice of the society in time. The local public signers have an important mission to transmit these folk songs from generation to generation and to carry them from ear to ear. As the history of public music studies carried out in our country is not very old, the determination of the public artists in all the regions and their past art experiences has not been so easy. The status of hundreds of public artists included in the rich and alive music life of Urfa city is the same. Tahir Oturan known with his nickname of "Mukim Tahir" and Bakır Yurtsever known with his nickname of "Bekçi Bakır" are the important personalities in the music life of the Republic Period. Mukim Tahir and Bakır Yurtsever are the public artists who can use the Urfa dialect and behaviour properties very good and whose composer qualities are very high. However, we do not know much about these skilled persons. The main purpose of this thesis is to give some information about them. These two public artists are the skilled personalities who accompany their songs with their rhythm stringed instruments, sing their songs with their bright, clear and smooth voice and who have very rich repertoires. IX In this thesis, the documents and knowledge provided by the witnesses and relatives who live either in Urfa or outside of Urfa were tried to be gathered. As a result of this, the place of these two important artists in the music life of Urfa was tried to be determined and besides, their significance in the music life of the country was investigated