Yaratıcı Endüstri Ve Şehirlerde Tasarım: Istanbul?daki Hollanda Tasarım Faaliyetlerine İl?şkin Vaka Analizi

Abstract

Bu çalışmada, İstanbul?da 2012 yılında yoğun bir şekilde gerçekleştirilen Hollanda tasarım faaliyetleri analiz edilmiştir. İstanbul?un yaratıcı şehir özellikleri, yaratıcı endüstrileri ve tasarım sektörü, bu faaliyetler kapsamında irdelenmiştir. Çalışma sonucunda, İstanbul?un kültürel ve tarihsel zenginliği, barındırdığı teknoloji ve yetenek faktörleri, güçlü üretim kapasitesi, yaratıcı kümelenmeleri ve sağladığı zengin kültürel olanakları ile yaratıcı şehir özelliklerine sahip olduğu görülmektedir. Bunun yanı sıra, İstanbul?da yaratıcı sınıfın toplumsal yaşam biçimini engelleyebilecek tolerans eksikliği bulunmaktadır. Türkiye?nin var olan zengin üretim kapasitesi nedeniyle tasarım sektörünün daha gelişmiş bir düzeyde olması beklenmektedir, fakat tasarım ve endüstri henüz tam olarak buluşmamıştır. Hollanda?nın Türkiye üzerinde yoğunlaşma sebepleri başlıca ekonomik faktörlerden kaynaklanmaktadır. Hollanda strateji olarak Türkiye?de hükümetler düzeyinde üst seviye ilişkiler kurmak yerine, daha çok sivil toplum ve akademik düzeyde faaliyetler üzerine yoğunlaşmıştır. Bu bağlamda faaliyetler firma bazında ilişki kurma anlamında yeterli başarıyı sağlayamamış, fakat akademik ve sivil toplum çevrelerinde yaratıcı endüstrilere birçok katkı sağlamışlardır. Projeler özel olarak değerlendirildiğinde, Türkiye pazarına girmeyi hedefleyen Hollandalı tasarımcılarla Türk şirketlerinin buluşma noktası olmayı amaçlayan Dutch Design Desk Istanbul?un başarısızlıkla sonuçlandığı görülmüştür. Bunun yanı sıra, Hollandalı endüstriyel tasarım firmalarının bir araya gelerek Türkiye pazarında faaliyet göstermek için oluşturdukları bir kümelenme modeli olan Yard 9, gelecekte dış pazarlarda hizmet vermek isteyen Türk tasarım firmalarının benzer bir kollektif oluşum içine girmeleri durumunda örnek teşkil edebilir. Tüm Hollanda aktiviteleri, Türk toplumunda yaratıcı endüstri ve tasarım alanlarında farkındalık yaratmıştır. Farklı tasarım aktörleri arasında farklı deneyim ve bilgi birikimleri paylaşılmış, yaratıcı endüstriler problem çözücü araçlar olarak kullanılmış, ve yaratıcı endüstrilerin gelişiminde stratejik planlamanın önemi anlaşılmıştır.

This study aimed to analyse the Dutch design operations carried out in creative industries of Istanbul . While analysing the activities, the characteristics of Istanbul as a creative city, its creative industries and design sector are studied. The study revealed that Istanbul embodies several characteristics as a creative city such as its rich historical culture, technology and talent factors, cultural and entertainment facilities, creative clusters, growing creative industries and strong production capacity. On the other hand, the tolerance factor is a shortcoming for providing the conditions for the creative class people who live in the city. The design sector of Turkey is expected to be more developed since the country has a strong manufacturing capacity. The relation between design and the industry does not fully exist yet. The strategies of the Netherlands are more focusing on establishing primary connections with academics and civil society rather than setting up top level relations such as the governmental level connections in Turkey. Hence, the Dutch activities could not create sufficient efficiency in the firm level yet. When the activities are analysed individually, the Dutch Design Desk Istanbul, which was set up as a first port of call for Dutch creative companies to do business in Turkey, could not create efficient outcomes. On the other hand, the cluster of the Dutch design firms (Yard 9), which was initiated to operate in the Turkish market collectively, can serve a model for a future Turkish policy.