İnşaat projelerinde işçi sağlığı ve iş güvenliği maliyet incelemesi örnek olay: Umman Uluslararası Havalimanı Projesi

Abstract

Son yıllardaki yeni yatırımlarla birlikte tüm dünyada inşaat sektöründe büyük bir patlama yaşanmaktadır.İkonik yapıların inşa edilmesi, kentsel dönüşümler ve büyük altyapı projelerinin gerçekleştirilmesi hükümetler finansal kaynaklar sağlamakta ve son teknoloji kullanımı desteklemektedir. Körfez ülkeleri bu açıdan toplam yatırım tutarından başı çekmektedir. İnşaat sektörü iş kazaları açısından en önde gelen sektörlerden biri olması nedeniyle son dönemde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği konusu daha fazla önem kazanmaktadır. Küçük, büyük ve ölümcül kazaları en aza indirmek için hükümetler ve müteahhit firmalar bu konuya daha fazla ilgi göstermektedirler. Yerel kanunlar, kontrolör firmalar ve ilgili kuruluşlar müteahhit firmaları İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği konusunda daha fazla yatırım yapmaları için zorlamaktadır. Kaza önlemleri konusu temelde sıfır kaza hedefi kültürüne dayanmaktadır. Şirket içi eğitimler, risk değerlendirmeleri, devamlı incelemeler ve alınan kaza önlemleri bu hedefin temel aşamalarıdır. Birçok akademik çalışma İşçi Salığı ve İş Güvenliği üzerine yapılan yatırımların muhtemel kaza maliyetlerine çok daha tasarruflu olduğunu ortaya koymaktadır. Araştırmacılar da iş güvenliği maliyetlerinin de her zaman firma yararına olduğunu göstermişlerdir. Bu çalışma inşaat sektöründe İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği’ne genel bakış ile başlamaktadır. Bu bölüme temel kavramlar ile giriş yapıldıktan sonra inşaat sektöründe ve projelerinde iş güvenliği ve işçi sağlığı sisteminin yerleştirilmesinde karşılaşılan zorluklar ve ortak karşılaşılan kaza sebeplerine yer verilmektedir. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği sistemlerinin diğer ülkelere nazaran çok daha yerleşik olduğu Amerika Birleşik Devletleri ve İngiltere’den kaza sayıları ve sebepleri konularında istatistiki değerlere yer verilmiş ve tez konusu olan Umman’dan elverişli istatistiki değerler ile karşılaştırılmıştır. Konunun devamında işçi ve işveren sorumlukları, kazaların firmaya olan direkt ve endirekt maliyetleri ve bu konular ile ilgili Umman yerel kanunları ve düzenlemeleri gösterilmiştir. İkinci bölümde tehlike analizi ve risk değerlendirme konusunu detaylı şekilde incelemektedir. Risk değerlendirme yönteminin temeli olan beş temel aşama literatür bilgisi ve proje uygulama esaslarıyla anlatılmaktadır. Risk derecelendirmenin bağlı olduğu risk olasılık ve risk şiddeti değerlerini etkileyen faktörler anlatılmakta olup sonradan risk matrisinin nasıl oluştuğu gösterilmiştir. Üçüncü bölümde projede uygulanan İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği planı ve prosedürlerinden bahsedilmekte devamında ise projede uygulanan İşçi Sağlığı ve İş Güveliği sistemlerine yer verilmektedir. İş izinleri sistemleri ve örnekleri, iç-dış tetkik ve inceleme sistemi, kaza inceleme ve raporlama esasları ile kişisel koruyucu ekipman kullanım esasları belirtilmektedir. Dördüncü bölüm, proje genelindeki kaza koruma önlemlerinin literatür bilgileri ve uygulamadaki detayları ile başlamaktadır. Kaza koruma önlemlerinin ana başlıkları olarak kazı koruma önlemleri, yüksekte çalışma önlemleri, vinçle kaldırma ve taşıma işleri için alınan önlemler, yangın tehlikesine karşı önlemler, elle taşıma işlerinde alınacak önlemler, kimyasal depolama ve kullanımında alınacak önlemler ile sıcak havada alınan önlemlerden bahsedilmektedir. Son bölümde proje kapsamında ana iş kalemlerine bakıp maliyet bazında bir yüzdesel dağılım ile giriş yapılmaktadır. Devamında projedeki maliyet yönetimi esaslarına yer verilmekte ve literatür bazında projede kullanılan Aktivite Esaslı Maliyet Yönetimi Metodu anlatılmaktadır. İş kalemlerinden örnek verilerek metodun uygulama şekli belirtilmiştir. Devamında ise İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği sisteminin maliyet incelemesine geçilmektedir. Çalışmanın odak noktası İSİG programının 2.5 yıllık bir süreç içerisindeki uygulama maliyetini bulup toplam proje maliyeti içindeki payını bulmaktır. Firma gizlilik politikası ve ihale aşamasında İSİG program maliyet tahminlerindeki bilgilerin elverişli olmaması nedeniyle toplam maliyetin bulunmasında gerçek maliyetler baz alınmıştır. Bu doğrultuda maliyet yönetim departmanından alınan bilgiler ile İSİG program maliyetleri direkt ve endirekt olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Burada İSİG programının birebir içinde yer alan direkt ve endirekt maliyetler İSİG uygulama bütçesi içinde hesaplanırken diğer yanda iş güvenliği amaçlı inşaat aktivitelerinin maliyetleri hesaba katılmamaktadır. İnşaat kaynaklarının kullanıldığı bu aktiviteler bölüm içinde örneklerle anlatılmıştır. İSİG programının birebir direkt maliyetleri hesaplanırken eğitim çalışmaları, kişisel koruyucu ekipmanlar, toplu koruma önlemleri sırasında kullanılan malzeme ve ekipman maliyetleri hesaba katılmıştır. İşçilik maliyetleri ise işçilerin saha departmanlarından alınması nedeniyle yine inşaat işi bazlı aktivite maliyetlerinde yer aldğı için hesaba katılmamıştır. Yönetim ve uygulama çaplı süpörvizörlük maliyetleri endirek maliyetler içerisinde incelenmiştir. Firma gizlilik politikası nedeniyle gerçek maliyet değerlerinin hepsi danışman öğretim üyesi ve tez jürisi bilgisi dahilinde belli bir oranda değiştirilmiş fakat ana oran aynı saklanmıştır. Dolayısıyla çalışmada içinde yer alan bütün sayısal maliyet değerlerinin fiktif olduğu unutulmamalıdır. Sonuç olarak İSİG program maliyeti 2.5 yıllık süreç için 1,341.817.466 olarak hesaplanmış ve proje toplam maliyetinin % 1,44’ü olarak tespit edilmiştir. Doç. Dr. Gürkan Emre Gürcanlı ve öğrencisi Nesimi Teoman Korkutan tarafından 2010 yılında yürütülen bir yüksek lisans tezinde 30 farklı bina projesi incelenmiştir. Harici iş güvenliği eğitimi ve danışmanlık maliyetlerinin de dahil edildiği bu çalışmada İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği uygulamalarının toplam maliyet içerisindeki payının %3.7 olduğu sonucuna ulaşılmıştır. İncelenen projelerin bina projesi olduğu düşünülürse işçi yoğun işlerin daha fazla olması nedeniyle iş güvenliği önlemleri ve maliyetlerinin daha yüksek olması normal görülmelidir. Hong Kong’da yapılan bir çalışma olan Construction Site Safety Manual, iş güvenliği ve işçi sağlığı uygulamaları için yapılan harcamaların toplam bütçenin %2’sine tekabül ettiğini iddia etmektedir. Düşük keşifli kontratlarda bu oran minimum olarak kabul edilirken yüksek keşifli kontratlarda oranın bir miktar düşebileceği öngörülmektedir. %2’lik bu oran inşaat sektöründen alınan tavsiyeler ve Hong Kong Politeknik Üniversitesi tarafından yapılan çalışmalara dayanmaktadır. Sonuç bölümünde hesaplanan oran irdelenmekte ve bu oranı etkileyen faktörlerin ne olduğu belirtilmektedir. Öte yandan işçi sağlığı ve iş güvenliği amacıyla yapılan aktivitelerin ve inşaat kaynakları kullanımının yarattığı gizli maliyetin hesaplanmasında kullanılabilecek bir yöntem ile İSİG programı maliyetlerinin ihale aşamasında hesaplanmasında kullanılabilecek diğer bir yöntem ilerleme aşamalarıyla önerilmiştir.

Construction industry is booming with new investments all over the world in the recent years. Governments provide financial resources and support using new technology in order to build iconic structures, urban regenerations and huge infrastructure developments. Gulf countries are probably leading the construction industry in total amount of investments among others. Construction is one of the leading industries in the number of occupational accidents. Health and safety in construction projects is a growing matter due to nature of the industry. Recently, governments and contractors pay more attention to minimize fatal, major or minor accidents. Local rules, consultants and related organizations enforce contractors to make more investment on accident preventions. Accident prevention is a culture of zero accident targets. In-house trainings, hazards analysis, continuous inspections, audits and all site preventions are basic steps for health and safety implementation throughout the project lifecycle. Many academic studies reveal that investments on health and safety save money against accident caused costs. Researchers found cost of health and safety implementation is always for the benefit of the company. This study is composition of an overview on construction health, safety, details of risk assessments, applied HSE Plan, procedures, accident prevention methods and health, and safety implementation costs with applied cost management procedures. Focus is to find out the actual cost of health and safety program and its share within total construction budget in an international airport construction project. In the last chapter, health and safety cost is divided into direct and indirect costs. Direct costs and indirect costs of health and safety system are evaluated under health and safety budget but there are some other safety purposed construction activities which are evaluated under construction costs. These divisions and examples are clearly expanded in the last chapter. The values of actual costs mentioned in the last chapter are differentiated by a certain ratio due to company privacy. Therefore, none of the amounts represents any specific currency. As a result, the share of health and safety program within total construction cost is found 1.44%. Assoc. Prof. Dr. Gürkan Emre Gürcanlı and his student Nesimi Teoman Korkutan committed another postgraduate thesis in 2010 to find out the share of health and safety expenses in total budget in 30 different multi-storey buildings. That study reached 3.7% of total cost is composed of health and safety implementation by involving external health and safety trainings and consultancy costs. Since those are building projects, quantity of labor intensive works are high and health and safety control measures are much costly. Construction Site Safety Manual in Hong Kong demands that 2% of the contract sum/ total estimated expenditure may be considered for Site Safety Payments. This value does not include any contingency sum or any sum for the payment of fluctuations. In lower value contracts this is likely to be inevitable. In very high value contracts or very simple ones, something less than 2% may be appropriate. This %2 guidance is based on advice from construction industry and is supported by a study carried out by Hong Kong Polytechnic University. Comparing the result in this study with these reports mentioned above, the ratio of Health and Safety implementation seems quite logical in an earthworks intensive project.