Avrupa Birliği Su Çerçeve Yönergesi Ve Yönergenin Türkiye’de Uygulanması: Büyükçekmece Havzası Örneği

Abstract

Aralık 1999’da gerçekleşen Avrupa Birliği (AB) Helsinki Zirvesi’nde, Türkiye’nin resmi olarak aday ülke statüsünü almasıyla AB uyum süreci başlamış ve 3 Ekim 2005 tarihinde de ilgili AB kurumları ile üyelik müzakerelerine başlanılmıştır. Müzakere çalışmaları 35 konu başlığı altında devam etmektedir. Müzakere konularından biri olan çevre başlığı, uyum çalışması sırasında Türkiye’yi en fazla meşgul etmesi beklenen ve yüksek maliyetli yatırımlar yapılması gereken konulardan birisi durumundadır. Çevre konusunda AB uyum çalışmalarının önemli bir kısmını, AB yönergelerine uyumlu yeni Türk Çevre Mevzuatının çıkarılması oluşturmaktadır. Oluşturulacak yeni mevzuatın en önemli kısmını ise, AB yönergelerinden Su Çerçeve Yönergesi (SÇY) ve bu yönerge kapsamında yer alan diğer yönergelerin çıkarılması ve uygulanması oluşturmaktadır. Avrupa Parlamentosu ve Konseyi tarafından 18 Temmuz 2000 tarihinde imzalanan Su Çerçeve Yönergesinin, AB’ne üye ve aday ülkelerce uygulama zorunluluğu bulunmaktadır. Yönergenin amacı, 2015 yılına kadar (üye ülkeler için) bütün su kaynaklarının, kimyasal ve ekolojik açıdan iyi duruma ulaştırılmasıdır. Bu bakımdan SÇY’nin uygulanması, Türkiye’nin hem su kalitesinin iyileştirilmesi hem de AB’ne üyelik alabilmesi açısından büyük önem arz etmektedir. Ayrıca SÇY’nin uygulama çalışmalarının yapılabilmesi için SÇY’de belirtilen, diğer AB yönergelerinin dikkate alınması zorunludur. Ancak AB tarafından her yıl düzenli olarak çıkarılan İlerleme Raporu’nda (en son yayınlanan Kasım 2006) SÇY uygulanması çalışmaları açısından Türkiye’nin yeteri kadar çalışmadığı ve önünde kat etmesi gereken önemli mesafeler olduğu belirtilmektedir. SÇY’nin uygulanabilmesi için Türkiye’de, nehir havza bölgeleri oluşturulmalı, su kalitesi ile ilgili bütün kurumların işbirliği içerisinde çalışması, SÇY’de belirtilen yönergelere uyumlu yeni mevzuatın oluşturulması, uluslararası havzalarla ilgili olarak komşu ülkelerle ortak çalışılması, uygulama maliyetinin elde edilmesi ve uygulama adımlarının yapılması gerekmektedir. Bu çalışmaların gerçekleştirilmesi sürecinde, Türkiye büyük oranda zorluklar yaşayacaktır. Bu tez çalışmasında, SÇY’nin Türkiye’de uygulanmasına bir örnek teşkil etmesi amacıyla, elde edilebilen veriler ışığında Büyükçekmece Havzasında SÇY için bir uygulama planı hazırlanmış ve uygulama adımları pratik olarak verilmeye çalışılmıştır. Ayrıca AB’nin ve Türkiye’nin çevre politikaları, Su Çerçeve Yönergesi, yönerge kapsamında belirtilen AB’nin diğer yönergeleri ve yönergelerin Türk Mevzuatı ile karşılaştırılması, yönergenin uygulama adımları, yönergenin Türkiye’de uygulanması ile ilgili yapılan çalışmalar ve yönergenin uygulanmasında karşılaşabileceği problemler belirtilerek değerlendirme ve önerilerde bulunulmuştur.

The recognition of Turkey as a candidate for membership for EU at the Helsinki European Council in December 1999 ushered a new era in the relations between Turkey and the EU. Turkey has started membership negotiation for European Union (EU) since October 3, 2005. Negotiation was scheduled under 35 titles. Improving environmental quality is one of the major issues assessed as one of the most difficult tasks to success during the negotiation. Publishing new Turkish Environment Directives harmonious with EU Directives comprises the most substantial steps of negotiation. The most important part of the new directives in under the environment issues is Water Framework Directive (WFD). There is application obligatory of WFD signed by European Parliament and Council in 18 July 2000 by member and candidate country. The aim of WFD should reach “good ecological and chemical status” for all water recourses by the year 2015. Therefore, implementation of WFD gains importance due to both reaching good water quality in Turkey and being member to EU. In addition, it is also obligatory to implement other sub directives in WFD. In Progress Report of Turkey publishing every year by EU Commission regularly (lasted published November 2006) it is reported that limited progress on the implementation of Water Framework Directive is observed in Turkey. It also reports that significant efforts are needed in order to achieve full compliance and implementation by accession. At that point, it is necessary first to publish new directives determined in WFD and to work hard in cooperation by all of institutions related to water quality in Turkey. It is also needed to work together with neighbor countries for international river basins which seem not easy job especially for the non member countries such as Middle East countries. In this study, EU Water Framework Directive and its implementation are evaluated. WFD was also compared with Turkish legislation. The problems which will be faced by Turkey related to WFD implementation were also evaluated and some evaluations and suggestions were expressed as a practical step, implementation of WFD was evaluated for Büyükçekmece Basin as one of the sub basin of Marmara River Basin Area.