Türkiye’de Sosyal Girişimcilik Ve Yarattığı Etkilerin Değerlendirilmesi

Abstract

Sosyal girişimcilik son yıllarda toplumsal sorunların çözümünde bir araç olarak görülmekte, dünyada ve Türkiye’de örnekleri artmaktadır. Toplumsal sorunların artması ve kamunun bu toplumsal ihtiyaçları karşılamada yetersiz kalması nedeniyle sosyal girişimcilik yükselen bir değer olmaktadır. Toplumsal sorunları tek tek ele almaktansa temelden ve sürekli bir değişim yaratmak ve bu değişimi yaygınlaştırarak uzun vadede sorunların ortadan kaldırılması amacındadır. Bu nedenle de sosyal girişimcilik değişimin ve kalkınmanın bir aracı olarak görülmektedir. Sosyal girişimcilik ticari girişimciliğin risk alma, yenilikçi olma ve kar elde etme gibi özellikleri ile harmanlanmış olup; temel hedefi sosyal misyon ile yola çıkıp sosyal bir değer yaratmaktır. Sosyal girişimlerin hedefinde toplumda bir etki yaratmak varken, ticari faaliyetleri ise bu hedefi gerçekleştirmek için kullanmaktadırlar. Elde etkileri karı yeniden sosyal amaçları için kullanıp kalıcılıklarını ve sürdürülebilirliklerini sağlamaktadırlar. Sosyal girişimler toplumu ilgilendiren her konu ile ilgilenmekte ve sorunların çözümü için çaba göstermektedirler. Sosyal girişimcilik kar amacı gütmeyen, ticari ve kamu sektörü içinde faaliyet gösterebilen sürdürülebilir, yenilikçi ve sosyal değer yaratan faaliyetler olarak tanımlanmaktadır. Sosyal girişimleri diğer hayırsever ya da ticari faaliyetlerden ayıran en önemli özellik etki yaratacak fırsatları görüp, yenilikçi yollar uygulayarak sürdürülebilir sosyal etki yaratmasıdır. Toplumsal sorunların çözümü ve toplumsal kalkınma için gerekli olan etki sosyal girişimler tarafından yaratılmaktadır. Bu çalışmada da kalkınmanın bir aracı olan sosyal girişimciliğin, Türkiye’de yarattığı etkiler incelenerek toplumda nasıl bir fayda sağladığı değerlendirilmektedir. Bu çerçevede öncelikle sosyal girişimciliğin kavramsal arka planı oluşturulmuştur. Tezde ilk olarak sosyal girişimciliğin farklı tanımlarına yer verilmiş olup kavramsal olarak ele alınmıştır. Sosyal girişimciliğin faaliyet alanları, boyutları, farklılıkları ve sosyal girişimleri oluşturan temel özelliklerden bahsedilmiş, çoğu sosyal girişimcilik tanımlarında bahsedilen sosyal bir etki yaratma hususu ele alınmıştır. Sosyal girişimciliğin toplumda bir etki yarattığından ve uzun vadede bir değişime ve kalkınmaya neden olacağından bahsedilmektedir. Bu etkinin nasıl yaratıldığı ve hangi konular üzerinde bir değişime neden olduğunun anlaşılması amacıyla tezin ikinci bölümünde dünyadan ve Türkiye’den de örnekler verilerek sosyal girişimlerin kalkınmaya olan etkisinden bahsedilmiştir. Tezin son bölümünde ise öncelikle ön araştırmalar ile belirlenen Türkiye’deki sosyal girişimlerin durumu değerlendirilmiş olup, sonrasında ise sosyal girişimlerin etkisinin değerlendirilmesi amacıyla uygulanan anket çalışması ve analizleri yer almaktadır. İki aşamalı olan bu kısımda hem çalışmanın örneklemini belirleyebilmek hem de Türkiye’deki sosyal girişimlerin faaliyetlerini ve durumunu anlayabilmek adına öncelikle ASHOKA’ya bağlı olan sosyal girişimler ve TÜSEV’in sosyal girişimcilik projesi sonucu oluşturulan internet sitesi aracılığı ile Türkiye’de 54 adet sosyal girişim örneği belirlenmiştir. Bu sosyal girişimlerin kuruluş yıllarına göre, kurum türüne göre, faaliyet alanına ve meydana getirdikleri projelere göre bir genel değerlendirilmesi yapılmıştır. Değerlendirmenin ikinci aşamasında ise 54 adet sosyal girişime anket yolu ile ulaşılmış 24 adet organizasyondan geri dönüş alınarak sosyal girişimlerin etkisinin değerlendirildiği nitel ve nicel analizler yapılmıştır. Yapılan ön değerlendirme, nitel ve nicel analizler sonucunda Türkiye’deki sosyal girişimlerin yarattığı etkiler belirlenmeye çalışılmıştır. Türkiye’de sosyal girişimlerin sayısı 2000’li yıllardan bu yana artış göstermekte olup, pek çok farklı toplumsal sorunun giderilmesi için uğraşmaktadırlar. Sosyal girişimler Türkiye’de sosyal içermenin ve fark yaratmanın bir aracısı, özellikle dezavantajlı gruplar ve gençler için istihdam ve maddi kazanç sağlamaya neden olan bir etken ve kamuda ve özel sektörde değişiklikler yaratan organizasyonlar olarak öne çıkmaktadır. Bu üç faktör sonucu Türkiye’de sosyal girişimlerin yarattığı en önemli faktör ise sosyal içerme ve fark yaratmadır. Sosyal girişimler projeler, eğitim ve seminerler ile farkındalık sağlamakta, toplumsal sorunların çözümü için ortak bir bilinç oluşturarak, duyarlılık ve katılımı sağlamaktadır. Sonuç olarak, sosyal girişimlerin etki yarattığı bilinmekle beraber hangi konularda ve nasıl bir etki yarattığının anlaşılması amacıyla yapılan bu çalışmada Türkiye’de sosyal girişimler en fazla sosyal içerme ve farkındalık konusunda bir değişim sağlamaktadır. Uygulanan faaliyetler ile toplumsal sorunlara karşı bir farkındalık oluşturmakla birlikte, yararlanıcıların da topluma katılımını sağlamaktadır. Uzun vadede sosyal sorumluluk bilinci sağlayarak, yurttaş katılımı ile toplumsal kalkınmanın temelini oluşturmaktadır.

In recent years, social entrepreneurship has been seen as a tool for solving social issues and the number of social enterprises are increasing in the world and in Turkey. Because of the incresing social problems and the inadequacy of the public to meet these needs, social entrepreneurship is a rising value to handle all these problems. Instead of addressing social issues one by one, it aims to create a permanent and constant change and to dissolve the problems in the long run by spreading this change. For this reason, social entrepreneurship is seen as a means of change and development. Sociality and entrepreneurship, which form social entrepreneurship, are seen as different concepts. While concept of sociality is related with solving social issues, concept of the entrepreneurship also offers innovative and untried methods. Social entrepreneurship is blended with business enrepreneurship’s features such as risk taking, innovation and profit making, and its main goal is to create a social value with a social mission. Social entrepreneurship is expressed variety of concepts such as social mission, social value, social transformation, social innovation. Social initiatives are seen as a means of change, and it is argued that social order will transform in the long run. Social enterprises are interested in every aspects of society related problems and they strive to solve problems. Nowadays, social enterprises as an alternative to the public sector and the private sector for many issues such as education, health, equality, poverty, environment, awareness, tourism, development and they are also inroducing innovative and sustainable projects about all these social issues. Being aware of the social issues, social entreprises can briefly described as an organizations involving innovation and applying entrepreneurial activiy to create social impact in order to find solutions for the social problems. Social entrepreneurship activities are only used to achieve making an impact in society. They maintain persistency and sustainability by using their profits for social missions again. Social entrepreneurship can be defined as sustainable, innovative and having social impacts acivities which operate non-profit oriented, commercial and public sectors. The most important features that distinguishes social enterprise from other philanthropic or commercial activities is that it sees opportunities to create impacts and applies innovative ways to create sustainable social impact. Solution of social problems and need for social developments is created by social initiatives.In this study, it is evaluated how the social entrepreneurship, which is an instrument of development, effect the society and how it provide social value in Turkey. This thesis study was designed to determine the examples and development of social enterprises in Turkey, to understand short and long term effecs, and to adjust the changes on society in which they create. In this framework, the concept of social entrepreneurship is firstly considered. After that, when we mention about social entreprenurship, social impact is constantly repeated. So, concept of social value and social impact were argued and their effects of development are also handled. In addition to these, it has been explained through examples from the world and Turkey that are social enterprises are interested in and what kind of change they are creating. In the research section of the study, social enterprises were stated and they survey were made with them. The results were measured with statical methods. Both the qualitative and the quantitative data have been taken into account in the study. In this context, the conceptual background of social entrepreneurship has been established. At the first section of the thesis, different definitions of social enrepreneurship approach has been explained and they have been conceptually discussed. The fields of social entrepreneurship, the dimensions, the differences and the basic features that create social initiatives have been mentioned and the social impact which is mentioned in most social entrepreneurship definitions is adressed. In addition to this, social value created by social social entrepreneurship and its effecton society are mentioned in this part. According to this literatur survey, questionnaire survey and the evaluation part were determined . It is mentioned that social entrepreneurship has an impact in society and it will cause a change and development in the long run.In order to understand how this effect is created and which changes it causes, the second part of the thesis mentioned the effects of social enterprises on development, giving examples from the world and also Turkey. In the last part of the thesis, by doing preliminary researches the situation of the social enterprises in Turkey is firstly evaluated, followed by the questionnaire studies and analyzes applied for the evaluation of the effects of the social enterprises.In this phase, which has two stages, in order to be able to determine the sample of the study and to understand the activities and situation of the social enterprises in Turkey, 54 examples of social enterprises in Turkey are given firstly through the social enterprises connected to ASHOKA and the website created by TUSEV’s social entrepreneurship project. To evaluate the general situation of the social enterprises in Turkey, they are examined according to their establishment years, institiutional type, field of activity and their projects. In the second stage of the evaluation of impact of social enterprises, qualitative and quantitative analyzes were carried out that social enterprises were assessed by taking back from 24 organizations reached through 54 social participation questionnaires. The impacts created by social enterprises in Turkey were tried to be determined as a result of preliminary evaluation, qualitative and quantitative analyzes. The number of social enterprises in Turkey has been increasing since 2000 and they are struggling to overcome many different social problems. Social initiatives stand out in Turkey as a means of social inclusion and social awareness, a factor that causes employment and financial gain especially for disadvantaged groups and young people, and organisations that make changes in the public and private sectors. After the analyzes of these factors, the most important factor created by social enterprises in Turkey is social inclusion and social awareness. Social initiatives provide awareness with the projects, training and seminars, and create awareness and participation by creating a common consciousness for the solution of social problems. In conclusion, although it is obvious that social enterprises has an impact, in this study, it is aimed to undertand how social enterprises affect and how they influence the society. Social enterprises in Turkey provide the most change in social inclusion and awareness. Both activities of social enterprises has an impact in terms of awareness of social problems and deficiencies, and they provide participation of society especially beneficiaries and disadvantaged groups. In the long run, social entrepreneurship provide sense of social responsibility and form the basis of citizen participationand social development.