Farklı Katkı Maddelerinin Kompost Kalitesi Üzerine Etkileri

Abstract

Bu çalışmada, karışık kentsel katı atığın (KKA) havalandırmalı kompostlaştırılmasında zeolit ve jips katkı maddelerinin kullanımının proses ve son ürün kalitesine olan etkileri araştırılmıştır. Buna ek olarak, zeolit, jips içeren ve içinde katkı maddesi bulunmayan kompost ürünleri, artan oranlarda (%0, %4, %8) sera çalışmasında saksılara uygulanmış ve mısır bitkisi ile denemeler yapılarak bitki büyümesi ve yapısı değerlendirilmiştir. Pilot kompostlaştırma çalışması üç aşamada tamamlanmıştır. Çalışmanın ilk aşamasında %1, %3, %6’lık zeolit, ikinci aşamada %0,2, %0,6, %1,8, %5,4’lük jips ve üçüncü aşamada %0,5, %1, %3, %6’lık zeolit katkıları karışık KKA’a uygulanmış ve içerisinde katkı maddesi olmayan kompost ile karşılaştırılmıştır. Katkı maddelerinin ürün kalitesine ve kompostlaştırmaya etkisini değerlendirmek için temel parametreler izlenmiştir. Tuzluluğun zeolit tarafından alınımını ve jips tarafından engellenmesini araştırmak için ise elektriksel iletkenlik (Eİ), sodyum Adsorpsiyon oranı (SAR), tarımsal kullanıma uygunluk indeksi (AI), klorür (Cl-), toplam ve suda çözünür Na parametreleri son üründe ölçülmüştür. Sera çalışmasının değerlendirilmesinde de bitki kuru madde verimi ve yeşil aksam makro, mikro element sonuçları kullanılmıştır. Sonuçta, jips ve zeolit içeren reaktörlerde kompostlaştırma süresince daha etkin havalanma sağlanmış ve ürün miktarları katkı maddesi ilave edilmesiyle artmıştır. Ek olarak, üründe ilave edilen zeolit ve jipsin artan dozları ile orantılı olarak daha stabil ürün elde edilmiştir. Ayrıca, çalışmada katkı maddeleri ile tuzluluğun olumsuz etkilerinin azaldığı gözlenmiştir. İlave edilen zeolit miktarı arttıkça kompostta tuz seviyesinin düştüğü bulunmuştur. Jips ilavesi ile de üründe suda çözünür Na miktarları azalmış ve bunun sonucu olarak, bitki yapısındaki Na değerleri düşmüştür ancak bu azalma jips miktarıyla orantılı olmamıştır.

In this study the effects of zeolite and gypsum on composting process and final product quality while used as amendments during the unseparated MSW aerobic composting process were investigated. Furthermore, the zeolite, gypsum and non additive compost were then tested in a greenhouse pot experiments conducted with increasing rates (%0, %4, %8) of each compost product by using maize as a testing plant. The plant growth and plant structure were also assessed. Pilot composting practices were arranged in tree cycles. In the first cycle of the study, the amounts of %1, %3, %6 of zeolite, in the second cycle the amounts of %0.2, %0.6, %1.8, %5.4 gypsum and in the third cycle %0.5, %1, %3, %6 amounts of zeolite were applied to unseparated MSW in weight and compared with the compost had no amendment. To assess the effects of amendments on composting process and product quality, the major parameters were monitored. However, to investigate the salinity uptake by zeolite and prevent by gypsum, electrical conductivity (EC), sodium adsorption ratio (SAR), agricultural index (AI), chloride (Cl), total and water soluble Na were measured on final products. In conclusion, during the composting more efficient aeration was obtained in the reactors containing zeolite and gypsum and by the addition of amendments the amounts of final compost were increased. In addition, more stable product was obtained by using amendments with increasing the dosage of zeolite and gypsum added. Moreover, the potential effects of salinity were eliminated in this study by adding amendments in composting. It was found that the salinity level in the final compost decreases with increasing the amount of zeolite used. And also, the amounts of water soluble Na in compost were decreased by the use of gypsum and thus, the content of Na in the plant reduced but the reduction was not proportional with the amount of gypsum.